modern sanat ve müzikte, kökeni 1960'lara giden, sadelik ve nesnelliği ön plana çıkaran bir akımdır. [1] ABC sanatı, minimal sanat gibi tabirlerle de anılır. [2]Soyut dışavurumculuğun biçime ve duyguya verdiği aşırı öneme karşı bir tepki olarak, nesnenin nesne olma özelliğine dikkat çekmek ve ifade, tarihsel, sembolik anlamlarını minimuma indirmek amacıyla hareket eden minimalist sanatçılar nesnelere ve nesnelliğe olan bu ilgi nedeniyle genellikle heykelüzerinde yoğunlaşmışlardır. [3] Süreç sanatı, arazi sanatı, performans sanatı ve yerleştirme sanatı minimalimden etkilenerek ortaya çıkmıştır.

Bu alandaki önemli isimler arasında Carl Andre, Sol LeWitt, Robert Morris, Richard Serra, Donald Judd, Dan Flavin sayılabilir[4].

Minimalizm kendisinden önceki kimi akımlarla etkileşime girerek olgunlaşmış bir sanat anlayışıdır. Bu sanat anlayışının doğmasına zemin hazırlayan sanat akımlarının ortak özelliği, gerçekçilik, nesnellik, işlevsellik, sadecilik anlayışlarına sahip olmalarıdır.

Minimalizm, İçeriği en aza indirmiş sanat olarak açıklanabilir.  Minimalizm, biçimciliğe tepki olarak çıkmış, müzikteki duygusal sterilliği, entelektüel karmaşıklığı ve diğer biçimleri ortadan kaldırma amacı gütmüştür. Biçimde aşırı sadeliği ve nesnel yaklaşımı savunan kişiye ya da saantçıya minimalist denir. Bu anlayışını yaşam biçimine veya hayat felsefesine uyarlayan kişinin hayatında her şey minimumdadır. Minmalist sanatta ve hayatta aşırılığa, abartıya yer yoktur. Ortaya çıkışı ve duruşu ile avant-garde/öncü bir sanat akımı olarak kabul edilen Minimalizm, "şeyler"in özünü araştırır, saf ve deneysel olandan yana tavır koyar. Nesnelliğe ve öze yönelik biçimciliği öne çıkaran bu akım, bilhassa biçimselliği ve estetizmi gözetmektedir. Bu anlamda minimalizmim aşırı kuralcı bir sanat anlayışı olduğu söylenebilir.

Abartısz, ve aşırılığa kaçmaktan sakınan bir sanatçı sadelikten yana, doğallığa yatkın, abartıdan hoşlanmayan, detaysız ve yalın bir tarz seçmiş demektir böyle olunca da Minimalist bir sanatçının üretiminde sadelik ve yalınlık öne çıkacaktır. Akımın ortaya koyduğu duru, arı, yalın estetik anlayışı, 60'larda "Sanat sanat içindir" ilkesini yüceltmiştir. Bu sanat anlayışı aşırı tüketmeye meyil eden toplum ruhuna karşı ortaya çıkan bir sanat anlayışı olarak belirmiştir.

Bu felsefe ve sanat anlayışı doğal olarak birçok sanat dalında uygulanabilen bir anlayış olarak belirir. Bu bakımdan resim, müzik, sinema, mimari, heykel, edebiyat ve diğer sanat dalarında minimalist yaklaşımlar görülmüştür. .

Postminimalizm, minimalizmden etkilenmiş veya minimalizmden yola çıkmış çeşitli sanat alanları için kullanılan bir terimdir. Bu ifade genelde görsel sanatlar ve müzikte kullanılsa da minimalizmi kritik bir referans noktası olarak alan her alan için kullanılabilir.

Minimalist eserlerin aksine, postminimalist eserler aynı zamanda kavramsal olarak da tanımlanabilirler. Postminimalist sanatçıların birçoğu gündelik nesnelerin veya işlevlerin yaptıkları göndermeleri, kendilerinden önce gelen minimalistlerinkine benzer ciddi bir biçimcilikle değiştirirler.

“SÜPREMATİZM 'in manifestosunu veren Kasimir Malevich'le birlikte, tuval üzerine konumlandırdığı, saf renklerle oluşturduğu kare ve dikdörtgenlerini dikey ve yatay çizgiler içerisinde asimetrik olarak düzenleyen Piet Mondrian, sanat anlayışlarını açıklarken, ürettikleri biçimlere realitenin ötesinde anlamlar yükleyerek felsefi temellere dayandırmak istiyorlardı. Malevich ve Mondrian'ın resimlerindeki geometrik öğelerin arkasındaki beyaz fonun yarattığı boşluk hissinden etkilenen minimalistler ise resim yüzeyinin de dışına çıkarak gerçek mekân içerisinde ya da daha farklı bir ifadeyle gerçek espasın içinde olarak daha çok endüstriyel malzemelerden faydalanıp "algılanabilecek en basit şekillerde" sanat üretimine girişmişlerdi.”   [5]

