Nevruziye: Rūz-ı nevrūz érdi zeyn oldı bahār ile cihān

14.05.2017
 
Fā˘ilātün Fā˘ilātün Fā˘ilātün Fā˘ilün
Remel:– + – – / – + – – / – + – – / – + –
 
 
1. Rūz-ı nevrūz érdi zeyn oldı bahār ile cihān
 Maķdeminden oldı ˘ālem reşk-i gülzār-ı cinān
2. Nefĥ-i rūģ étdi meger ecsāda enfās-ı nesìm
 Yā cihāne vérdi zìb ü fer bihişt-i cāvidān
3. Lušf-ı enfās-ı ŝabā mı yā nesìm-i rūģ-baĥş
 Kim vérür emvāt-ı ĥākìye dem-ā-dem būy-ı cān
4. Siģr édüp bozdı šılısmını şitānuŋ nev-bahār
 Yir yüzine varın ižhār étdi her genc-i nihān
5. Ĥākden baş ķaldurup cān buldı emvāt-ı nebāt
 Münkire bildürdi ģaşr aģvālini Ģaķ bì-gümān
6. Ĥurdeler geçmiş çemende yine naķķāş-ı bahār
Ŝan nigāristān-ı Çìn oldı ģarìm-i gülsitān
7. Ravża-i bāġ-ı İrem mi dehr yā gülzār-ı ķuds
 K’anda ne ĥavf-i zemistān var ne bìm-i mihr-i cān
8. Ķurdı evreng-i çemende mihter-i bād-ı ŝabā
 Ebrden şāh-ı reyāģìn üzre müşgìn sāyebān
9. Vār ise gülşende dükkān açdı ˘aššār-ı ŝabā
 Kim mu˘aššerdür revāyiģden meşām-ı būstān
10. Dürlü reng ile müzeyyen oldı ešfāl-i çemen
 Gel ˘arūs-ı dehri gör pìr iken oldı nev-cevān
11. Ġonceler ķıldı tebessüm serv uġındı güldi gül
 Bilmezem bülbüllere noldı k’ider āh ü fiġān
12. Bezm-i gülde bülbüle cevr ile ķan yutdurmasa
 Lālenüŋ yüzine urmazdı şerāb-ı erġavān
13. Šıfl-i mekteb gibi baş egmiş benefşe bāġda
 Zülf-i dilber vaŝfını beŋzer éder dāyim revān
 
14. Bāde-i ĥamrāyile geldi şaķāyıķ gülşene
 Bildi kim irer bahār-ı ˘ömrine dehrüŋ ĥazān
15. Āsümāne döndi ezhār ile yér yér sebzezār
 Nerges ü nesrìn nücūm āb-ı revāndur Kehkeşān
16. Nerges-i sìmìn-beden almış ele zerrìn-ķadeģ
Ġālibā iltür çemen şāhına anı armaġān
17. Ĥār zaĥmından ķaçurup dāyesi gül šıflınuŋ
Ġoncelerden baġlamışdur boynına ˘ıķdü’l-lisān
18. Görinen ķavs-i ķuzeĥ ŝanmaŋ ģarìm-i bāġdan
 Çerĥ mir˘ātına düşmiş ˘aks-i mìr-i ˘āşıķān
19. Sebzezār-ı dehrde nerges degüldür görinen
˘Aks-i encümdür çemen āyinesind’olmış ˘ıyān
20. Sūseni gör çin seģer çìnì ˘alemler ķaldurup
 Tìġ elinde gūyiyā Çìnden gelür bir pehlevān
21. Yoĥsa bir bıŋār-ı ezraķ-pìrehen mi sebz-pūş
 Gök kebūterdür ya ĥod şāĥ üzre šutmışdur mekān
22. Nerges-i sìmìn-beden yaķmaġa şem˘in lālenüŋ
 Bezm-i gülzāre getürmiş néçe zerrìn şem˘dān
23. Başdan ayaġa zebān olup çemende yāsemen
İtmege vaŝfın semen-sìmālaruŋ açmış dehān
24. Bir ŝaçı sünbül yüzi gül ĥūba döndi ŝaģn-ı bāġ
İstemez yavuz yél esdügin içinde bāġbān
25. Bezm-i gülşende seģer bülbül ser-āġāz eyleyüp
 Oķudı bu şi˘ri kim dillerde ola dāstān
26. Gül yüzüŋ gülzār-ı cennet midür éy serv-i revān
 Verd-i ĥaššuŋ verdi yā Firdevs bāġından nişān
27. Aķdı göŋlüm ŝu gibi sen serv-i dil-cūdan yaŋa
 Cān daĥi ayaġuŋa yüz sürmege oldı revān
28. Gül yüzüŋsüz gülşen-i cennet cehennemdür baŋa
 Bülbüle gülzārsuz zindān olur bāġ-ı cinān
 
