Prozodi Nedir Müzikte ve Edebiyatta

Prozodi Nedir Müzikte ve Edebiyatta

Yunanca : “Prosode”

Latince:  “Prosodia”,

İngilizce : “Prosody”,

Almanca :  “Prosodisch”,

Fransızca: “Prosodıque”,

Osmanlıca ve Arapçadaki karşlığı: Tecvid

Prozody sözcğ Yunanca Pros göre Ode (şarkı) yani  “şarkıya göre” anlamı ile önce Latinceye daha sonra da tüm dünya dillerine geçmiştir.

Prozodi, kelimesi müzikte ve edebiyatta kullanılan bir terimdir.  Prozodi;  sözler ile müziğin ritim ve mânâ bakımından, birbiriyle uyumlu olmasıdır. Bu nedenle prozodi, ritm (usul)  prozodisi ve mana (anlam) prozodisi olmak üzere ikiye ayrılır. Söz ile müzik arasında uyumsuzluk varsa buna prozodi hatası denir. Sözün cümleleriyle müziğin notalarının ve cümlelerinin uyuşmaması, prozodi hatasıdır.

Edebiyatta “bir dili doğru vurgularla güzel konuşma bilgisi” , “ bir dildeki hecelerin vurgularına, uzunluk ve kısalıklarına, açık ve kapalı oluşlarına tonlama ve ritimlerine riayet ederek, kelimeleri düzgün okuma ilmi “ olarak tarif edilir.

Daha pratik bir tabirle bir kelimeyi hece ve seslerine kadar o dilin kaidelerine uygun şekilde telaffuz etmektir.

Müzikte prozodi ise güftenin sözlerini o dilin telaffuz, ses ve hece mantığına en uygun şekilde müziğin sözlere, sözlerin nağmelere, uyması melodi ve sözün beste diksiyonu, mana ve ahenk bakımından mükemmel bir şekilde kaynaşmasıdır.

Hüseyin Sâdeddin Arel prozodiyi şu şekilde tarif eder.  “Bestelenecek güftelerin en iyi şekilde okunmasını ve terennüm edilmesini sağlamak için onlara nasıl ses giydirileceğini, ne gibi vurgular verileceğini ve diğerlerine göre ne derece devam edeceğini gösteren bir ilimdir.” [1]

Saadet Güldaş ise, mûsikî prozodisinin tanımına belki de son noktayı koymuştur. Güldaş’a göre prozodi: “Müziğin sözlere, sözlerin nağmelere çeşitli vasıtalarla uygulanması ve her ikisinin de beste diksiyonu, mânâ ve ahenk bakımından başarılı bir şekilde kaynaşmasıdır.”

Prozodi Hatası Örnekleri

Sönmeden yurdumun üstündetüten en son ocak o be! :-) (burası doruk noktası!)  nim milletimin. Yıldızıdır parlayacak o benim..."

"Korkma sönmez bu şafak-larda yüzen alsancak"

KAYNAKÇA 

[1] : Doç. Dr. Serda Tütkel Oter, https://www.salihbora.com/bilgiler/nedir/prozodi-nedir/