PRAGRAF NEDİR

Paragraf, bir düşünceyi tam olarak anlatabilmek için bir araya getirilen cümleler topluluğudur. Yani paragrafın bütün cümleleri aynı konuyu işler ve aynı düşünceyi açıklar ya da destekler. Tekbir düşünce etrafında oluştuğundan kendi içinde bir bütünlük gösterir; kendinden önceki ya da sonraki paragraflara bir bağlılık göstermez.

Herhangi bir yazının bir satır başından öteki satır başına kadar uzanan bölümlerine paragraf adı verilir. Her paragrafta, bir tek ana fikir çevresinde kümelenmiş birçok cümleler bulunabilir. Kaç satırda biterse bitsin, her paragraftan sonra satırbaşı yapılır; başka paragrafa geçilir. Paragraf "bir duyguyu, bir düşünceyi bir isteği, bir durumu, bir öneriyi, olayın yalnızca bir yönüyle anlatım tekniklerinden ve düşünceyi geliştirme yollarından yararlanarak anlatan yazı türüdür. Kelimeler cümleleri, cümleler paragrafları, paragraflar da yazıları
oluşturur. Paragraf bir yazının küçültülmüş bir örneğidir. Bu yönüyle yapı bakımından bir yazıya benzer. Nasıl yazıda giriş, gelişme, sonuç bölümleri varsa paragrafta da aynı bölümler vardır.
 

PRAGRAFIN ÖZELLİKLERİ

Paragraflar düşünce birimidir. Bir paragraftan diğerine geçerken dil, düşünüş, anlam birliği sağlanmalıdır. Her paragrafın bir ana fikri, birden çok yan fikirleri bulunabilir. Ana fikir, paragrafın başında, ortasında, sonunda bulunabilir. Ana fikri taşıyan cümle açıkça görüldüğü gibi, gizli de olabilir.

Paragraflar birer fikir birimi olduklarına göre, taşıdıkları fikirlerin gerekliliğine uygun olarak, uzayıp kısalabilir. Okuyucunun ilgisini canlı tutacak kadar kısa, taşıdığı fikri açıklayacak kadar uzun olmalıdır. Paragraftaki düşünceler hem kendi aralarında birbirine bağlı hem de ana düşünceye bağlıdır.

Paragraf kendi içinde bir bütünlük oluşturduğu gibi yazı içinde de yazıyla bir bütünlük oluşturur. Her bir paragraf yazıdaki ana( merkez) konu ve ana fikrin bir yönünü ele alan yazı birimidir. Her paragrafın merkez- ana konu ve ana fikrin bütünlüğünü sağlayan, merkez konu ve ana fikrin oluşmasını sağlayan bir ana fikri ve konusu vardır. Fikir yazılarındaki paragraflar zincirin halkaları şeklinde fikir yazılarının yazı planı hatlarıdır. Esasında fikir yazılarının planı paragraf planıdır.

Bir fikir yazısı gövdesinde kaç paragraf varsa o yazının konusu ve ana fikir paragraf sayısı kadar bölümlere ayrılmış ve planlanmış demektir. Fikir yazısındaki paragraflar zincir gibi bir birine bağlı birimler halinde yazının gövdesini oluşturur.

Yazılı metinlerin bütününde olduğu gibi, her paragrafında da giriş, gelişme, sonuç cümlesi ya da cümleleri bulunmalıdır.

PRAGRAF ÇEŞİTLERİ

Paragraflar; olay, tasvir, fikir, tahlil paragrafları olmak üzere birçok çeşitlere ayrılır.

Olay Paragrafı: Pek olağan olmadığı için üzerinde topluluğun ilgisini çekecek bir olguyu anlatan paragrafa olay paragrafı denir ki bunlarda; olay, olayla ilgili ek olaylar, genellikle kronolojik bir
sıra ile düzenlenir. Olay paragrafı; duygu, düşünce ve kanılarımızı gerçek ya da tasarlanmış bir olay içerisinde verir. Olay yazılarının paragrafları hikâye edici veya betimleyici anlatım tekniğine sahiptir. Olay paragrafları, roman, öykü, tiyatro, masal ve fabl gibi yazı türlerine ait paragraflardır. Olayın anlatımı esastır. Konu ve ana fikir paragrafta anlatılan olaya dayanılarak anlaşılır.

