Nesne Nedir Belirtili Belirtisiaz Nesne

NESNE

Fransızca  :     complement direct  determenie , object

İNGİLİZCE:      object , article, determined direct object

Almanca  :      bestimtes nöheres object ,  

Osmanlıca:  marife, mef’ulü sarih

Kelime türü:   İsim –-  Dilbilimde bir terim

TANIMLARI

“Geçişli fiili bütünleyen yalın veya belirtme durumunda bulunan tümleç”[1]

Yüklemde bildirilen oluş, kılış eylem vb yi özne bu eylemini bir varlık üzerinde yapar veya öznenin yaptığı eylemden bir varlık etkilenir.  Bu varlık nesnedir.  Dolayı ile öznenin yaptığı işi bildiren yükleme kim, ne, kimi neyi sorulularını sorduğumuzda ortaya çıkan cevap nesneyi ortaya koyar.

“Geçişli bir fiili olan bir cümlede geçişli fiili bütünleyen yalın veya belirtme durumunda bulunan tümleç”

Nesne, genellikle yüklemi çekimli bir fiil olan cümlelerde bulunur. Nesne; isim soylu bir sözcük olan isim cümlelerinde nadiren bulunabilir.  Nesneye düz  tümleç de denir.

Nesne, İki çeşittir:

1.Belirtili nesne ( belirtme durumu -i ekini almış olan nesne )

2.Belirtisiz nesne ( yalın durumda olan ek almamış yalın nesne )

1. Belirtili Nesne

Belirtili nesne ismin i halini belirtme durumu ekini (-ı, -i, -u, -ü) almış olan nesnedir.

 Öğretmen kalemi istedi ( neyi istedi?)

 Adamlar evi uçurdu ( adamlar neyi uçurdu ?)

Babam gömleğini yakmış ( Neyi)

2. Belirtisiz Nesne

Belirtisiz nesne,  ismin i halini yani belirtme durumu eki almamış olan yalın durumda bulunan nesnesidir.

Sevgililer gününde çiçek aldım. (ne?)

Yılbaşında ağaç süslemiş. (ne?)

Parklara çiçek diktiler? (ne?)

[1] Prof. Dr. Vecihe Hatipoğlu, Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, AÜ. DTCF Yayınları, Ank. 1982