Refik Halit Karay'ın Sarı Bal Öyküsü Özeti ve İnceleme

10.11.2019

Türk edebiyatında Anadolu halkı ve Anadolu insanını edebi manada ilk kez ele alan öyküler Refik Halit Karay’ın (1888-1965)

Memleket Hikâyeleri adlı eseri olmaktadır. Önceden yazılmış olan Karabibik ve Zehra gibi öyküler ilk örnekler olmakla beraber Refik Halit’in bu eseri kadar başarılı olamamışlardır. Refik Halit’in Memleket ve Gurbet Hikâyeleri bu konuda yazılmış olan en başarılı ilk örnekler olmaktadır.

Refik Halit Karay’ın bu hikâyeleri yazmasındaki en önemli vesile ise iki kez yaşadığı üstelik hayli de uzun süren sürgün yılları olmuştur. Yazarın ilk sürgünü İttihat ve Terakki içerisindeki çekişmeleri nedeni 1913’te başlamış 1918’de bitmiş olan Sinop sürgünüdür. İkinci sürgünü ise İstiklal Savaşı sırasında hilafet ve padişah yanlısı bir tutum izlediği için Atatürk ve silah arkadaşlarının hazırladığı meşhur Yüzellilikler Listesinde olduğu için Beyrut, Şam ve Halep’te geçen 1922’de başlayıp 1938’de biten sürgünü olmaktadır. İlk Sürgün Memleket Hikâyelerini 1919, ikinci sürgünü ise Gurbet Hikâyelerini 1940 yazıp ve kitap halinde basılmasına vesile olan yazmasına vesile olan nedenler olmaktadır.

Refik Halit’in Sinop’a sürgüne gönderilince, Bilecik, Çorum, Ankara ile bu şehirlerdeki köy ve kasabaları görmesine vesile olmuş, İstanbul’da doğup büyüyen bir yazar olarak Anadolu’ya bu gözle bakabilmeyi başarmış, o yıllardaki Anadolu, köylüsü, kasabalısı ve şehirlisini gerçekleri ve iç yüzleri ile ortaya koymayı başarmıştır.

Refik Halit’in her iki öykü kitabındaki öyküler, o devrin, sosyal hayatı, memurların yaşantısı, halkın zevkleri, adetleri ananeleri ve yaşama biçimleri ile ilgili çok kıymetli vesikalar da olmaktadır. Yazar İstanbullu bir yazar gözü ile Anadolu’yu ve halkını oldukça başarılı bir şekilde gözlemlemiş, doğal bir ve edebi bir üslupla o devri tüm özellikleri ile ayan beyan ortaya koyacak detaylarla kaleme almayı başarmıştır. Onun bu öyküleri o devrideki Anadolu’nun gerçek yüzünü yüksek bir başarı ile ve detay zenginliği ile ortaya koymaktadır.

Refik Halit’in Memleket Hikâyeleri adlı eserindeki öykülerinden birisi olan Sarı Bal adlı öykü yazarın sürgün yıllarında yazdığı ikinci öyküsü olmaktadır. Yazar Sarı Bal adlı öyküyü çorumda iken yazmıştır. (“Sarı Bal”, “Küs Ömer” (1916 Çorum), “ (Karabulut, D. (2011). Sürgünlük edebiyatı bağlamında Refik Halid Karay’ın yapıtları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi).

O devrin sıradan bir kasabasındaki insanların sosyal hayatını sosyal ilişkilerini, kasabalardaki hiyerarşik yapıyı, kasaba halkının günümüze çok tuhaf gelen eğlence anlayışını arını, devlet memurlarının zaaflarını çarpıcı bir şekilde ortaya koymaktadır.

KONU

Kasabanın çengisi olan Sarı Bal adlı kişi kasaba halkını ve özellikle kasabanın ileri gelenlerinden Hilmi Efendi ve avenesini eğlendirmektedir. Yeni gelen polis müdürü insanların bu türden eğlencesini iğrenç bulmuş ve yasaklamıştır. Lakin polis müdürünün koyduğu yasak ve tedbirler hiç ummadıkları birisinin Sarı Bal ile yakalanmasına neden olacaktır.

ANAFİKİR

İnsanlar hangi mevkide ve makamda olurlarsa olsunlar ahlaki çöküntüye uğrayabilir. İnsanların ahlakını konumlarına ve mevkilerine göre tespit etmek imkânsızdır.

SARI BAL

Sarı Bal adındaki bir çengi kasabanın eşraflarından Hilmi Ağa ve avenesini eğlendiren bir kişidir. Sarı Bal’ın yanına en çok giden kişi de Hilmi Efendi’dir.

Sarı Bal kasaba ve civarda çok meşhur olmuş, hemen herkesin evine gidip geldiği bir çengidir.

Kasabaya yeni gelen kaymakam bu olayı duyunca polislerin amirine emir vererek Sarı Bal’ın evine sık sık baskın yapılmasını ve Sarı Bal’ın evinin içinde kim yakalanırsa onun nezarete atılmasını emreder.

Bunun üzerine Sarı Bal da evinde eğlence düzenlemekten çekinmektedir. Olayın olduğu gün Sarı Bal’ın kapısı çalınmış ama Sarı Bal kapıyı açmak istememiştir. Fakat gelen Hilmi Efendi olunca kapıyı açmak zorunda kalır.

O gün şiddetli bir kar yağmaktadır. Hilmi Efendi ve yanındakiler bu şiddetli kar yağışında polislerin baskın yapmayacağını düşünmektedir. Hilmi Ağa ve yanındakiler yanlarında rakı da getirmişler, Hilmi Ağa ve misafirleri Rakı içerek eğlenceye dalmışlardır.

Sarı Bal’ın iki tane oğlu vardır. Sarı Bal’ın evindeki yer yatağında ise oğulları yatmış uyumaktadır. Fakat yer yatağında yatan üçüncü kişinin varlığına ise Hilmi Ağa ve adamları aldırış etmemiştir.

Kimsenin tahmin etmediği bir olay olmuş şiddetli kar yağışına rağmen Sarı Bal’ın evi polisler tarafından basılmıştır. Evi Basan polisler Hilmi Ağa ve adamlarını da yakaladığı gibi yer yatağının da örtüsünü kaldırırlar.

Örtünün altından ise hiç kimsenin beklemediği birisi çıkmış, herkes dona kalmıştır.

Refik Halit Karay Hayatı Edebi Kişiliği Eserleri

Memleket Hikayeleri'nden Özetler Refik Halit Karay

Gurbet Hikayeleri Hakkında Eskici Hikayesi Özeti Refik Halit Karay

EDEBİYATIMIZIN ÜSTADLARINDAN REFİK HALİT KARAY

SÜRGÜN Romanı Özeti ve Refik Halit Karay Hakkında

Refik Halit Karay Yatık Emine Hikayesi İnceleme Özet ve Metni

Refik Halit Karay Şeftali Bahçeleri Öyküsü ve Özeti

Boz Eşek Öyküsü Konusu Özeti Metni ve Refik Halit Karay Hakkında

Garip Bir Hediye Öyküsü Konusu Özeti ve Refik Halit Karay Hakkında

Refik Halit Karay Memleket Hikayeleri Vehbi Efendi'nin Kuşkusu Hikayesi Özeti

Refik Halit Karay'ın Sarı Bal Öyküsü Özeti ve İnceleme