29. Naķd-i cān vérüp metā˘-ı vaŝlüŋe érmez elüm
 Eyledüm bāzār-ı ˘ışķuŋda taŝavvurdan ziyān
30. Ġam yémez ˘ışķuŋda miģnet oķlarından ehl-i ˘ışķ
 Šaŋ mı éy gül bülbüle olsa dikenden āşiyān
31. Ravża-i ˘ışķuŋda érmezse nesìm-i vuŝletüŋ
 Od olur sensüz Ĥalìlüm baŋa gülzār-ı cihān
32. Ķırduŋ éy şìrìn-dehen ŝāģib-meźāķı cevr ile
 Saŋa dirlerse sezādur ĥusrev-i ŝāģib-ķırān
33. Néçe bir dil almaġa eyler gözüŋ ġamzeŋ kemìn
 Néçe bir cān ķaŝdına ebrūlaruŋ ķurar kemān
34. Žulm-i bìdāduŋ elinden kime feryād édeyin
İlticā étdüm aŋa k’oldur penāh-ı ins ü cān
35. Ŝāģib-i ŝadr-ı vezāret sālik-i rāh-ı Ĥalìl
 Ya˘ni İbrāhìm Paşa āsef-i devr-i zemān
36. Mašla˘-ı mihr-i ˘adālet menba˘-ı cūd ü seĥā
 Zübde-i ĥalķ-ı cihān maķbūl-i şāh-ı kām-rān
37. Kām-kār ü kām-baĥş ü kār-fermā kām-bìn
Ŝaf-der ü leşker-şiken düşmen-küş ü kişver-sitān
38. Rām olupdur emrine baĥt-ı cüvān ü ˘aķl-ı pìr
 Bende-i fermān-beri olmış-durur pìr ü cüvān
39. ˘Adlidür žulm ü sitem Ye˘cücine sedd-i sedìd
Āsitān-ı devletidür ˘āleme dārü’l-emān
40. İntižāmına cihānuŋ re˘yi olmışdur żamìn
İntifā˘ına zemānuŋ ˘adli olmışdur żamān
41. Cān vérür ģükm-i revān-baĥşuŋ vücūd-ı ˘āleme
 Éy vücūd-ı nāzenìnüŋ memleket cismine cān
42. Ol hümā-yı evc-i rif˘atsin ki ķaŝruŋ üstine
 Bir hevāyì gök kebūter gibi döner āsümān
43. Mihr ü meh ĥuddām-ı encüm-iģtişāmüŋ rūz ü şeb
Āsitānuŋda biri derbān birisi pāsbān
 
