Kadeh Öpmek Nedir

 

 

KADEH ÖPMEK

Eski edebiyatta kadeh ile ilgili pek çok kavram,   benzetme, tabir ve deyim kullanılmıştır. Bunlarda n biri de  “Kadeh Öpmek “tir.  Eski şiirde içki içilen bardak şeklindeki eşyalara kadeh denmiş,  kadehler özellikle içki içilmeye özel yapıldıklarında camdan, çiniden porselenden,   seramikten,  pişmiş topraklardan, altın gümüş, bakır, tunç gibi madenlerden, hatta topraktan ve su kabaklarından da yapılmışlardır.

Ayrıca kadeh öpmek tabiri yanında  “kadeh-şiken”  Kadeh kıran, sarhoş, Kabak Kadeh - Gedu, Kadeh yoldaşı, kadeh cerrârı. (kadeh dilencisi)  gibi çeşitli tabirler de kullanılmıştır.

Eski devirlerde birisine hediye olarak bir eşya verildiğinde öpüp başa değdirmek âdeti vardı.  Bu âdetin günümüzde halen yaşadığı,  “ başım üstüne “ deyiminin dahi bu adetten geldiği söylenebilir.  Nitekim A. Talat Onay’da bu âdete değinmiş, “  eski devrilerde dervişlerin bir birlerine külah, tespih gibi tarikata ait eşyaları alıp verirlerken bu eşyaları alanların da verenlerin de öperek teslim alıp teslim ettiklerini “ [1]yazmaktadır.

Emanet verilen veya birisine teslim edilmek üzere gönderilen bir eşyanın öpüp alına değdirilerek “ başım gözüm üzre” dendiği günümüzde de devam ettiğini düşündüğümüz bir gelenektir.

Eski edebiyatta kadeh öpmek tabirinin yukarıda anlattığımız geleneği de işaret ettiği anlaşılmaktadır.  Eski devrilerde sarhoşların bir kadehten içki içtikleri, kadehi öperek verip öperek aldıkları da ortaya çıkmaktadır.  Bu arada bezm – işret meclisinin daire şeklinde oluştuğu, kadehin elden ele  dolaştığını da hatırlatmak gerekir.

Ter dâmen olanlar bizi âlûde sanırlar lîk.
Biz mâil-i bûs-i leb câm-u  kef-i destiz.      Ruhi

 İffetsiz ve ahlaksız olanlar bizi de kendileri gibi lekeli sanırlar; fakat biz ancak kadehin dudağını ve "şeyhin" elinin ayasını öpmeğe düşkünüz.

İLGİLİ BAŞLIKLARIMIZ VE LİNKLERİ 

• Kadeh ve Ayak Ayag Nedir
• Keştî ( Şiir Dünyamızda Gemi ve kadeh İlişkisi )
• Hatt-ı Câm Hatt-ı Sağar Nedir ve Cemşid-i Hurşid'in Kadehi
• HATT-I SEBZ – HATT-I EZRAK
• Mercan Kadeh
• Kabak Kadeh Nedir Kabak Hedef Kabak Asmak ve Gedu
• Ayağ -kadeh- Şiirimizde Ayak Çekmek Ayağa Su Dökmek
• Câm Nedir( kadeh içki peymane sağar ayak dolu) )

KAYNAKÇA

 

[1] A. Talat Onay, Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar,  MEB, 1996, S. 293