Özdemir İNCE

(d. Mersin 01 Eylül 1936 / ö. -) Şair, yazar, çevirmen, deneme yazarı.

1 Eylül 1936da Mersin’de ve Fındıkpınarı Yaylası’ndadoğdu. Babası Mersin’in Çavuşlu Köyünde doğan kantar kâtibi ve işçi temsilcisi olan Ahmet İnce (1902-1978)  annesi ise Demirışık Köyü’nden Nasibe İnce’dir. (1914-2000) [1]

Özdemir İnce, İlkokulu Kayatepe İlkokulu’nda (1943-48), tamamlamış 1948-51 yılları arasında ise ortaokula gitmiş [2]1956'da Mersin Lisesi'nden mezun olmuştur. Ailesinin ekonomik durumu iyi olmadığı için kötü bir çocukluk dönemi geçirmiştir. Bu nedenle okula giderken gazoz ve simit satmış, garsonluk, kebapçı çıraklığı, buğday eleyiciligi yapmış ve iplik dokuma fabrikasında çalışmıştır (İnce 2003: 20).[3] Mersin Lisesinde iken edebiyat öğretmeni olan Cahit Öztelli sayesinde edebiyat dünyasına adım atar. Cahit Öztelli onu keşfeden ve edebiyat dünyasına da tanıtan bir kişi olacaktır. Lise yıllarında Mersin’e gelen edebiyat dünyasının tanınmış simalarının sohbetlerine de katılır. İlk şiiri Adana’da çıkan Yağmur dergisinde yayınlanır 1954. 1954-55 yılları arasında ise şiirleri Kaynak, Salkım, Yeni Ufuklar, Yücel gibi dergilerde çıkmaya başlamıştır. [4]

 1960'ta Gazi Eğitim Enstitüsü Fransızca Bölümü’nü bitirir. Bir yıl Sandıklı Ortaokulu'nda öğretmenlik yaptıktan sonra 960-67 yılları arasında Sandıklı Ortaokulu, Aydın-Çine Ortaokulu, Aydın Lisesi, Muğla Turgut Reis Lisesi gibi okullarda öğretmenlik yapmıştır. 1961’de Ülker Müdüroğlu ile Aydın’da evlenmiştir. Yedek subaylık hizmetini İzmir-Bornova 57.Er Eğitim Tuğayı'nda ( 1962-63). Yapar. Ardından, Aydın Lisesi'nde öğretmen olarak göreve başlatmıştır.

İlk şiirlerini Öğretmenlik yıllarında yazmaya ve yayımlamaya başlar. II. Yeni şiirinin etkisinde kalarak yazmış daha sonraki yıllarda toplumcu bir çizgiye yönelerek ferdi konulardan uzaklaşan şiirler yazmaya başlamıştır. Türk şiiri üzerinde hem düşünen hem yazan hem de düşüncelerini yazdığı şiirler üzerinde uygulamaya çalışan ender şairlerden biri olarak dikkat çeker.

Şiir yazmanın ötesinde hem nazım hem de nesir olarak pek çok yabancı eseri Türkçeye çeviren şair ülke kültürünün en başarılı şiir çevirmenlerinden de birisidir. Özellikle Fransız şairlerinden ve pek çok şiiri Türkçeye çevirmiştir.

 Fransız hükümetinin açtığı sınavı kazanarak 1965-1966 yıllarında Pariste Sorbonne Üniversitesi’nde çağdaş Fransız edebiyatı ve fonetik okumuştur. Paris’te okuduğu yıllarda Fransızcasını bir hayli geliştirmiştir. Bu sayede özellikle Fransız edebiyatından ve şiirinden Türkçeye tercümeler yapma yeteneğini kazanmıştır.  Yurda dönüşünde Aydın ve Muğla liselerinde öğretmen olarak çalışır. Dil bilmesi sayesinde 1969’da TRT’ye girmiş 1982’de kurumdan emekli oluncaya kadar Dış Haberler Müdürlüğünde çevirmen, Televizyonda metin yazarı, Öndenetim ve Redaksiyon Müdürü, Program ve Yayın Planlama Müdürü, Genel Müdürlük Müşaviri ve Uzman görevlerinde bulunmuştur. [5]

12 Mart’ta Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı tarafından Bodrum’da gözaltına alınır.  11 Ağustos 1971’de hapse girer.

