Izâr

 Yüz, çehre surat veya Anadolu’da kadınların örtünmek için giydikleri kara çarşaf.

KONU BAŞLIKLARI 

• Izâr Nedir Osmanlıca Yazılışı Kökeni
• Edebiyatta İzar Çehre- Yüz

 

Osmanlıca yazılışı; izar:  ازار - izâr : عذا

Arapça yazılışına göre iki farklı kelimedir. Birincisi yüz, çehre surat anlamına gelirken diğeri ise Anadolu’da kadınların örtünmek için giydikleri kara çarşaf, bele bağlanıp bedenin alt kısmını örten giysi parçası, peştamal, futa, göğüsten aşağı örtülen elbiseler gibi birçok anlamda kullanılmıştır. Hatta bazı sözlüklerde İsmet, iffet ve zevce,  kadın eş, anlamlarına geldiği de belirtilir.

Osmanlıca sözlüklerin bazılarında “ Suyun dibi anlamında “ olduğu da yazılıdır. İhram, bedenin, göğsün alt kısmını örten giysi veya ihram anlamında kullanılırken ihramın belden aşağı sarılan kısmına izar, omuza atılan kısmına da rida dendiği, ortaya çıkmaktadır. Buna göre iki parçalı elbise, peştamal anlamlarında da kullanılmıştır.  

 

Edebiyatta İzar Çehre- Yüz

Fakat edebiyatta en çok yüz, çehre, yanak anlamına gelen Izâr kelimesi kullanılmıştır.  Bu kelime daha sık karşımıza çıkan “ Hadd “ kelimesi ile eş anlamlıdır.

Pek çok anlamı olmasına rağmen hadd kelimesi edebiyatta  "Ruh, ruhsâr ve ârız" kelimeleri ile birlikte, yüz hatları, yüz hatlarında görülen ince ayva tüyleri anlamlarında kullanılmıştır. Bu açılardan hareketle had kelimesi edebiyatta sevgilinin yanağı ve yanağın kenarlarında gözüken ince ayva tüyleri anlamındadır.  ( bkz  Hadd ( Şiirlerimizde Sevgilinin Yanağı ve İnce Tüyleri )

Nun'dur kaşın cehin altında ceşmün fi'l-mesel
Ayn'a benzer kim ızar-ı dil-ruba ustundedir      Yalıya Bey