Kafes Nedir Şiirlerde İskelet Ten Vücut
Kafes Ten- Vücut
Kafes kelimesi gerçek anlamları ile vahşi veya evcil hayvanlar için ağaç, metal demir çubuklarla yapılmış taşınabilir bölme; çapraz çubuklarla ve aralıklı yapılmış, pencerelere takılan siper; Ahşap yapıların direk ve çatmalardan oluşan kaplama tahtaları dışında kalan iskeleti, hapishane, Cami, tekke vb. yerlerde kadınlara ayrılan yer anlamlarında kullanılan bir kelimedir.
Osmanlı İmparatorluğunda şehzadelerin ev hapsinde tutuldukları yere de kafes dendiği, bunun yanı sıra insan ve hayvanları n iskelet sistemine de kafes dendiği anlaşılmaktadır.
Canlıların iskelet sistemine veya insanların kemiklerden ibaret iskelet haline de kafes dendiği [1] bu manada kullanılan kafese ten kafesi de dendiği anlaşılmaktadır.
Hümâ-yı ‘ışk uçurdı cânı tenden bir kafes kaldı
Çü pervâz itdi bülbül âşîyândan hâr ü has kaldı Gelibolulu Sun'î Şiirleri
Cellâd- ı felek boynun vurur bir nice şahsın
Gördüm kafesi başka yatur başka kafası La Edri
Gel ey şehbâz-ı dil hâkî kafesden azm-i pervâz et
Kaza-yı lâ-mekân sırrına ankaa-veş ser-âgâz et Fevri Ahmet Şiirler
Fevri’nin bu şiirinde ten ile mezarın da kafes olarak ifade edildiği görülür.
Hâl-i hümâ nümâsına zülfü kafeslenir
Kim mürg-ü manâ hâne-i mısrada beslenir Şeyh Galip Şiirler
Dil degüldür kafes-i cismüme bülbül kodılar
Dâglar anlamanuz yer yer ana gül kodılar Şeyhülislam Yahya Şiirler
Kafes kelimesinin ne denli farklı gerçek ve mecaz manalarda kullanıldıklarına dair örnekler de verelim:
Ruha mezar ten kafesi
Beden ruhun köşkü değil.
Akıl, teni için korkar.
Kabir, cana korku değil.
Altın kafes idi benim durağım
Dost elinden yaralandı yüreğim
Evvel yakın idim şimdi ırağım
Felek beni nazlı yârdan ayırdı Karacaoğlan Şiirleri
Bülbülüm altın kafeste
Öter aheste aheste
Ötme bülbül yarim hasta
Ah neyleyim şu gönlüme
Hasret kaldım sevdiğime Rumeli Türküleri
Bahçende gül idim kafeste bülbül
Felek çok ağlattı gülmedim bir gün
KAYNAKÇA
[1] A. Talat Onay, Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, MEB, 1996, S. 295
