Münacât Örnekleri ve Türleri
MÜNÂCÂT
Çünki sen âyine-i kevne tecellâ eyledin
Öz cemâlin çeşm-i âşıktan temâşâ eyledin
Ma'ni-i lâhûtunu nâsûtta izhâr için
Âdem'e sûret verip ta'lîm-i esmâ eyledin
Cümle mektûmâtını halvet-serây-ı gaybının
Zîver-i levh-i şühûd ettin hüveydâ eyledin
Küll-i mutlak eyleyip cüz'-i mukayyedden zuhûr
Sûret-i her katreyi mir'ât-ı deryâ eyledin
Eyleyip her zerreyi bir âşık-ı Mûsâ-talep
Kâinâtı gark-ı envâr-ı tecellâ eyledin
Gösterip levh-i ademde bî-adet nakş-ı bedî'
Sırrını a'yâna bu sûretle ifşâ eyledin
Gark edip Fir'avn'ı bahr-i pür-hurûş-ı hayrete
Feylesof-ı akl-ı hikmet-dânı rüsvâ eyledin
Bir nefesle Meryem'i dem-sâz-ı Cibrîl eyleyip
Rûh verdin kâleb-i mevhûma İsâ eyledin
Cennet-i dîdardan sahrâya saldın nâgehân
Âdemi şûrîde-i hicrân-ı Havvâ eyledin
Kanda varsa bir Halîl-i akdesin der-hâl onu
Mancınîk-ı aşk ile nîrâna ilkâ eyledin
Muhlisîn-i âsitân-ı kurbunu teşrîf için
Her mahalde bin belâ hâzır müheyyâ eyledin
Nâri-i ulvî-nijâdı yerde edne'l-halk edip
Hâkî-i üftâdeyi göklerde a'lâ eyledin
Kef-dırâz ettin Zelîha'yı visâl-i Yûsuf'a
Yûsuf'u sîlî-zen-i dest-i Zelîhâ eyledin
Perde-i dîdârın oldu şiddet-i fart-ı zuhûr
Kendini çeşm-i dil ü cân içre ihfâ eyledin
Gülsitân-ı hüsnü feyz-âbâd-ı âşûb etmeğe
Sû-be-su hûn-ı dil-i âşıkla iskâ eyledin
Aklı mecnûn eyleyip dârü'ş-şifâ-yı aşkta
Kays'ı zencîr-i ülfet-i gîsû-yı Leylâ eyledin
Her reg-i berg-i teri bu gülşen-i îcâdda
Cûybâr-ı feyz-i isticlâya mecrâ eyledin
Perde-i zülf-i bütândan gösterip bin şu'bede
Dilleri zünnâr-bend-i kayd-ı sevdâ eyledin
Mehd-i îcâda vürûd için mevâlid-i selâs
Ümmehât-ı çârı dem-sâz-ı nüh âbâ eyledin
Kâfiri meşgûl-i dünyâ, zâhidi ukbâ-pesend
Âşıkı berhem-zen-i dünyâ vü ukbâ eyledin
Hem ene'l-Hak söyledin zîr-i leb-i Mansûr'dan
Hem cezâ-yı töhmet-i Mansûr'u icrâ eyledin
Dil-fedâ-yı sûret-i mekr eyleyip bî-dilleri
Mubtelâ-yı nakş-ı dîvâr-ı kilîsâ eyledin
Nârdan güller bitirdin sengden mâ'-i ma'în
Çûbdan izhâr-ı ejderhâ-yı Mûsâ eyledin
Hikmetin her kanda iş'al eylemişse bir çerâğ
Şeş cihetten lâ-yu'ad pervâne peydâ eyledin
Eyleyip feyz-i vücûdun nefh-i Îsâ'dan zuhûr
Mürde-i sad-sâle-i nâ-bûdu ihyâ eyledin.
Münâcât
kamu âlemün ulu Çalab’ı
Ki kulundur kamu beg ü çelebi
Tapuna kul kapuna sâyildür
Bay u yohsul u hem velî vü nebî
Göçüren konduran kışı vü yazı
Giçürensin hemîşe rûz u şebî
Ay u gün nice togar u tulınur
Kimse bilmez bu sun’-ı bü’l-acebi
Çün kamu müşkil iş sana âsân
Yâ İlâhi İlâ metâ ta’abî
N’iderüz sini sevmeyen gönüli
Ya seni anmayan lisân u lebi
Şuna kim senden olmaya tevfîk
N’eylesün aslı vü ulu nesebi
Ne nasîb egleme içinde şunun
Ki sınug ola i’tikâdı kabı
Tapunı istemege i matlûb
Girü tapundan isterüz talebi
Seni bulan muhib n’ider iy dost
Dahı şâzı vü işret ü tarabı
İ Hakîmü müsebbibü’l-esbâb
Nedür it tuş necâtumuz sebebi
Be-visâl-i meşâyih-ı abrâr
Be-firâk-ı heme yetîm ü sabî
Kullarun kemteridür İsmâ‘îl
Ne var Ümmî Kemâl ise lakabı
Tapuna yalvarur koma mahrûm
Rahmetünden bu abd-i bî-edebi
Kıl münâcât u hâcetini kabûl
Be-kemâl-i Muhammed-i Arabî
Çün buyurdun hadîs-i kudsîde
Sabakat rahmetî alâ gazabî
Yavuzer, Hayati (1997). Kemal Ümmi Divanı. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 416-418.
