Pal Sokağı Çocukları
Pal Sokağı Çocukları Macarca orijinal ismi ile “A Pal utcai fiuk “ Macar asıllı yazar Ferenç Molnar 12 Ocak 1878, Budapeşte - 1 Nisan 1952, New York).tarafından yazılmış olan ve ilk baskısı 1906 yılında yayımlanan dünya çocuk kalsikleri arasında girmiş popüler bir romandır.
Kitap dünya çapında en ünlü Macar romanı olmuş, Macar edebiyatının en çok bilinen romanı haline de gelmiştir. Roman işlediği evrensel konusu ile çok sevilmiş, pek çok dile hatta hemen hemen her dile çevrilmiş,[1]bir çok ülkede ( Macaristan, Birleşik Krallık ve İtalya gibi) [2] okullarda okunması zorunlu olan bir eser olarak kabul edilmiştir. [3]
Evrensel bir konuyu işleyen öyküsü dünyadaki her çocuğun kolaylıkla okuyabildiği ve sevdiği bir roman olmuştur. Romanın ünü yazarının ününü gölgede bırakmış, yazarından daha çok bilinen bir roman haline gelmiş, romanın kahramanı olan Erno Nemeçsek, Oliver Twist , Tom Sawyer, Heidi ve Polyanna gibi ölümsüz kahramanlar arasına girmiştir.
Budapeşte'de, oyun sahalarını (Arsa) Kızıl Gömlekliler denen zengin çocuklarından korumaya çalışan yoksul çocukların savaşımını anlatan bu eser Türkçe'ye Tarık Demirkan ve ZEYYAT SELİMOĞLU, gibi çevirmenler tarafından çevrilmiştir.
Eser tüm dünyada sevilmiş çocuk klasikleri arasına girmiş pek çok dile çevrilmiş hemen her ülkede onlarca kez baskı görmüştür. Sinemaya da uyarlanan eser birçok kez filme alınmış, ülkemizde kurulan bir müzik topluluğunun da ad sahibi olmuştur.
Sinema uyarlamaları[4]
A Pl utcai fiuk Macar yönetmen Bela Balok'un 1929 yapımı
No Greater Glory ABD'li yönetmen Frank Borzage'nin 1934 yapımı
I ragazzi della via Paal, İtalyan yönetmenler Alberto Mondadori ve Mario Monicelli'nin 1935 yapımı
A Pal utcai fiuk Macar yönetmen Zoltan Fabri'nin 1969 yapımı
KONU
Nemecsek, Boka ve Pal Sokağı’nın öbür çocukları 1907 yılında Budapeşte’nin yoksul Jozsefvaros semtinde yaşıyorlardı, fakat oyun alanları apartmanlar tarafından iyice daraltılmış ellerinde kalan son, oyun sahalarını ise kızıl gömlekliler denen zengin çocukları ellerinden almaya kalkışmışlardı. Oyun Kitabi oyun sahalarını zengin çocuklarından kurtarmaya çalışan fakir çocuklarının mücadelelerini ele almaktadır. Binalarla kuşatılmış arsa için yoksul ve zenginlerin çocuklarının kurdukları Pal Sokağı Çocukları ve Kırmızı Gömlekliler adlı i ki çocuk çetesi birbirleriyle amansız bir mücadeleye girmiştir.
O arsa sadece bir arsa değil, Pal Sokağı Çocukları’nın vatanıdır. Savaşırken dostluğu, gururu, adil olmayı her şeyin önünde tutan bu cesur çocuklar, bizlere kazanan ve kaybedenlerin de dot olabileceğini göstermektedir.
Kum torbalarıyla yapılan savaş aralarında en küçükleri, en zayıfları olan Erno Nemeçek'in kendisini feda etmesiyle sonuçlanır. Daha önceden diğer çocuklar tarafından hain olarak adlandırılan ve adı büyük harf kullanmadan yazılan Nemeçek savaştan sonra zatürreden ölür.
“Pal Sokağı Çocuklarında, yiğitlik, korkaklık, kalleşlik, özveri ve onur gibi insanın değişmeyen evrensel özellikleri bu romanın kahramanları olan çocuklarda ustaca işlenmiştir.”[5]
Kahramanlar:
Boka Frenç Atş Çonakoş
Gereb Vays Çele
Nemeçek Barabas Viyana
Paster Kardeşler Kolnay
(Kırmızı gömlekliler: Frenç Atş ve Paster Kardeşler.)
(Pal Sokağı çocukları : Bok,Gereb,Nemeçek,Vays,Barabas,Kolnay,Çele,Çonakoş ve Viyana.)
Pal Sokağı Çocukları
Pal Sokağı çocukları 1907 yılında Budapeşte’nin yoksul Jozsefvaros semtinde yaşamaktadır ve bu çocukların tek bir oyun yeri kalmıştır. Çocuklar bu arsada toplanır, oyunlar oynamakta ve eğlenmek tedirler. Bir dernek kurmuşlar ve bu derneğin adını da Macun toplayanlar derneği demişlerdir. Bu çocuklar Boka’yı başkan seçmişlerdir
Aşağı sokaktaki botanik bahçesi çocuklarının oyun bahçeleri olmadığı için Pal Sokağı çocuklarının arsalarını almak istemeye başlar. Zengin çocuklarının bu hamlesi bir savaş çıkaracaktır. Botanik bahçesi çocukları Nemeçek ve arkadaşlarının oyunlarını bozup, ellerindeki bilyelere el koyar.