1982’de TRT’den emekli olur. Emekli olduktan sonra yazın dünyasında kendini göstermeye başlayacaktır. Boş vakitlerini oldukça iyi değerlendiren yazar 1982-1989 yılları arasında  çok sayıda çeviri yapmış ve bu sayede hayatını kazandığı gibi mühim bir birikim ve itibar elde etmiştir.  1989-2000 yılları arasında Can Yayınlarında editör, Telos Yayınlarında editör ve yayın yönetmeni olarak çalışmıştır.  1995 yılına kadar Yeni Yüzyıl gazetesinde “Tersi ve Yüzü” başlığı altında köşe yazıları yazar.

Basın dünyasında kendine yer ettikten sonra 2000 yılından bu yana Hürriyet gazetesinde fıkra (köşe) yazarlığı yapmaya başlar.  Daha sonra bu gazeteden de ayrılarak Aydınlık Gazetesinde yazarlığa başlamıştır. [6] Önemli ölçüde bilgi birikimine sahip aydın bir kimliği olan yazar özellikle şiir ve çeviri dalındaki başarılı çalışmalarından sonra Ülkenin en çok satan gazetelerinde köşe yazarlığı yapmış ve yapmaktadır.

EDEBİ KİŞİLİĞİ

İlk şiiri 1954'te "Kaynak" dergisinde yayınlanmış, Pazar Postası, Türk Dili, a, Değişim, Dost, Şiir Sanatı, Papirüs, Soyut, Türkiye Yazıları, Milliyet Sanat, Yusufçuk, Adam Sanat gibi dergilerde yayınlanan şiirleriyle tanınmıştır.  Şiir üzerine kuramsal yazılar ve değişik konularda denemeler, eleştirel denemeler yazmıştır.

Şiirleri, Fransa, Yunanistan, Bulgaristan ve Makedonya'da kitap olarak yayınlanmıştır. [7]
Şiir ve yazıları Almanca, Bulgarca, Çuvaşca, Fransızca, Hinduca, İbranice, İngilizce, İspanyolca, İtalyanca, Macarca, Makedonca, Portekizce, Romence, Rusça, Sırpça ve Yunancaya çevrilmiştir.
21 şiir, 11 de deneme kitabı bulunan şairin çok sayıda çeviri şiirde de imzası vardır.  Şiir ve denemelerinin tercüme edildiği dil sayısı da 20'yi bulmaktadır. Oldukça verimli bir şair  ve yazar olan Özdemir İnce özellikle İslamcı kesimlere takındığı menfi tavırlarla dikkatleri üzerine çekmiş ve tepiler toplamış, fikir özgürlüğü çığırtkanlığı yaparken İslamcı kesimlerinin fikir özgürlüğünü kısıtlamaya kalkışmakla itham edilmiştir. , "kendini iyi pazarlayan şair" diye bahsedilen Özdemir İnce’nin aldığı çok sayıda ödülü vardır.

Özdemir İnce, II. Yeni şiirine dâhil olmuş ancak bu şiir anlayışını uzun süre sürdürmemiştir. Buna rağmen şiirlerinde toplumsal gerçekçi bir şair özelliği taşımaya devam ettirmiştir.

Özdemir İnce’yi, “engin kültürel birikimini, konu zenginliği, çeşitliği olarak düzyazılarına yansıtmıştır. Şiiri konu edinen yazılarında daha çok Türk şiirinde nesnel bir eleştiri sisteminin kurulması için çaba harcayan… Yazılarında çeşitli teknikler denemiş ve bunlar sayesinde okuyucuyu sıkmayan bir anlatım seviyesine ulaşabilmiş bir yazar “ olarak da değerlendiren araştırmacılar da bulunmaktadır.[8]

Hakkında birçok çalışma yapılmış, lisans tezlerine de konu olmuştur.[9]

Gazeteci ve çevirmen olarak yüzlerce, siyasi ve edebi yazılar yayımlamıştır. Yazılarında sosyal, kültürel ve siyasi içerikler ağır basmıştır.  Yerel ve gündelik hayattan aldığı hareket noktaları ile günlük konular, politik gelişmeler, siyasi değerlendirmeler evrensel değerler hakkında yorumlarda bulunmuştur. Düzene karşı muhalif bir tutum içinde bir yazar profili çizmektedir.

