KARPUZ NEY VE MÜZİK

               Biz  Neyzenler çok iyi karpuz seçeriz...  Nasıl mı? Buyurun lütfen yazımızı okuyunuz.

            Malum ki bizim sazımız (Ney) perdesiz bir enstrümandır. Özellikle Ney'e verdiğimiz nefesin yoğunluğu ve glissando (kaydırma) yapmaya çok çok elverişli olması, bizlerin notalar arasındaki tüm komaları duyma şansını elde etmemize olanak sağlamaktadır.
            Aynı zamanda yine sazımızın direk kulak ve beyne yakın olarak icra ediliyor olması da sese bağlı olarak oluşan rezonansın en kısa yoldan zihnimize ulaşmasını sağlamaktadır. Yani bizler hem komaları duyuyor, hem de rezonansı kolayca hissedebiliyoruz.
            Bu girizgahtan sonra şimdi karpuz seçilirken nelere dikkat edilmesi gerektiği hususlarına bir göz atalım. Bu bilgileri çoğunlukla çeşitli platformlarda halkı bilinçlendirmek amacıyla röportaj veren tecrübeli karpuz satıcılarından elde ettik.
            Üzerinde durdukları ilk husus, karpuzun görsel olarak incelenmesi gerekliliğiydi. Koyu renkli olan yeşil çizgilerin arasındaki boşlukların sıkı sıkı olması gerekiyormuş... İkinci olarak karpuzun yetişmesi esnasında toprağa yaslanan gövdesinin de yine nispeten koyu sarı renge sahip olması gerekiyormuş. Sonuncu olarak da sap kısmının kuru ve odunsu yapıda olması da yine karpuzun niteliği hakkında bizlere doğru yönde bir ön fikir veriyormuş.

               İşinin ehli olanlarca verilen bu bilgilere ilave olarak bizim de kendi tecrübemizle elde ettiğimiz bir husus da şöyledir: Karpuz yukarıdaki bilgiler ışığında görsel olarak incelendikten sonra ele alınıp hacim ve ağırlık testinden geçirilir. Bu ikisinin oranı doğru orantıda olmalıdır. Yani iri bir karpuz, aynı zamanda ağır da olmalıdır. Eğer iri bir karpuzun ağırlığı yeteri kadar hissedilemiyorsa, o karpuzun fazla olgunlaşıp koflaşmaya doğru yol almış olduğu söylenilebilir.
            Bu görsel tahminlerle alınan karpuzun her ne kadar 'kelek' çıkma ihtimali çok çok az da olsa lezzetli bir karpuz alınabilmesi için ayrıca bir de kulak ve titreşim testinden geçmesi gereklidir.
            İşte tam da bu noktada devreye Neyzenlik giriyor ve yukarıda da bahsettiğimiz gibi bizler sazımıza has vasıfları kullanmaya başlıyoruz.
           
            Bu hususu da ayrıca şöyle ifade edelim: Bizler karpuzu kucağımıza alıp bir elimizin avuç içiyle karpuza vurduğumuzda yükün ağırlığını çeken diğer elimizdeki titreşimi çok net bir şekilde hissedebiliyoruz. Bunun nedeni rezonans  algılama kaabileytimizin yukarıda da bahsettiğimiz gibi gelişmiş olmasıdır. Malum ki yine bu titreşim esnasında oluşan bazı sesler vardır. Bu seslerin tokluğu, tizliği (inceliği) ve pesliği (kalınlığı) yine o karpuzun niteliği hakkında ayrıca fikirler vermektedir. İşte bu titreşim ve ses testi bize göre karpuzun  tatlanma oranını ifade etmektedir. Çok pes sesli olan karpuzlar çoğunlukla yenilemeyecek derecede aşırı olgunlaşmayı, fazla tiz sesli olanlar ise az olgunlaşmayı göstermektedir. Her ne kadar mevsimsel olarak değişse de bizim tercihimiz çoğunlukla orta tizlikte olan karpuzlardan yanadır.

          Sevgili dostlar emin olun ki bu yöntemler deneme yanılma yöntemi ile tecrübe edildikçe, daha da isabetli tahminler yapabilme kabiliyeti kazanılabilmektedir. Acizane biz de yıllardır bunu test ettik uyguladık ve etrafımızdaki insanlara lezzetli karpuzlar seçerek aranılan bir 'karpuz seçici' oluverdik.  

          Netice itibarı ile son söz olarak şunu söyleyebiliriz: Neyzen sazını geliştirdikçe bir çok manevi kazanımlar elde ettiği gibi aynı zamanda çok da iyi bir karpuz seçici olmaktadır. Deneyin ve görün vesselam. Afiyet olsun.: )

Cemil Baştürk