Başka bir gün botanik bahçesi çocuklarının başkanı olan Ferenç Atş onların kalelerinin bir bayrağını çalıp gider. Çeteleşmeye başlayan çocuklar çetelerinde üst eğmenler, teğmenler, erler gibi görevler dağıtıp ordulaşmaya başlarlar. Pal Sokağı çocukları bayralarını çalan düşmanlarıyla vatan saydıkları bu arsayı korumak için savaşmaya karar vermiştir.
Pal Sokağı çocukları iki askerini düşman kalesine gönderip ”PALL SOKAĞI ÇOCUKLARI BURADAYDILAR ”yazılı bir kağıt bırakma kararı alır. Bunun için Boka, Çonakaş ve henüz er olan Nemeçek bu işi başarırlar ama kötü bir olayla da karşılaşırlar çünkü arkadaşları olan Gereb onlara ihanet etmiştir. Gereb düşmanlarına arsa ve Pal Çocukları hakkında gizli bilgiler vermiş bunu da onlar duymuştur.
Nemeçek, hain Gerep’in duyunca bunu gururuna yediremeyip ortaya çıkar. Ferenç ise onu yakalayıp suya girmesine zorlamış ve Nemeçek suya girmek zorunda kalmış ama çok üşüttüğü için daha sonra hasta olmuştur.
Savaş günü gelmiş herkes savaşa nasıl katılacağını, ne görev alacağını öğrenmiş, komuta kademesi ve erler görevlerini bellemişlerdir. . Nemeçek o gece daha da çok hastalanmış bu yüzden savaşa giremeyecek hale gelmiştir. Hain Gereb de yaptıklarından pişman olmuş eski grubuna dönmüştür.
Boka savaş planında bir değişiklik yapmış, düşmanı beklemeye başlamışlardır. Düşman Mal ve Maria sokağından saldırıya başlamış fakat çocuklar bu grubu püskürtüp. Kulübelerine tıkamışlardır. İkinci gruba hep birden saldırı yapıp sokağa doğru sürüklerler. Ferenç kulübedekileri kurtarmaya giderken Nemeçek savaş alanına gelip Ferenç’e saldırmıştır. .Nemeçek yere düştüğü sırada bayılır. Annesi onu eve götürürken savaş kazanılmıştır. Çocukların yardımıyla Nemeçek eve götürülür. Herkes oradan ayrılırken Boka evden ayrılmamış çünkü bir şeyler olacağını sezmiştir gece Ferenç’ te oraya gelir, çünkü Nemeçek’in hastalanmasına o sebep olmuştur.
Fakat savaşlar ve kavgalar boşunadır, Çünkü o arsaya da büyük bir apartman dikilecektir. Ama Nemeçek ölmüştür.
Ferenc Molnar
( D. 12 Ocak 1878, Budapeşte –Ö. 1 Nisan 1952, New York). Macar oyun yazarı ve öykücü Molnar, ilk öykülerini daha 19 yaşında iken yazamaya başlamış. İlk romanı olan Pal Sokağı Çocukları adlı romanı ile büyük bir ilgiyle karşılanmıştır.
Hukuk öğrenimi gördüğü halde gazetecilik yapmaya başlayan Molnar Birinci Dünya Savaşı’nda savaş muhabirliği yaptı.[6]
Pek çok oyunu Avusturya, Almanya, ABD gibi yabancı ülkelerde oynanıp sevilen Molnar, oyun ve hikâyelerinde yoksulların sorunlarını işledi. Esas çıkışını, başyapıtı sayılan A Pal utcai fíuk (1907; Pal Sokağı Çocukları adlı eseri yakaladı ve tüm dünyada tanınan bir yazar haline geldi.
Frenc Molnar oyunu Hukuk öğrenimi gören yazar, gazeteciliği seçti ve Birinci Dünya Savaşı sırasında savaş muhabiri olarak çalıştı. Ünlü oyunlarI, Şeytan (1907) Liliom (1909), Kuğu (1920) ve Kırmızı Değirmen (1923). Müzik (1908) adlı eserleridir. Yaşamının son yıllarını Amerika'da geçiren yazar orada da ölmüştür. [7]
KAYNAKÇA
[1] https://www.kkoworld.com/kitablar/ferens_molnar_pal_kuchesinin_oghlanlari-tr.pdf
[2] https://tr.wikipedia.org/wiki/Pal_Soka%C4%9F%C4%B1_%C3%87ocuklar%C4%B1
[3] https://tr.wikipedia.org/wiki/Pal_Soka%C4%9F%C4%B1_%C3%87ocuklar%C4%B1
[4] https://tr.wikipedia.org/wiki/Pal_Soka%C4%9F%C4%B1_%C3%87ocuklar%C4%B1
[5] PAL SOKAĞI ÇOCUKLARI Ferenc Molnar Çocuk Romanı Türkçesi ZEYYAT SELİMOĞLU, önsöz
[6] https://www.kitapyurdu.com/kitap/pal-sokagi-cocuklari/125370.html
[7] PAL SOKAĞI ÇOCUKLARI Ferenc Molnar Çocuk Romanı Türkçesi ZEYYAT SELİMOĞLU, önsöz