PARODİ

Parodi sözcüğü Yunanca kökenlidir.  Yun paroidía "yan oyun"[1], para+ odeon [2] konser  salonu, küçük tiyatro  şarkı.  Fr parodie taklide dayalı güldürü, Latince parodia, öykünme

Parodi sözcüğü Türkçeye Fransızcadaki “parodie” sözcüğünden girmiştir. Parodi sözcüğünün müzikte, tiyatro da edebiyatta farklı uygulamaları vardır. İşlevsel olarak ciddi ve halk tarafından tanınmış sanatsal bir yapıtın ( kitap, eser, oyun ) gülünç bir şekilde aktarılmasına dayanır.  Parodi sözcüğü bir çok Avrupa diline “dalga geçmek, komikleştirmek” anlamıyla geçmiştir.

Parodi, esasında ciddi ve çok tanınmış yapıtları ti’ye alan bir kısa güldürü olarak şekillenmiş,  bu tip eserlerin biçimini bozmadan o eseri hicvedecek şekilde gülünç ve eleştirel bir bakışla güldürme amaçlı kısa oyunlar haline getirmek olarak anlaşılmıştır.

Parodiler, tragedyaların ciddiyeti ile alay eden kısa güldürülerden kaynaklanmış Aristophanes, komedilerini yazarken de daha ziyade bu tip parodileri örnek alarak oluşturmuş olduğu belirtilir.[3]  Parodilerin Yunan kültüründe oldukça önemsendiği Romalılar zamanında çok önemsenmediği ama 17. Yy dan itibaren Fransa, İngiltere ve İtalya da yeniden rağbet gördüğü anlaşılır.

Müzikte Parodi:

Bir yapıtın çok sesli ve ezgisel değişimlerle yeniden düzenlenmesi de müzikte parodidir. Bu durumda seçilmiş ana yapıyın çerçevesine bağlı kalmış yeni bir yapıt haline de dönüşebilir.

Edebi bir metnin bir melodiye veya bilinen bir müzik parçasına uyarlanması ile elde edilen yoruma da parodi denilebilir.

Edebiyatta parodi: eski çağda iki oyun arasında sahnelenen kısa güldürü.  Ciddi bir yapıtın konusunun ya da anlatı yöntemlerinin gülünç bir şekilde değiştirilmesi ile ortaya konulan hicivli öykünme türünde bir yapıt.

Tiyatro ve Tv de parodi.  Çok bilinen bir eseri, olayı vb güldürücü amaçlı taklide dayalı şekilde alay ederek işleyen hicivli kısa oyunlardır.  Parodilerde herkes tarafından bilinen bir eser, olay veya meşhur bir konu alaya alarak,   seyircinin yapılan şakalarla güldürülmesi amaçlanır. Bu nedenle parodiler: “Yazılan, bir eserin tenkit düşüncesiyle yapılmış bir karikatürü sayılabilir”. Ancak parodileri anlamak için taklit edilen eserin bilinmesi de şart değildir.  

Örneğin İlyada’nın parodisi olan “ Kurbağalar ile Sıçanların Savaşı “  “Karmen operasının parodisi.”, J. Joyce’un Ulyess adlı eserinin parodileri gibi.

Türkiye'de; "Turist Ömer Uzay Yolunda" filmi ve Monus ' Parodi ' şarkısı tiyatro ve filmlerdeki parodilere örnek teşkil edebilir.

Parodiler nn çok tiyatro türünde kabare türü oyunlar şeklinde karşımıza çıkar. Buna rağmen  edebiyat sinema ve birçok farklı sanat dalında parodiler düzenlenir.

KAYNAKÇA

[1]https://www.etimolojiturkce.com/kelime/parodi

[2]https://www.etimolojiturkce.com/kelime/odeon

[3] Meydan Larousse, Milliyet Yy. , Parodi Maddesi