Münâcât-ı Muhammes
Şehrâh-ı muhabbet ki, tarîk-i ezelimdir
Ser-menzil-i aşk, eski mekân u mahâlimdir
Yoldan koyan ammâ beni tûl-i emelimdir
Bu çâk-i girîbana sebep kendi elimdir
Hep çekticeğim kendi cezâ-yı amelimdir
Yazık bana kim, bunca zaman olmadım irşâd
Kaldım heves-i şâdî ile dehrde nâşad
Kangı amelimle olayım lâyık-ı âzâd
Destimde ne tesbih ü zebanımda ne evrad
Hep çekticeğim kendi ceza-yı amelimdir
Hakk vermiş iken bu dîl-i bîmâra şifâyı
Ben gayrdan ümmîd ederim derde devâyı
Yersem de eger, sîneme bin tîr-i belâyı
Dahleyleyemem keşmekeş-i kavs-i Kazâyı
Hep çekticeğim kendi ceza-yı amelimdir
Bir dürlü değil ma'siyetim kâbil-i ta'dad
Her dem ederim bin güneh ü cürm nev-icâd
Kendimdir eden kendime kimden kime feryâd
Ben eylediğim cürmü kime eyleyim isnâd
Hep çekticeğim kendi cezâ-yı amelimdir
Yâ Rab beni etmezsen eğer affına şâyân
Bâr-ı günehim çekmede sıklet çeke mîzân
Sen bendene ihsân edesin ben sana isyân
Vallâhi kulun eyleyemem kimseye bühtân
Hep çekticeğim kendi cezâ-yı amelimdir
Bahşet güneh-i Vâsıfı yâ Rab, koma mahzûn
Urma yüzüne, neyse kusûru kala mektûm
Pinhân u ayân hazretine cümlesi ma'lûm
Yok kimselerin sun'u karâr-dâde-i mefhûm
Hep çekticeğim kendi cezâ-yı amelimdir
İSKENDERNAME’DEN
MÜNACAT
Bəndəyə əl tutan sənsən, ilahi,
Yoxdur səndən başqa onun pənahı.
Olmuş-olacağı sənsən yaradan,
Sənin kərəminə möhtacdır insan.
Lütf elə, əlini mənə də uzat,
Mənə öz qovğamdan özün ver nicat.
Sənsən, pərvərdigar, hər bir muradım,
Səndən hasil olar hər bir muradım.
Mərhəmət görərsə səndən bir insan.
Nə göydən qorxar o, nə də ulduzdan.
Sən varkən ehtiyac yoxdur göylərə.
Asiman var ikən kim baxar yerə.
Varkən bu dünyada hər cürə büsat,
Behiştdə nə üçün axtaraq həyat?
Inanma ki. cənnət burdan şən olsun,
…….
……
Nizami Gencevi
MUSAMMAT
1
Münâcât Be-Kâdi’l-Hâcât
fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün
I
1. Kalmasun dilde hayâl-i mâ-sivâ
2. Yâ İlâhî ‘aşk-i pâkünle senün
3. Olsun endîşem visâlün dâ’imâ
4. Yâ İlâhî ‘aşk-i pâkünle senün
II
1. Cümle eşyâda tecellîn nûrı var
2. Bu mazâhirde zuhûrun âşkâr
3. Rü’yete cân ü dile vir iktidâr
4. Yâ İlâhî ‘aşk-i pâkünle senün
III
1. Cümle şey fânî vü vechün lâ-yezâl
2. p¼U£ Ì¡v– q½'dür buna dâl
3. Eyledi her şeyde dil seyr-i cemâl
4. Yâ İlâhî ‘aşk-i pâkünle senün
IV
1. Yandı cân-i zâr nâr-i fürkate
2. Bizde ise yok tahammül hasrete
3. Koma fürkatde irişdür vuslata
4. Yâ İlâhî ‘aşk-i pâkünle senün
V
1. Varlıgumı cümle nâ-bûd eyledüm
2. Varlıgum yoklukda mevcûd eyledüm
3. Mâ-sivâdan kat’-i maksûd eyledüm
239
4. Yâ İlâhî ‘aşk-i pâkünle senün
VI
1. Sâmî-i dil-haste olmışdur garîb
2. Derde dermân itmege sensin tabîb
3. Eyle ana şerbet-i vaslun nasîb
4. Yâ İlâhî ‘aşk-i pâkünle senün