Murassa Nedir Tarsi Zü’l-kavâfî ve Murassa Beyit Örnekleri

Murassa Nedir

Osmanlıca yazılışı: Murassa : ﻣﺮﺻّﻊ

Murassa sözcüğü Arapça kökenlidir. Arapçadaki “ rṣˁ “ kökünden gelen muraṣṣaˁ  Arapça raṣaˁ رصع  "dişleri birbirine yapışık veya bitişik olma" sözcüğünden türetilmiştir.[1]  “Arapça tarṣīˁ  ترصيع z “değerli taşlar veya altınla bezeme” sözcüğünün tefˁîl vezni (II) mefˁuludur. “ [2]

Sözlüklerdeki anlamları: Değerli taşlar veya altınla bezeme, yaldızlamak, mücevherle işlemek, şekillerindedir. Şu halde sözcüğün daha ziyade, hakkaklık, nakkaşlık, münakkaşlık, mücevhercilik gibi altın, taş ve mücevher işleme ve süsleme sanatlarında kullanıldığı açıktır.

Edebiyatta Terim Olarak Murassa

Murassa sözcüğü edebiyatta İki mısrasıda kafiyeli olan beyit veya cümleleri secili olan söz, seci bakımından kelime kelime birbirine uyan beyit veya söz manalarında kullanılır. Böylece şiiri beyitleri veya sözleri kafiye ve seci bakımlarından süslemek inci gibi bir sıraya dizmek ard arda getirmek eylemine murassa dendiği açıklanmış olur.

Murassa Beyit:  Beyt-i murassa ve Tarsili Söz

Bir beytin her iki mısrasındaki tüm sözlerin kafiyeli olması beyti murassa demektir. Eğer düz bir yazıda veya sözde seci varsa buna da murassalı sözler denilmiştir.

Murassa beyitlerde dizelerdeki sözcükler parelel olarak aynı vezinde ve kafiyeli olmasına da özen gösterilir. Eğer bir beyit kelime kelime kafiyeli ise ve her kelime de vezin bakımından eşit ise buna tarsi denir.  Murassa beyitlere eski dilde zü’l-kavâfî yani çok kafiyeli denmiştir. Murassa beyitlerde sondaki kafiyeye kafiyey-yi asli, diğer kaifyelere ise kafiye-i mülhaka(ek kafiye) denmiştir. Ancak kelimelerin aynı vezinde olması şartı arandığında musarra beyitlerin hepsi  her zü’l-kavâfî beyit olamayabilir. Tarsili cümlelerin secili anlatımlarda kullanıldığı açıktır.

Tarsî:  bir beyitte mısra sonundaki kafiyeden önce de kafiyelerin olmasıdır.  Tarsi bir söz sanatı olarak da kabul edilmiş, tarsi yapılan beyitlere murassa beyit denmiştir. Murassa beyitler aynı zamanda zü’l kavâfidir.

Murassa Beyit Örnekleri

Şâh-ı melekût-ı arş-pâye
 Mâh-ı ceberût-ı ferş-sâye   Şeyh Gālib

Hattum hisabım bil didün gavgâlara saldun beni
Zülfüm hayalin kıl didün sevdâlara saldun beni       Zü’l-kavâfi(çok kafiyeli)


Kaynakça


[1] https://www.etimolojiturkce.com/kelime/murassa
[2] https://www.kokeni.com/murassa-kelimesinin-anlami-kokeni-ve-tarihcesi/