ONUR BELGESİ:

Officier de l'Ordre des Arts et des Lettres (Fransa, 1990
 

ÜYELİKLERİ:

• Mallarme Akademisi (Paris, 1983)

• Uluslararası Şiir Araştırma Merkezi Muhabiri (Brüksel, 1987)

• Uluslararası Şiir Büyük Ödülü Seçici Kurul Üyesi (Liege, 1983, 1992)

• Şiir İçin Avrupa-Akdeniz Şiir Ağı kurucu üyesi (RUEMEB) (Strasbourg, 1996)

• Fas Şiir Evi Dostlar Kurulu Üyesi (Kazablanka. (1998)

• Uluslararası Şiir Evi Genel Kurul Üyesi (Brüksel, 2000)

• Avrupa Şiir Akademisi Üyesi (Luxemburg,2002)

ÖDÜLLERİ

EDEBİYAT ÖDÜLÜ:

• May Edebiyat Ödülü (1968)

• Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü (1978)

• Dünya Kitap Yılın Kitabı Ödülü (Uykusuzluk ile) (1996)

• Abdi İpekçi Dostluk Özel Ödülü (1999)

• Truva Kültür-Sanat Ödülleri Şiir Ödülü (2002) *

• MAX JACOB Şiir Ödülü (Fransa, 2006)

• Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü (2007)

GAZETECİLİK ÖDÜLÜ

• Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Röportaj Başarı Ödülü (2001)

• Bülent Dikmener Ödülü Özel Jüri Ödülü (2004)

• Çağdaş Gazeteciler Derneği "Mustafa Ekmekçi Gazetecilik Ödülü" (2006

ESERLERİ

ŞİİR

• Kargı 1963

• Tutanaklar 1967

• Kiraz Zamanı 1969

• Karşı Yazgı 1974

• Rüzgara Yazılıdır 1979

• Elmanın Tarihi 1981

• Kentler 1981

• Yedi Deryalar Geçsen 1983

• Siyasetname 1984

• Eski Şiirler 1985

• Hayatbilgisi 1986

• Zorba ve Ozan 1987

• Başak ile Terazi 1989

• Burçlar Kuşağı 1989

• Can Yelekleri Tavandadır 1989

• Gürlevik 1990

• Gündönümü Gündönümü 1992

• Yazın Sesi [[1994]

• Uykusuzluk 1996

• Mani-Hayy 1998

• Evren Ağacı 2000

• Ot Hızı 2002

• Keskindoreke Fındınfalava, (Kırmızı Yayınları, Ekim 2006)

• Magma ve Kör Saat, (Kırmızı Yayınları, Mayıs 2007)

• Ağustos 1936, Annemin Karnında Son Bir Ay(Kırmızı Yayınları, Ocak 2008)

SEÇME VE TOPLU ŞİİR

• Güneş Saati (1990)

• Seçme Şiirler (1998)

• Tekvin, Toplu Şiirler 1. (1994)

• Delta, Toplu Şiirler 2. (1994)

• Tohum Ölürse, Toplu Şiirler 3. (1994)

• Yağmur Taşı, Toplu Şiirler 4. (1995)

• Bütün Şiirlerim 1. (2001)

• Bütün Şiirlerim 2. (2002)

• Bütün Şiirlerim 3. (2003)

ELEŞTİRİ

• Yazmasam Olmazdı, Doğan Kitapçılık, Ekim 2004

• Mahşerin Üç Kitabı, Doğan Kitapçılık, Nisan 2005

DENEME

• Şiir ve Gerçeklik 1986

• Söz ve Yazı 1991

• Tabula Rasa 1992

• Yazınsal Söylem Üzerine 1993

• Dinozorca 1993

• Tarih Bağışlamaz 1994

• Çile Törenleri 1995

• Bu Ne Biçim Memleket 1996

• Yaşasın Cumhuriyet 1999

• Şiirde Devrim 2000

• Mevsimsiz Yazılar 2002

• Gördüğünü Kitaba Yaz, 2002

• Pazar Yazıları 2002

• Tersi Yüzü2003

• Isırganın Faydaları 2004

• Yedi Canlı Cumhuriyet2004

• 100 Pazar Yazısı2004

• Denek Taşı 2006

• Fesatlar Sarmalında Türkiye2007

ANTOLOJİ

• Bulgar Şiiri Antolojisi 1971

• Çağdaş Bulgar Şiiri Antolojisi 1983 (Ataol Behramoğlu ile birlikte)

• Genç Bulgar Şiiri 1984 (F. Erdinç ile birlikte)

• Dünya Şiiri Antolojisi 1997 (Ataol Behramoğlu ile birlikte)