Tasvir ( Betimleme )Paragrafı:

Olayın geçtiği yeri, canlı cansız varlıkları iyice tanıtmak için tasvir paragrafı yapılır. Düşünceyi aydınlatmak, anlatılan konuyu genişletmek gayesinde olan tasvir paragrafı, bir şeyin titizcesine bir tamlıkla anlatılmasında en büyük rolü oynar. Tasvir paragrafı, bir bakıma, yazı ile resim yapmaktır. Betimleme paragrafları özellikle olay yazılarında görülür.

Tahlil Paragrafı:

Bir konuyu çözümleme yoluyla incelemek üzere kurulan paragraflara tahlil paragrafı denir. Bir şeyi incelemek üzere parçalara ayırmak, çözümlemek için tahlil paragraflarına gereksinim vardır. Hikâye, roman ve benzeri türlerde insan psikolojisini belirtmekte tahlil paragrafı geniş yer tutar. Daha çok Sosyal ve  psikolojik roman türlerinde rastlanılan paragraf türüdür.

Fikir Paragrafı:

Bir düşüncenin nedenlerini, delillerini; mantıksal, inandırıcı bir nitelikte ortaya koyan paragrafa fikir paragrafı adı verilir. Bu paragraflar, fikre bağlı, eşyanın zihinde aldığı biçimler esas tutularak yazılır. Fikir paragraflarından doğan yazılarda önce üzerinde durulacak mesele tanıtılır, sonra yardımcı fikirlerle; delillerle konu aydınlatılır. İddiaların ispatından sonra bir hüküm çıkarılarak sonuca varılır. Fikir yazılarında görülen paragraf türdür.( Makale, fıkra, deneme, sohbet...)

Duygu (Çözümleme) Paragrafı:

Bu paragraflarda roman veya hikâye kahramanlarının iç dünyaları anlatılır. Yazar, kahramanların psikolojik yapılarını, hayallerini bazen yorum katarak anlatır. Bu paragraflar insan karakterini bulmaya ve yoruma dayalı sorularda kullanılır. ( roman, öykü, anı, deneme türlerinde daha ziyade bulunan paragraf türüdür. )

Düşünce Paragrafı:

Belirli bir düşüncenin anlatıldığı, savunulduğu paragraflardır. Makale, deneme, fıkra, eleştiri gibi türlerden seçilir. Konuyu, yardımcı düşünceleri veya ana düşünceyi buldurmaya yönelik sorularda genellikle bu tür paragraflar kullanılır.


Paragrafın Yapısı

Bir paragraf üç bölüme ayrılır: Giriş, Gelişme, Sonuç.

Giriş Paragrafı: Paragrafın anlatmak istediğini, konusunu belirten cümledir. Bir iki cümleyi geçmez ve paragrafın başında yer alır.

Gelişme Paragrafı: Paragrafın açılıp ilerlemesi için, örneklerden, karşıtlıklardan, benzerliklerden faydalanma bölümüdür. Bu bölüme geçiş paragrafı da denir.

Sonuç Paragrafı: Paragrafın son cümleleridir. Sonuç bölümü, çoğunlukla, tek bir cümleden meydana gelir. En kuvvetli fikir, en önemli görüş, sonuç cümlesinde yer almalıdır.



PARAGRAFIN ÖĞELERİ

Konu:
Paragrafta işlenen düşünce, olay ya da durumdur. Her şey paragrafın konusu olabilir. "Yazar, bu paragrafta ne anlatıyor?"sorusunun cevabı bize konuyu verir. Konu en fazla bir iki cümleyle
verilir.

Yardımcı Düşünceler:
İkiden fazla cümleden meydana gelir. Yardımcı düşünceler, paragrafta ana düşünceyi destekleyici niteliktedir. Yazar burada konuyla ilgili açıklamalar yapar ve düşüncelerinin haklı gerekçelerini
sıralar.

Ana Düşünce:
Paragrafta üzerinde durulan konuya bağlı olarak yazarın asıl anlatmak istediği düşüncedir. Kesin bir yargı niteliği taşır, genellikle bir cümleden oluşur.
*Bütün yardımcı düşünceler, ana düşünceyi haklı çıkarmaya hizmet eder.

Başlık:
Paragrafta üzerinde durulan düşünceyi bir ya da iki sözcükle özetleyebileceğimiz ifade paragrafın başlığı olur. Başlık, konu ve ana düşünceyle bağlantılı olmalıdır.

 

Edebiyat Dil bilim, Kültür, Folklor, Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme, ve Araştırmalarınız bize başvurarak bu sitede Paylaşabilirsiniz.

 BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM  veya s_kuzucular@hotmail.com