Eski Ahbap ve Reşat Nuri Hakkında 

Eski Ahbap, Reşat Nuri Güntekin’in yazdığı ilk öykülerden birisidir. Reşat Nuri Güntekin’in yayımlanan ilk öyküsü olma özelliği taşıyan bu eseri ilk kez 1917 yılında Öğretmenlik görevinde  ve 29 yaşında iken Diken Dergisinde yayınlanmıştır. Yazarın bu eseri 1919 yılında ise Osmanlıca harflerle basılmıştır. ( bkz Reşat Nuri Güntekin Hayatı Edebi kişiliği Eserleri)

Eski Ahbap, Reşat Nuri bu hikâyesinden sonra Gençlik ve Güzellik (1919) ve Roçild Bey (1919) adlı öykülerini de yazmış, Eski Ahbap adlı öyküsü Latin harfleri ile 1953 yılında “Boyunduruk” adlı uzun öyküsü ile yeniden basılmıştır.

 Eski Ahbap hikâyeye göre uzun roman göre kısa kalmış ama daha ziyada roman ve hikâye arası bir eser olmuştur. Öykü ibretlik bir olaya dayanmaktadır.

Öykünün Özeti

Hilmi Bey,  elli yaşlarında eski karısını kaybetmiş bir adamdır. Hilmi Bey’in karısı iki yıl süren bir hastalıktan sonra vefat etmiş,  bunun üzerine Hilmi Bey, Bursa’dan İstanbul’a bir müddet dinlenmek için gelerek Sirkeci’deki Şahin Paşa Oteline yerleşmiştir.

Oteldeki ikinci gün eski arkadaşlarından Teneke Mahir onu görmeye gelir Teneke Mahir onun okul arkadaşıdır ve ona İstanbul’daki eğlence âlemlerini anlatır. Bunun üzerine Hilmi Bey, Sirkecideki otelden ayrılarak Beyoğlu’na geçer ve Teneke Mahir ile günler boyunca çarşı-pazar gezerler. En sonunda Teneke Mahir onu alarak bir pavyona götürür. Hilmi Bey, bu pavyonda iyice sarhoş olduktan sonra Mariz adlı bir kadınla tanışır ve kadının sesini vefat eden eski karısının sesine de çok benzetir.  

Hilmi Bey, aslında içkiye alışık biri değildir ve o geceden sonra rahatsızlanır. Hastalığı da uzun sürmüş ama eski ahbabı Teneke Mahir onu hiç yalnız bırakmamıştır. Teneke Mahir en sonunda ona uygun bir eş bulmaya karar verir ve Hilmi Bey’in yanına Şevkiye adında bir hanım ile gelir.

Şevkiye annesi ve tüccar olan dayısı ile yaşayan bir kadındır.  Hilmi Bey bu kadınla evlenmeye karar verir.  Fakat Hilmi Bey, Şevkiye ile evlenecekken;  Şevk iye’nin dayısının İzmit’teki fabrikasının borçlarını ödemek için Şevkiye’yi bir palamut tüccarıyla evlendirmeye karar verdiğini öğrenir.

Ona bu haberi veren ise Teneke Mahir’dir.

Şevkiye ile evlenme hazırlığında olan Hilmi Bey bunun üzerine o fabrikayı alacağını söyleyerek nikâh işlemine başlar hatta Şevkiye Hanım ile dini nikâhını da kıydırır. Fakat düğün için alış veriş yaparken Hilmi Bey’e isimsiz bir mektup gelmiştir. Bu mektupta Şevkiye’nin genç bir doktorla ilişkisi olduğu yazılmıştır.  Bunun üzerine Hilmi Bey, aileye verdiği mihri, satın aldığı eşyaları bırakarak evlenmekten vaz geçer. Satın aldığı konserve fabrikasını da teneke Mahir’in yardımıyla iki bin beş yüz lira zararla satarak Bursa’ya geri döner.

Hilmi Bey iki yıl sonra İstanbul’a iş icabı tekrar gitmiş ve Haydarpaşa Vapurunda Teneke Mahir hakkında konuşan iki kişiyi ilgiyle dinlemiştir. Bu adamlar Teneke Mahir’in Ali Recep adlı bir kişi ile  Bursa eşrafından bir adama yaptığı oyunlardan söz etmektedir.  Bunun üzerine Hilmi Bey, eski dostu Teneke Mahir’in kendisine düzenlediği oyunu öğrenmiş olur.