24.08.2016
MASAL NEDİR:
Genellikle halkın yarattığı, hayale dayanan, sözlü gelenekte yaşayan, çoğunlukla insanlar, hayvanlar ile cadı, cin, dev, peri vb. varlıkların başından geçen olağanüstü olayları anlatan edebî tür: mecaz: Boş, boşuna söylenmiş söz:, mecaz :değersiz, önemsiz şey:
MASALIN GENEL ÖZELLİKLERİ
Masalın karakteristik özellikleri “konu, olay, yer, zaman, kişi, amaç” yönlerinden kısaca değerlendirelim:
a-
Konu:
Masallarda her insanı ilgilendiren evrensel değerler ve
konular anlatılır. Özellikle çocuklara doğruluk, dürüstlük, iyilik, güzellik,
ahlâklı olmak, erdemli olmak, yardımseverlik gibi duygular verilmek istenir.
Ayrıca çevredeki kişilerin, olayların ve yöneticilerin eleştirileri de yapılır.
Haksızlıklara karşı halkın ve halk içinde bir önderin direnmesi ve sonuçta
mutlaka üstün gelmesi işlenir.
b- Olay:
Masallar olay eksenli bir edebiyat türüdür. Tamamen hayal
ürünü olan bu olaylar, olağanüstü nitelikler taşıyabilir. Masallarda “olamaz”
diye bir şey yoktur. Her şey olabilir ve bunlar konu olarak işlenir.
c- Yer:
Masalda belirli bir yer, çevre yoktur. Hayali bir yer,
çevre söz konusudur. Bunlar da genellikle “Kafdağı’nın arkasında bir ülke, yedi
kat yerin altı, periler padişahının ülkesi” gibi hayalî yerlerdir.
d- Zaman:
Masalda zaman da belirsizdir. Geçmişte bir zamandan söz
edilir; ama aslında bu hayalî bir zamandır. Masallar geçmiş zaman kipi (-miş)
kullanılarak anlatılır. Bu yönüyle de hikâyeden ayrılır. “Bir varmış, bir
yokmuş. Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde, pireler berber iken, develer
tellâl iken, ben babamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken gibi tekerlemeler
aslında zamanın belirsizliğini ve olayın hayalî olduğunu da açıklar.
e- Kişi:
Masal kahramanları olağanüstü nitelikler taşıyabilir.
Masallarda “peri, dev, cüce, cadı, gulyabani, şahmeran, Zümrüdüanka kuşu” gibi
hayalî kahramanlar karşımıza çıkabilir. Masalda, gerçek hayatta rastlanamayacak
kişiler bulunabilir. Kişiler ya iyidir ya da kötüdür. İyiler hep iyilik yapar,
kötüler de hep kötülük yapar. İyiler masalın sonunda mutlaka kazanır, kötüler
de her zaman kaybeder.
f- Amaç:
Masalda eğiticilik esastır. Aslında yerin, kişilerin ve
zamanın hayalî olması da bundandır. Kimse rencide edilmeden insanlara ders
verilir. Herkes masalın sonunda verilen dersten kendisine düşen payı alır.
Masallarda kötülükler eleştirilerek okurun ve dinleyenin bu kötüler gibi
olmaması istenir. İyiler ve iyilikler de yüceltilir ki okur veya dinleyici iyi
olsun ve iyilik yapsın. Bu yüzden özellikle eğitimde masallardan yararlanılır.
0
0
Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın