ÖZNE—YÜKLEM UYGUNLUĞU.
Kelime türü: İsim –- Dilbilimde bir terim
TANIMLAR
Bir cümlede veya cümlelerde Yüklem ile öznenin tekillik, çoğulluk ve kişi bakımından bir birlerine uygun olması durumudur.
Bir cümlede özneler olumlu, bazıları olumsuz anlamlar verir. Buna göre özlem ve yüklem de uygun olmalıdır.
Kimse gelmemiş, okula gitmiş ( Uyumsuz )
Okula kimse gelmemiş, herkes gitmiş ( Uyumlu )
Cümlede özne ile yüklemdeki şahıs eki uyumlu olmalıdır.
Bu sorunu ancak siz ve biz çözebildik ( Yanlış- uyumsuz )
Bu sorunu ancak sen ve ben çözebiliriz.
Sen hangi okula gidiyorsunuz? ( Yanlış- uyumsuz )
Siz hangi okula gidiyorsunuz
Özne bitkiler, hayvanlar, cansız varlıklar ya da soyut kavramlardan oluşuyorsa yüklem daima tekil olur. İnsanlar çoğul özne olduğunda ise yüklem tekil veya çoğul olabilir.
Baykuşlar burayı ter ediyorlar değil, Baykuşlar burayı ter ediyor olmalı
“Köpekler havlıyorlar” değil, “ köpekler havlıyor “ olmalı
“Duygular üst üste yığılınca çoğalırlar” değil, “Duygular üst üste yığılınca çoğalır “olmalıdır.
Çocuklar kırlara koşuyorlar,
Çocuklar kırlara koşuyor
Kadınlar daha duygulu olur
Kadınlar daha duygulu olurlar
Ben, yarın gidiyorum;
Biz, yarın gidiyoruz;
Orhan gölde yüzüyor;
İnsanlar, ağaç gölgelerinde serinliyorlar,