Minimalizm’in 1960’larda ortaya çıkmış bir akım olmasına rağmen, 1900’lü yıllarda Modernizm döneminde ressam Kazimir Malevich’in çalışmaları ve mimar Mies van der Rohe’nin yalın tasarımları ile ilk sinyallerinin atıldı¤ı söylenebilir. Malevich, doğanın empoze ettiği renk, biçim ve formların bir türlü dışına çıkamayan zamanın kabullerini yıkmış ve kendi formulasyonlarını geliştirerek, yeni formatlar sunarak kendine özgü bir dil oluşturmuştur. Mies van der Rohe’nin dikdörtgen prizmalara indirgedi¤i mimari formu malzemede çelik ve camla minimalize etmesi, 1929’da Barcelona Dünya Fuarı Alman Pavyonu ile başlayıp anıtsal çelik-cam gökdelenlere uzayan çizgide benimsediği  "Az çoktur" (Less is more) anlayışı da Minimal Sanat kavramlarıyla birebir uyuşmaktadır.[6]

"Çağdaş resimde indirgemeci eğilimler ilk kez Rus ressam Kazimir Malevich’in "beyaz zemin üzerine siyah kare" (y.1913) ve "beyaz zemin üzerine beyaz" (y.1918) kompozisyonlarında ifadesini bulmuştur. Bu e¤ilimin doruk noktasını oluflturan Minimal Sanat resimde; Amerikan soyut dışavurumculu¤unun bir kolu olarak 1950’lerde geliflen hareketli soyuta bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Hareketli soyutu aşırı hayali ve kişisel bulan minimalistler, resimlerini her türlü çağrışımlardan arındırmaya çalışmıştır. İki boyutluluğu vurgulamak ve tümüyle görsel bir izlenim uyandırmak için sert kenarlar ve basit biçimlerin yanı sıra çizgisel bir anlatım geliştirmiştir. Esin kaynaklarını  Soyut dışavurumcu resmin renk alanı resmi kolunun sözcülerinden Barnett Newman ve Ad Reinhardt’ın donuk ve durgun yapıtlarında bulmuşlardır." [7]

Malevich ve Mies’in bafllattı¤ı bu çizgi, 1960’lı yıllarda, ABD’de çoğu Ressam ve heykeltıraş olan bir grup sanatçı ve düşünce adamı tarafından kavramlaştırılmıştır.

Hareketli soyutu aşırı kişisel ve hayali bulan minimalistler, bir sanat yapıtının yalnızca kendini çağrıştırması gerektiğini savunmuşlar ve bu nedenle yapıtlarını görsel olmayan her türlü çağrışımdan arındırmaya çalışmışlardır. [8]

Minimalist heykel ise olduğu gibi bırakılmış ya da sanayi boyalarıyla bütünüyle parlak renklere boyanmış cam elyafı, plastik, metal veya çelik levha ya da alüminyumdan yapılan çok basit ve büyük boyutlu geometrik biçimlerden oluflmaktadır. Resimde oldu¤u gibi heykelde de amaç, yapıtın bütünüyle nesnel ve ifadesiz olmasıdır.

Marcel Duchamp’ın düşüncelerinin de büyük etkisi olmuştur. Duchamp, sanatta artistin el becerisinin değerini minimalize etmiştir. Yaptığı çalışmalarda fonksiyonel objeleri, el becerisi yerine düşünsel değerler ile süslemiştir.

Minimaliizm hakkında tanınmış şahsiyetlerin görüşlerine başvurursak minimalizmi belki de daha iyi anlatmış oluruz.

Bazı edebi şahsiyetlerin minimalizm akımı hakkındaki sözleri;

Karmaşık şeylerin güzel olduğunu düşünmek insanların ortak yanlışıdır. (Descartes)

Minimalizm, Sade ama basit olmayan, yalın ama yavan olmayan bir güzellik anlayışıdır. (Hegel)

Fakirlik, yoksunluk, eksiklik değildir minimalizm; aksine bilinçli bir tercihtir; zor olanı seçmektir, azla çok yapmaktır. (Ludwig Mies van der Rohe)

Akla, hem de saf akla hitabeden sadece saf akıl ile haz alınan bir güzelliktir minimalizm. (Kant)

Türk Resim Sanatımızda minimalist grupta yer alan bazı sanatçılar; Tülin Onat, Server Demirtaş ve Mürteza Fidan’dır.

 

KAYNAKÇA

 

• [1] ed ebiyadvesanatakademisi.com/sanat/289-osmanlidan_gunumuze_resim_ve_sanat l
• [2] https://tr.wikipedia.org/wiki/Minimalizm
• [3] edebiyadvesanatakademisi.com/sanat/117-cumhuriyet_d%C3%B6nemi_resmi_ve_resi
• [4] https://tr.wikipedia.org/wiki/Minimalizm
• [5] Serkan Azeri, ADNAN ÇOKER,  turkishpaintings.com/index.php?p=34&l=1&modPainters_
• [6] P›nar Mine ISLAKO⁄LU, Mimarl›kta Minimalizim, EGEM‹MARLIK, 2005 / 3  -  55
• [7] P›nar Mine ISLAKO⁄LU, Mimarl›kta Minimalizim, EGEM‹MARLIK, 2005 / 3  -  55
• [8] P›nar Mine ISLAKO⁄LU, Mimarl›kta Minimalizim, EGEM‹MARLIK, 2005 / 3  -  55

Not: Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme, Resim,Tablo, kaligrafi, ebru, Fotoğraf, minyatür, hat, sedef, el işi, oya, bezeme, Telkari, kazaziye  benzeri çalışma  ve araştırmalarınızı, sitemize üye olarak ,  bize başvurarak ESA'da paylaşarak kültürümüze katkıda bulunabilir, kendinizi ve ürünlerinizi tanıtabilirisiniz.

 BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM  veya s_kuzucular@hotmail.com