Koruyucu Ünsüz Koruma Ünsüzü Nedir

Koruma Ünsüzü -  Bağlayıcı ünsüz -

Fransızca  :     Consonne intercalaire euphonique;

İNGİLİZCE:      intervocalic euphonic consonant

Almanca  :      Eigeschalteter euphonischer konsonant;

Osmanlıca:   vikaye harfi

Kelime türü:   İsim –-  Dilbilimde bir terim

FARKLI EŞANLAMLI TERİMLERİ:   Bağlayıcı ünsüz. kaynaştırma ünsüzü, yardımcı konsonant, koruyucu "y", koruyucu ünsüz)

 TANIMLAR

Türkçede ünlü ile biten bir sözcüğe ünlüyle başlayan bir ek getirilince araya giren -y- ünsüzüne denir.

Sesli ile biten ve sesli ile başlayan kökler ve ekler arasına giren bu ünsüz, sesli harflerden birisinin düşmesine engel olduğu için koruyucu ünsüz veya koruma ünsüzü olarak adlandırılır.

Koruyucu ünsüz “  y “ kök ve ekler veya sesli ile bitip sesli ile başlayan eklerin arasına girmesi aynı zamanda sessiz türemesi olarak da kabul edilir.

: Anneye (anne-y-e) , kedi- y-e,  evli-y-e, dayı-y-a, sehpa-y-a ,  babaya (baba-y-a) , anneyi (anne-y-i) , babayı (baba-y-ı) , evdeyiz (evde-y-iz) , okulda-y-ız,  sokakta-y-ız , bahçelerde- y-iz, yoldayız (yolda-y-ız) örneklerinde olduğu gibi.

Koruyucu ünsüz veya koruma ünsüzü “  y  “ aynı zamanda kaynaştırma harfleri veya kaynaştırma eklerinden biridir. Yani koruyucu ünsüz olan “ y “ aynı zamanda kaynaştırma harfidir.

KAYNAŞTIRMA EKLERİ

Türkçede iki ünlü harf yan yana gelmez kuralı vardır. Bu kural neden ile ünlü ile biten bir kelimeden sonra ünlü ile başlayan bir ek ya da kelime gelirse farklı görevleri olan bu seslerden birisinin düşmemesi veya kaynaştırmaya uğramaması için bu sesliler arasına kaynaştırma harfleri girer.

Kaynaştırma harfleri  “n, s, ş, y”  sessizlerdir   “YaŞaSıN”

Bir sözcüğe kaynaştırma harflerinin gelmesi aynı zamanda ünsüz türemesi örneği olarak da kabul edilir.

ÖRNEKLER

Evi-n-i

Kedi-s-i-n-i

Kapı-y-a

o- n-u

altı-ş-ar

kapı + a → kapı –y- a

iki + er → iki –ş- er

araba + ı → araba- s- ı

pencere + in → pencere - n- in

Kitaplarını dolabına yerleştirdi.

Sınav başvuruları yarın başlayacak.

1.  “Y “ kaynaştırma harfi: İsimlere hal ekleri gelirse y kaynaştırma harfi kullanılır.

Tahta-y-a 

Çanta-y-ı aldı.

Kapı-y-a

İğne-y-i

2. Tamlamalarda iyelik eklerinden sonra -n kaynaştırma harfi gelir.

Sınıfın kapısı-n-ı kırmış.

Arkadaşının kitabı-n-ı

Alinin gömleği-n-i

3. Üçüncü tekil şahıs iyelik ekinden sonra -s kaynaştırma harfi kullanılır.

Okulun bahçe-s-i

Şehrin cadde-s-i

4. Üleştirme sayı sıfatlarında “ş’’ kaynaştırma harfi kullanılır.

İki-ş-er

Yedi-ş-er

Altı-ş-ar