Nakarat Kavuştak Nedir ve Örnekleri

Nakarat Kavuştak Nedir ve Örnekleri

Osmanlıca yazılışı : نقرات : Nakarât

Nakarât Arapça kökenli bir kelimedir. Nakarat kelimesi    çekiç veya kazmayla vurma, vurmak, [1] bir müzik aleti ve özellikle davul çalma, parmak şıklatma ,[2] "çalgı eşliği,  [3]anlamlarına gelen   “nkr : نقر “ sülasi kökünün masdarıdır. Bu anlamı nedeni ile nakra ve nakkare sözcükleri de aynı kökten  “nkr : نقر “ gelir.

Naḳāra, Nakkare :  نقّارة  küçük davul, def, deri kâse davullar kategorisini oluşturan çalgıların genel adı[4]

Nakra:  نقر parmak şıklattı, def çaldı, durmadan tekrarlanan, usandıran

Edebiyatta –Şiirde Nakarat

Nakarat sözlüklerdeki anlamlarından hareketle Terim bir anlam da kazanmıştır. Şarkının veya şiirin bend veya dörtlüklerinden sonra tekrarlanan dize veya dizelerine nakarat denir. Nakarat, bendler veya dörtlükler arasında anlam bağları oluşturduğu gibi bestelenmiş şiirlerde bestenin en dikkat çekici haline gelen yeri de olmuş olur.

Bu dize veya dizelere eski dilde mütekerrir de denir. Bu nedenle nakarat şiirlerde, bestelenmiş şiirlerde yani şarkılarda mütekerrir dize veya dizelere denir.  Nakarat veya mütekerrir bestelenmiş şiirlerde sözleri ve ezgisi aynen tekrar edilen bölümdür.  

Terim anlamı ile edebiyatta nakaratın eş anlamlısı mütekerrir dize veya dizeler;  kavuştak ve bağlamadır.  Nakarat şiir de ve şarkılarda ahenk sağlamak için gerekli duyulan biridir.

Nakarat genellikle bend veya dörtlük sonralarında olsa bile farklı uygulamaları da vardır.  

Nakarat Örnekleri

Küçükken derdi ki, dadım:
Çoğu gitti, azı kaldı.
Büyüdüm, ihtiyarladım,
Çoğu gitti, azı kaldı.        Necip Fazıl 

Uzun ince bir yoldayım
Gidiyorum gündüz gece (Nakarat)
Bilmiyorum ne haldeyim
Gidiyorum gündüz gece (Nakarat)  Aşık Veysel

Mehlikâ Sultan’a âşık yedi genç
Gece şehrin kapısından çıktı
Mehlikâ Sultan’a âşık yedi genç
Kara sevdalı birer âşıktı      (Yahya Kemal Beyatlı)

Dost dost diye nicesine sarıldım
Benim sadık yarim kara topraktır.
Beyhude dolandım, boşa yoruldum
Benim sadık yarim kara topraktır.  Aşık Veysel

KAYNAKÇA

[1] https://islamansiklopedisi.org.tr/nakkare

[2] https://www.nisanyansozluk.com/?k=nakarat&lnk=1

[3] https://www.nisanyansozluk.com/?k=nakarat&lnk=1

[4] https://islamansiklopedisi.org.tr/nakkare