Nun u Ma’kûs  ve Kırık Kadeh

Nun u Ma’kûs  ve Kırık Kadeh

Ma’kûs :Osmanlıca yazılışı ma'kûs, ma'kûse :  معكوس ، معكوسه

Ma'kûs, sözcüğü Arapça kökenlidir.  Arapçadaki yansıma manasında sözcükler üretile aks kökünden türemiştir.  Sözlük anlamları ise  

Aks olunmuş, tersine çevrilmiş, baş-aşağı olmuş, başka bir şeyin zıddı, ters, yolunda gitmeyen; uğursuz, bir yere çarpıp geri dönen şekillerindedir.

Nun u Ma’kûs : Ters yazılmış nun harfi

Eski devirlerde hattatlar nun harfini değişik şekillerde yazabiliyorlardı. Eski devirlerde pek çok türde yazım ve hat şekli vardı. Bu nedenle diğer harflerin yazımında da olduğu gibi nun harfinin yazımında da pek çok tür bulunuyordu. Bu nedenle bazı yazı stillerinde  nun harfi ters yazılabiliyordu.  Nun harfini ters şekli ile yazan yazı stiline şikest, kırma veya nun-u makûs adı veriliyordu.

Eski devirlerde şairler ters yazılmış ,şikest edilmiş kırma nun’a nun u makûs diyorlardı. Divan şairleri şikest edilmiş veya nun u makûsu dedikleri nunu  içindeki şarabı dökülmüş, ters devrilmiş hatta kırılmış kadehe benzetirlerdi.

Sâmi-i hoş-gû ile Gālib meğer hem-neş’eyim Câm-ı şevkim nûn-i ma’kûs-ı hat-ı şikestedir     (Leskofçalı Gālib).

Bade-i bezm –i gamım reng-i ruh-ı dil hastedir

Câm-ı şevkim nûn ı makûs hat-ı işkestedir.   Sami

 Gam meclisinde içlen şarabın rengi kırmızı değil tıpkı kalbi hasta olan birinin rengi gibi sarıdır. Neşe umduğum kadeh de kırma nun gibi tersine dönmüş kırılmış, yani yana devrilmiştir. ( İçi boşalmış )