SÖYLEŞİ

• Ne Altın Ne Gümüş 1997

ŞİİR ÇEVİRİLERİ (KİTAP)

• Comte de Lautreamont, "Maldorur'un Şarkıları",

• Arthur Rimbaud, "Ben Bir Başkasıdır"

• Aloysius Bertrand, "Gaspar de la Nuit"

• Yorgo Seferis, "Bütün Şiirleri" (Herkül Millas ile)

• Konstantinos Kavafis, "Bütün Şiirleri" (Herkül Millas ile)

• Yannis Ritsos, "Şiirler" (İoanna Kuçuradi ve Herkül Millas ile)

• Yannis Ritsos, "Erotika" (Herkül Millas ile)

• Yannis Ritsos, "Graganda"

• Yannis Ritsos, "Rumluk & Yaşlı Kadınlar ve Deniz" (Herkül Millas ile)

• Alain Bosquet, "Evren İçinde Evren"

• Alain Bosquet, "Söyle Alain"

• Rene Char, "Sessiz Oyun"

• Adonis, "Newyork'a Mezar"

• Abdellatif Laabi, "Acı ve Gülümseme"

• Nicolas Guillen, "Küba Şarkıları"

• Yevgeni Yevtuşenko, "Zima Kavşağı"

OYUN ÇEVİRİLERİ

• Pablo Neruda, "Joaquin Murieta'nın İhtişam ve Ölümü"

• Klaus Mann - Ariane Mnouchkine, "Mefisto"

ÇEVİRİ SANAT KİTAPLARI

• jean Cassou, Sembolizm Sanat Ansiklopedisi, 1987.

• Francis Claudon, Romantizm Sanat Ansiklopedisi, 1988.

ROMAN VE DÜZYAZI ÇEVİRİLERİ

• Jorge Amado, Ölü Deniz (1983,1993)

• Henri Bosco, Çocuk ve Irmak (1981)

• Alain Bosquet, Bir Sürgün Ana (1982)

• Bulgakov, Moliere Efendi (1983, 1990)

• Michel del Castillo, Karar Gecesi (1984)

• Paulo Coelho, Simyacı (1996)

• Marie Darieussecq, Dişi Domuz (1996)

• Regis Debray, Zamane Delikanlısı, (1970, 1990)

• Diakov - S.Kovelev, İlkçağ Tarihi (1987)

• Marguerite Duras, Sevgili (1985)

• Paul Eluard, Ozan ve Gölgesi (1984)

• Alain Fournier, Adsız Ülke (1981)

• Carlos Fuentes, Yanık Sular (1985, 1996)

• Dora Gabe, Ufacıktım (1981)

• Panait İstrati, Baragan'ın Devedikenleri (1981)

• Milan Kundera, Saptırılmış Vasiyetler (1993)

• Milan Kundera, Yavaşlık (1995)

• Karl Marx, Fransa'da Sınıf Mücadeleleri (1967)(M.E.adıyla)

• Henry Miller, Paris Söyleşileri (1991)

• Paul Nizan, Fesat (1975, 1996)

• Konzaburo Oe, Bir Kişisel Sorun (1994)(Hepa Çopurgil adıyla)

• Ostroviski, Kasırga Çocukları (1973)

• Pascale Rose, Avcı Sıfır (1997)

• Tayeb Salah, Göç Mevsimi (1982)

• Pierre Schoendoerffer, Krala Veda (1970, 1990)

• Luandino Vieira, Domingos'un Gerçek Hayatı (1976)

• Yeliseva - A.Z.Manfred, Yakın Çağlar Tarihi (1975) 

KAYNAKÇA 

[1] Akpınar, Soner (2006). Özdemir İnce’nin Hayatı-Sanatı ve Şiirleri Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.

[2] Akpınar, Soner (2006). Özdemir İnce’nin Hayatı-Sanatı ve Şiirleri Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.

[3] İnce, Özdemir (2003). Ne Altın Ne Gümüş. İstanbul: Doğan Kitap.

[4] DOÇ. DR. SONER AKPINAR, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ince-ozdemir

[5] https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zdemir_%C4%B0nce

[6] https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zdemir_%C4%B0nce

[7] https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zdemir_%C4%B0nce

[8] Soner AKPINAR, ŞAİR ÖZDEMİR İNCE’NİN YAZILARI VE YAZARLIĞI, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2)

[9] https://acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/1443/