Nihat Behram Hayatı ve Şairliği

13.02.2015

Nihat Behram (d. 18 Kasım 1946 Kars) Azerbaycan Türkleri kökenli şair, yazar, gazeteci ve film yapımcısı.

Asıl adı Mustafa Nihat Behramoğlu’dur. Soyadını değiştirmeden önceki asil soyadı Behramoglu olan şair, Ataol Behramoğlu’nun küçük kardeşidir. Şair, sonradan soyadını değiştirerek Behram adında karar kılmıştır.

18 Kasım 1946'da Kars'ta doğdu. Babası ziraat mühendisi Haydar Bey, annesi İsmet Hanım’dır. Dört çocuklu bir ailendeki üç erkek kardeşten birisidir. [1] Avukat olan diğer kardeşi Namık Kemal Behramoğlu’nun da bir şiir kitabı vardır.

İlköğrenimini Çankırı’da, lise öğrenimini Bursa Atatürk, İstanbul Haydarpaşa ve Pendik Lisesinde tamamladı. [2] İlk şiiri 1967'de Soyut, Yordam, Yeni Gerçek, Halkın Dostları dergilerinde yer aldı.

Sol hareketler içinde aktif bir rol aldı. Deniz Gezmiş ile Haydarpaşa’dan ve Sinan Cemgil ile de lise yıllarından arkadaştı. Mart 1970'te Halkın Dostları dergisinde yazıları yayımlanmaya başladı. Nisan 1971 tarihli 13. sayıdan itibaren Halkın Dostları dergisinin yazı işleri sorumlusu oldu. 1972 yılında Gazetecilik Yüksekokulu’nda öğrenimine başladı fakat bu okula devam ederken 1972'de çıkardığı ilk şiir kitabı Hayatımız Üstüne Şiirler adlı şiirleri yüzünden Ceza Yasası’nın 141, 146 ve 246 maddelerine aykırı eylemde bulunduğu gerekçelerinden dolayı tutuklandı ve bir buçuk yıl tutuklu kaldı.

Mahkûmiyeti bittikten sonra Gazetecilik Yüksek Okulu'na tekrar devam ederek yarım kalan okulunu bitirdi. Mezun olduktan sonra 1975’de Vatan gazetesinde işe başladı.

Solcular ve devrimciler ile sıkı fıkı olan Nihat Behram, ağabeyi Ataol Behramoğlu ile birlikte devrimci görüşlerin ve devrimci yayıncılar ile siyasetçilerin yakınında oldu. 1975'te ağabeyi Ataol Behramoğlu ile birlikte Militan dergisini çıkardı. Militan dergisi 1975-1976 yılları arasında18 sayı olarak çıktı. Militan dergisinin kimi sayıları beş bine ulaşan tirajıyla büyük bir ilgi görmüştü. [3] Yılmaz Güney ile birlikte Güney dergisini çıkaranlar arasında yer aldı. (1977-1980). Bir müddet ise Güney Film de idareci olarak görev yaptı.[4]

Ve yazdıklarından ötürü 12 Mart Dönemi'nde iki yıl askeri cezaevinde tutuklu olarak yattı. Cezaevinden çıktından sonra bir süre gazetecilikle uğraştı. Vatan gazetesinde ele aldığı Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın yaşamlarını ve mücadelelerini anlatan yazı dizisi “Darağacında Üç Fidan “ adıyla kitaplaştırıldı. Bu yazı dizisi ve şiirleri öne sürülerek sivil mahkemelerde ve sıkıyönetim mahkemelerinde hakkında birçok dava açıldı. 12 Eylül 1980’den sonra ülke dışına çıkmak zorunda kaldı. Dönmesi yolundaki çağrılara uymadığı için 12 Eylül döneminde Bakanlar Kurulu kararıyla T.C. vatandaşlığından çıkarıldı. Uzun yıllar yurt dışında yaşamak zorunda kalan Behram İsviçre'nin Basel şehrinde yaşadı. [5] Yurt gazetesinde köşe yazıları yazdı. 17 yıllık politik sürgünlükten sonra 1996 yılında yurda dönebildi.

