Nesim Nedir Şiirlerimizde Seher Yeli

Nesim Nedir Şiirlerimizde Seher Yeli

Osmanlıca yazılışı Nesim :  نَسیم

 Hafif hafif esen, hoş ve latif rüzgâr, meltem, esinti.  Havanın hafifçe dalgalanması ve havada esinti olmasıdır.

Nesîmî  sıfat (nispet eki -і ile) Rüzgârla ilgili

nesîm-i galiye : güzel kokulu rüzgâr.

nesîm-i nev-bahâr: ilkbahar rüzgârı.

nesîm-i seher : tan yeli, şafak rüzgarı , seher yeli

nesîm-i subh : sabah rüzgârı.

nesîm-i subh-dem :  , sabah vakti esen yel, sabahleyin esen hafif  rüzgâr

havâ-yı nesîmî  : hava küresi, atmosfer

Nesim, daha ziyade sabah, yeli, seher yeli manası ile karşımıza çıkar. Sabah yeli anlamı ile halk ve âşık şiirimizde de çok sık kullanılmıştır. Lakin nesim sözcüğü şeklindeki ifadesi ile divan şiirinde kullanılır.

Nesim, nesimi, seher veya sabah yeli habercidir. Sevgilinin diyarından gelmiştir ve onun kokusunu taşır. Sevgilinin saçlarına değerek aşığa sevgilinin kokusunu getirir. Sevgiliden koku getirmek sevgiliden haber getirmek demektir. Sevgiliden koku getiren rüzgâr bazen da saba yelidir. Saba yeli ise güneyden esen sabah yeli olmaktadır. Güneyden esen rüzgâr sıcak veya ılıktır.

Seher yeli veya nesim, sevgilinin olduğu yerlerde dolaşıp durmuş, sevgilinin mahallesinde gezinmiş, saçlarında eylenmiş;  sevgilinin saçlarının kokusunu almış ve aşığa taşımıştır. Âşık uyuyor ise aşığın kapısını tıklatıp çalarak sevgiliden haber getirdiğini duyurur.

Şiirlerimizde Nesim – Seher Yel

Esdi yine nesîm-i seĥer nev-bahârdur

İtdi cihânı tâze vü ter nev-bahârdur   ŞEHRÎ (MALATYALI ALÎ ÇELEBİ)

 

Hecrin cehenneminde yanan mubtelalara

Kuyun nesimi bağ-ı cinandan haber verir    Ahmed Paşa

 

Irişür câna râhat kûy-ı dil-berden nesîm esse

Husûsâ çîn-i zülfinden gelüp anber-şemîm esse   Şeyhülislam Yahya 

 

Nesîm-i nev-bahârî gibi geçdi nâvek-i dil-ber

Açıldı sînemün bâgında yer yer kırmızı güller   Şeyhülislam Yahya 

 

Subh-dem çün zülfüñe irdi nesîm

Oldı âlem cümle cennât-ı Naim             Ahmedi 

 

Zülfüñ hevâsı bigi nesîm-i sabâ degül

Kimdür ki bu hevesde esîr-i hevâ degül         Ahmedi 

 

Yine der-kâr olsa dâmân-ı nesîm-i nev-bahâr

 Yine gülşende tutuşsa âteş-i şevk-i hezâr         Şeyhülislam Yahya 

 

Lutf it ey bâd-ı sabâ vakt-i seher-hîz ol es

Anber-i turra-ı dil-dâr peyâmın dile res   Sa’id Giray 18. yy

 

Ilgıt ılgıt esen seher yelleri

Benim ahu bakışlımdan bir haber

Yine bahar geldi dağlar yeşerdi

Söyle benim dal kaşlımdan bir haber  Deliktaşlı Ruhsati Şiirleri

 

Seher yeli dost köyüne uğrarsan

Selam götür ellerine aman ha

Muhtelif olmasın ahdı peymanım

Dikkat eyle yollarına aman ha!            Deliktaşlı Ruhsati Şiirleri

 

Ilgın ılgın esen seher yelleri

Gel doğrusun söyle gelir mi yar yar

Huzur-i mahşerde ulu divanda

Herkes sevdiğini bulur mu yar yar  Artvin Türküleri