Nakşetmek Nakış ve Nakkaş Nedir

Nakş Etmek

Osmanlıca yazılışı: Nakş : نقش

Nakş sözcüğü Arapça kökenlidir.  Nakış, Arapçada boyama, bezeme eyleminin meslek adı olmaktadır. Nakş kelimesi köken olarak, boyama anlamı verir. Fakat bu boyama ince, hassas bir boyamayı, renklendirmeyi ifade eder.  

Boyayan, süsleyen, boya işlemesi yapan anlamına gelen nakkaş; boyalı ip veya desenle süslenmiş el işi anlamına gelen nakış;  boyanmış, işlenmiş, resim, süs anlamına gelen nakş; boyayan, süsleyen, resimleyen, bezeyen anlamına gelen münakkaş, sözcüklerinin hepsi Arapçadaki  “nkş “ kökünden türemiş sözcüklerdir.

Nakş sözcüğünün sözlüklerde pek çok anlamı vardır.
Nakış, bezek,  İşleme.
 Bir şeyi çeşitli renklerle boyamak.
Resimlemek, tezyin etmek.
 İpekle, sırma ile işleme.
Nakış, desen. (Arapça)
 Duvar resmi. (Arapça)  Bedene batmış dikeni çıkarmak.
Bir şeyin esasını araştırmak.
Yaymak.
Suda ıslanmış hurma.[1]

Nakş kelimesinin kullanıldığı yerlere dikkat edildiğinde  sözcüğün daha ziyade, boyamak, birkaç türlü, renk ve desenle  bezemek, renkli ipliklerle süslemek, tezyin etmek , değişik renkli desenler yapmak olduğu görülür. Nakşetmek kelimesi de tüm bunlarla ilgilidir.

Nakş veya nakşetmek, resim, el sanatları, minyatür, el iş, çini, hat, bezeme, gravür, ciltçilik, kat’ı sanatı, edebiyat ve diğer birçok güzel ve geleneksel sanat dallarında bu anlamlarıyla kullanılmıştır.

Sözcük tüm sanat dallarında olduğu gibi yukarıda zikredilen mecaz ve  benzer anlamları ile edebiyatta ve şiirde de çok sık kullanılmıştır.

 Berg-i zer-i pür-nakş ile gülşende vezândur
 Gûyâ ki sabâ gâşiye ber-dûş-ı hazândur     Şeyhülislam Yahya

Bu ne reng ü bu ne nakş-ı mübârek (347/1)
Ki yazmış-durur anı Hak tebârek         Ahmedi

Gör Hakı ne nakş ider sebze vü bâg üstine (597/1)
Bah ki ne hoş hulleler saldı bu tag üstine     Ahmedi

Gonca-i nakş-ı kadehdir gül-i bâg-ı işret
Kulkul-ı savt-ı sebû bülbül-i râg-ı işret   Süleymân Fehîm Efendi

Bir gazel nazm eyledüm mâh-ı nigârîn üstine
Görse zühre baglar anun nakş-ı rengîn üstine  Hamdullah Hamd

Görünen nakş-ı gam âyîne-i devrâne göre
Bakalım çeşm-i sitem-dîdemiz âyâ ne göre   Nedim

KAYNAKÇA

[1] https://www.luggat.com/nak%C5%9F/1/1