44. Bezm-i ķadrüŋ şem˘idür māh-ı şeb-efrūz-ı felek
 Devletüŋ ķaŝrında zerrìn šopdur mihr-i cihān
45. Çāşnìgìr-i ta˘āmüŋ ģūr ü ġılmān ü melek
 Mirviģa-gerdān-ı bezmüŋ zümre-i kerrūbiyān
46. Bāġ-ı dehre véreli ˘adlüŋ bahārı i˘tidāl
 Anda ne ĥavf-i şitā var ne şitāb-ı mihr-i cān
47. Görinen yér yér riyāż-ı dehrde nerges degül
 Mihr-i lušfuŋ olmış evrāķ-ı çemende zer-fişān
48. ˘Aks-i şemşìrüŋle nola nūr ü fer bulsa semā
 Gülşene neşv ü nemā vérür belì āb-ı revān
49. Rūz-ı rezm içinde kim tìġüŋ niyāmından çıķar
Ŝan dehān-ı ejdehādan ŝaçılur nār ü düĥān
50. Āstìn-i ˘adli silkelden yed-i inŝāf ile
 Pākdür gerd-i sitemden dāmen-i āĥir zemān
51. Cennet olurdı yéri a˘rāfa baŝmazdı ķadem
 Gitse bu ˘adl ile dünyādan eger Nūşinrevān
52. Tìġ-i lušfuŋ yér yüzin šutdı ser-ā-ser cūd ile
Ķanı meydān-ı keremde saŋa beŋzer pehlevān
53. Bilmezem vaŝf-ı bedì˘üŋ kim beyān eyler ˘aceb
 Kim anuŋ şerģinde ˘āciz ˘aķl ķāŝırdur lisān
54. Cem˘ édüp vaŝfüŋ bahāristānınuŋ ezhārını
 Bir gülistān baġladum k’irmez aŋa bād-ı ĥazān
55. Sensin ol kān-ı sa˘adet kim éşigüŋ yaŝdanup
 Néçe benüm gibi ķullar oldı mìr-i kām-rān
56. Benven ol ġavvāŝ-ı baģr-i˘ilm ü fażl ü ma˘rifet
 Kim olupdur ķulzüm-i medhüŋde šab˘üm dür-fişān
57. Āŝefā gün gibi rūşendür benüm ģālüm saŋa
 Baŋa žulm ü ġadr éden baĥt-ı siyāhumdur hemān
58. Oķ gibi šoġrulıġum hep bildi tìr-endāz olan
 Çerĥ-i kec-rev yā niçün ķıldı elif ķaddüm kemān
 
59. Néçe bir olam meźellet šopraġında pāy-māl
 Dehr-i dūn-perver elinden néçe bir āh ü fiġān
60. Néçe yıldur yél gibi ķıldum cihānı cüst-ü-cū
 Šāli˘ümde bulmadum aŝlā se˘ādetden nişān
61. ˘Āķıbet yüz sürüyi geldüm éşigüŋ tozına
 Kim vücūdüŋden baŋa éde se˘ādet iķtirān
62. Umaram şimden girü manžūr ola ehl-i kemāl
Ķande var źātuŋ gibi dāniş-güzìn ü nüktedān
63. Ġarķ olurdı baģr-i źilletde vücūdüm zevraķı
 Cāme-i himmet ümìdi olmasaydı bād-bān
64. Çün SÜCŪDÌ bendeŋ édindi éşigüŋ secdegāh
 Umaram kim fetģ-i bāb éde Ĥudā-yı Müste˘ān
65. İĥtiŝār eyle dilā şimden girü taŝdì˘i ķo
Ģālüŋe çün vāķıf oldı āŝef-i ĥusrev-nişān
66. Şerģ olınmaz çün senüŋ ģālüŋ gibi vaŝfı anuŋ
Ŝıdķ ile eyle du˘ā-yı devletin vird-i zebān
67. Būstānında sipihrüŋ olduġınca nev-bahār
Ģaķ bahār-ı ˘ömrüŋe érgürmesün hergiz ĥazān
 
MURAT A. KARAVELİOĞLU,16. Yüzyılda Derlenmiş Bir Şiir Mecmuasında Dört Nevruziye Örneği: Medhî, Sücûdî, Cafer Çelebi ve Lutfî’nin Nevruziyeleri Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 15, İstanbul 2015, 223-262. 

0

0

Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın

Yorumlar