Kays Kimdir Mecnun

Leyla ile Mecnun'un ilk görüşmesi,

Kays

Osmanlıca yazılışı:  Kays ~ قيس

Kays Leyla ile Mecnun hikayesinde Mecnûn’un gerçek adı Kays’tır.  ( bkz : Leyla ile Mecnun Hikayesi Mesnevileri Varyantları Epizotları ve Özeti ) Kays, bu hikayede kavuşamadığı ve kaybettiği Leyla’nın aşkından deli olunca, kendi kendine konuşan, üstüne başına davranışlarına dikkat edemez hale gelen, çöllerde divane divane dolaşmaya başlayan biri olunca deli yani mecnun olmuş; ahali tarafından Mecnun diye anılmaya başlanmıştır.

Mecnun Arapçada “deli, divane, aklını kaybetmiş “ anlamlarına gelen bir sözcük olduğu gibi Umman denizinde Kays adında küçük ada da vardır. Kays sözcüğü Arapçada  “uygun, münasip, örnek, ölçüt, standart “ anlamlarına gelir. Leyla ile Mecnun hikâyesindeki erkek kahraman olan Kays’ın adı, delirdikten sonra Mecnun’ ayni deliye dönmüş olur.

 Leyla İle Mecnun Mesnevisinde Kays, Leyla’yı kaybettikten sonra deliye döndüğü için gerçek adı olan Kays  unutulur ve herkes ona deli anlamına gelen Mecnun demeye başlar.  Ancak Divan şiirinde Mecnun’un adı Kays olarak da sık sık zikredilmiştir.

Bendedir onun cünunûn
Kays iken olupdur adı Mecnun   Fuzûlî

Aşk-ı Leylâ ile bir âteş-i sûzân iki Kays
Bilmeyüp dirdi görenler neye üryân idi Kays       Şeyhülislam Yahya Şiirleri

Kûhken yâ Kays-ı deşt ol k'olasın nahçîr-i aşk        Ataî, Mehmed Şiirleri
Hâne-perverd-i safâ olmaz şikâr-ı şîr-i aşk

Kays-ı melâmet-güzîn râh-nümûndur bana
Meslek-i ehl-i hıred râh-ı cünûndur bana        Şeyhülislam Yahya Şiirleri