Mezheb : Osmanlıca yazılışı : مذهب. 

Osmanlıca “ zehâb “ kökünden gelir. “Gidecek yer ve yol”  anlamına gelmektedir. Söçzlüklerde :

“Bir dinin, anlayış ve görüş ayrılıkları dolayısıyla ortaya çıkan, belirli kuralları, kendi içinde tutarlı inanç ve davranış bütünlüğü bulunan büyük kollarından her biri.”“Anlayış, görüş, inanç.”, “ Otorite sayılan âlimlerin ortaya koyduğu görüşlerin tamamı veya belirledikleri sistem “ Şekillerinde tarifleri de vardır.

İslamiyet’te mezheplerin ortaya çıkışı Peygamberimizin vefatından sonra olmuş; , dinî hususlarda tutulan değişik yol, yöntem ve fikir ayrılıkları, mezheplerin ortaya çıkmasına neden olmuş,” İman esaslarını konu edinen mezhepler itikadî, diğerleri de fıkhî mezhepler diye isimlendirilmiştir. “[1]

İslamiyet’te mezheplerin doğusu Mu'tezile ile başlamış,  daha sonra İslam’da çeşitli mezhepler oluşmuştur.  İslâmda dört büyük mezhep vardır. Hanefî, Şafiî, Maliki ve Hanbelî. Fıkıh mezheplerinin dışında siyasî Şîa ve  Hâricîler gibi mezhepler de oluştuğu gibi  ve Mu‘tezile, Eş‘ariyye, Mâtürîdiyye  gibi irikadi mezhepler de ortaya çıkmıştır.

Senin aşkın bana mezhep ü dindir
Seni her kimse kim sevmez bidindir
Seni seven nider hur u kusuru
Âşıklara senin aşkın hemindir      Eşrefoğlu Rumi

Sûfî geçinür zâhid-i hâr mezhebi bilmez
Rindân-ı mukallid gibi kim meşrebi bilmez   Tokatlı Kani

Tasavvur-ı beşer eyler mezahibi icad
Zevi'l-ukul olan elbet zehabsız yapamaz Arif Hikmet

Bintu'l-inebi durma heman kullanıyorlar
Rindan-ı harabatda yok millet u mezheb Yenişehirli Avnî

Ey aşıklar, ey aşıklar, aşk mezheb ü dindir bana
Gördü gözüm Dost yüzünü, kamu yas düğündür bana  Yunus Emre 

Cümle ‘âlem tâbi‘ olur mezheb-i Nu‘mân gibi
Eylemez meyl-i edânî merdüm-i ‘âlî nazar        Ravzi Hayatı ve Edebi Yönü ( Edincik- 16. Yy )

Sorma be birader mezhebimizi
Biz mezhep bilmeyiz,yolumuz vardır
Tutmuşuz evvelden rah-ı selamet
Çağırma meclis-i riyaya bizi               KUL NESİMİ 

Sufi Mezhebimin Nesin Sorarsın
Biz Muhammed Ali Diyenlerdeniz
Gözlüye Gizli Yok Ya Sen Ne Dersin
Biz Muhammed Ali Diyenlerdeniz        Şah İsmail Hatai Divanı

KAYNAKÇA

[1] İLYAS ÜZÜM, https://islamansiklopedisi.org.tr/mezhep