KategorilerEDEBİYATEdebiyat Terimleri MazmunlarKargış Nedir Şiirlerde Beddua Karaalkış

Kargış Nedir Şiirlerde Beddua Karaalkış

15.04.2022

 

Kargış Nedir Şiirlerde Beddua

Etimolojik olarak kargış Türkçe asıllı bir sözcüktür. Türkçe etimolojik sözlüğüne göre kargış sözcüğü “karga- "lanetlemek, aleyhine dua etmek" fiilinden +Iş sonekiyle türetilmiştir.”[1]

Kargış sözcüğünün kara alkış sözcüğünün kısaltılmış hali olarak düşünenler de vardır. “ Kargış veya kara alkış tam tersine söylenen kişinin kötülüğünü isteyen söz kalıplarıdır”.[2] Kara alkış- kar-gış.

Türkçe sözlüklerde kargış: kargışlamak eylemi, kargışlamak ereğiyle söylenen Tanrı canını alsın, gebersin, ölsün, yerin dibine girsin gibi kötü dilek sözleri” şeklinde tarif edilir.

Şu halde kargış sözcüğü lanet okumak, telin etmek, beddua, beddua etmek, ilenç sözcükleri ile eş veya çok yakın anlamdadır.

Kargış yapılmasının nedenleri öfkelenilen birine, düşmana, kötülük görülen kişilerin başına kötü işlerin gelmesini dilemektir. Böylece gazap edilen, düşmanlık beslenilen, kötülük görülen vb kişilerin başına kötülükler, felaketler vb gelmesi temenni edilmiş olur. Kargışlar bir çeşit öfke boşalması, deşarj ve çaresizlik sonucudur. Böylece de nefret, kin veya düşmanlık ifadesi olmuş olur. Kargışlar; güçsüz, sakat, garip, kimsesiz, yetim, mazlum ve çaresiz kişilerin güçlü düşmanlarına karşı yaptığı beddualar olmaktadır

Kargış, istenmeyen kişilerin başına kötülük gelmesi için edilen dua veya duanın zıddı olan beddua olarak tarif edilebilir

Kargış örnekleri

Boyun devrilsin

Boynu kopasıca

Geberiği gelesice

Allah belanı versin

Ellerin kırılsın,

Boynu altında kalsın

Allah’ından bulasan

Ellerin teneşirde yıkansın

Akar senün sularun Kazılık Dağı! Akar iken akmaz olsun! Biter senün otlarun Kazılık Dağı! Biter iken bitmez olsun. Kaçar senün geyiklerün Kazılık Dağı! Kaçar iken kaçmaz olsun taşa dönsün....( Dede Korkut Hikayeleri- Dirse Han Oğlu Boğaç Han )

Şiirlerde Kargış

Hücum-ı nâle-i şeb-gîrden zâlim haberdâr ol

Beni bimâr-ı hicrân eyledin sen dahi bîmâr ol. Nedim

Nice bir müptelâ-yı aşka hicrânı belâ olsun

İlâhî kendü gibi bî-vefâya müptelâ olsun. Bâkî

Bedduâ etmezem amma ki Hudâ’dan dilerim

Bir senin gibi cefakâra hevâdâr olasın.   Mihri Hatun[3]

Dilerim Tanrı’dan ki, sana açık kucaklar

Bir daha kapanmadan kara toprakla dolsun,

Kan tükürsün adını candan anan dudaklar

Sana benim gözümle bakan gözler kör olsun.   Faruk Nafiz ÇAMLIBEL

Bayram gelse al yeşilin geymesin

Sağır olsun, kulağı ses duymasın

Helâl lokma yeyip karnı doymasın

Ekmeğine zehir süt ver Yarabbi 

Âşık Feymânî

Koyverdin gittün beni oy

Allah’ından bulasın

Kimse almasun seni

Yine bana kalasun    Karadeniz Türküsü

Ak üzüm parmak gibi                 

Sevdiğim kaymak gibi                 

Beni yardan ayıran                      

Devrilsin kavak gibi.

Ocak başında durdum                 

Dizimi yere vurdum                     

Vay benim başım kopsun             

Oğluma seni buldum.

Yumurtanın sarısı

Yere düştü yarısı

Görümcem verem olmuş

Kaynanama darısı.    

Mapusane seni yapan kör olsun,

Kör olsun da iki eli kırılsın!   Urfa Türküsü

KAYNAKÇA 

[1]https://www.etimolojiturkce.com/kelime/karg%C4%B1%C5%9F

[2] Doç.Dr.Erman ARTUN, GÜNÜMÜZ ADANA ÂŞIKLIK GELENEĞİNDE ALKIŞ-KARGIŞ, http://turkoloji.cu.edu.tr/CUKUROVA/sempozyum/semp_3/artun.php

[3]Veysi SEVİNÇLİ, TÜRK KÜLTÜRÜNDE ALKIŞ / KARGIŞ VEADİLCEVAZ ÖRNEĞİ https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/158419

Yorum yapmak için lütfenKayıt Olunya da