1996 yılında yeniden TC vatandaşı olarak kabul edildi. 142. Madde yürürlükten kalktıktan sonra hakkındaki dosyalar kapatıldı ve kitapları yeniden basılmaya başlanmıştı.

Ser Verip Sır Vermeyen Bir Yiğit, Lanetli Ömrün Kırlangıçları ve Gurbet adlı kitapları Almancaya çevrildi. 1986'da Gurbet adlı romanıyla Henrich Böll bursu kazandı ve iki yıl Almanya'da kaldı. Yüze yakın şiiri bestelendi. Tanımlar (2008) adlı şiir kitabıyla 2009 Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü'nü kazandı. TYS'nin kurucu üyesidir. İsviçre'nin Basel kentinde yaşamaktadır

EDEBİ KİŞİLİĞİ

Bugüne değin on iki şiir kitabı yayınlandı. Yayınlanmış yirmi kitabı bulunmaktadır. Çeşitli yapıtları yabancı dillere çevrilmiştir.[6] İlk şiiri 1967'de Soyut dergisinde çıktı. Şiir ve yazıları; Halkın Dostları, Militan, Güney, Vatan, Varlık ve Yasakmeyve gibi süreli yayınlarda yer aldı. Şiir, roman, hatıra, deneme, röportaj ve çocuk kitapları türünde eserleri basılmıştır.

Halen sol. org.tr haber sitesinde her iki haftada bir çarşamba günleri yazıları yayınlanmaktadır. Çocuk edebiyatı alanında da ürünler veren şair, şiirlerinde İsmet Özel, Ataol Behramoğlu ile İkinci Yeni akımı etkisi altında kaldı. Anı türünde de eserler veren şair, romancı olarak da tanındı. Tüm eserlerinde toplumcu bir çizgide bulunmuştur. Birçok alanda eser vermesine rağmen daha ziyade şair olarak tanınmıştır.

Şiirlerinde solcu, Sosyalist, kavgacı bir toplumcu şair görüntüsü vermektedir. Ezilenler, yoksullar, adaletsizlik, eşitsizlik şiirlerinde başlıca temalardır. İsyankâr bir tutuma sahip olan şair barış, umut, inat ve isyan konularına daha sık değinmiştir. Sürgün yıllarında yazdığı şiirlerinde ise memleket hasreti ve sosyalizm başlıca konulardır.

İlk şiirlerinden son dönemlerine kadar siyasi amaçlarla, sosyalist bir söylem, devrimci bir yaklaşım ve bu konular çerçevesinde şekillenen temalarda şiirler yazdı. Kimi şiirlerinde içten bir doğa ve yurt sevgisi de işledi. Soyul gerçekçi, bir tavırla bir dönem devrimcilerinin düşüncelerini ve hissiyatını dile getiren şiirler ve nesirler yazdı. “Son dönem şiirlerinde halk şiiri, söyleyişleri ve dilinden yararlanan “ yeni bir senteze yönelmeye başladı.

Darağacında Üç Fidan (1967) adlı kitabı 12 Mart 1971 darbesinden sonra idam edilen Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının eylemlerini anlattı. İbrahim Kaypakkaya’nın yaşamını anlattığı belgesel-roman türü bir kitap da hazırladı.

Şiir Kitapları[7]

· Hayatımız Üstüne Şiirler (1972)

· Fırtınayla Borayla Denenmiş Arkadaşlıklar (1974)

· Dövüşe Dövüşe Yürünecek (1976)

· Hayatı Tutuşturan Acılar (1978)

· Irmak Boylarında Turaç Seslerinde (1980)

· Savrulmuş Bir Ömrün Günlerinde (1982)

· Ay Işığı Yana Yana (1986)

· Yine de Gülümseyerek (seçmeler, 1987)

· Cenk Çeşitlemeleri (1988)

· Kundak (2000)

· Ölülerimiz