Rücû Söz Sanatı Nedir  

Osmanlıca yazılışı : رجوع

Rücû Sözcüğünün Kökeni

Rücû sözcüğü Arapça kökenlidir ve Arapçada geri göndü manasında bir fiil kökü olan “ rc’” kökünden türemiştir.  Arapçadaki racaˁa رجع geri döndü fillinin mastarıdır.

Rücû Sözcüğünün Sözlük Anlamları  

Rücû kelimesinin sözlüklerdeki anlamları: Geri dönme, dönüş, edilen sözden geri cayma, sözünü geriye döndürme geriye çevirme gibi manalara gelir.

Edebiyatta Rücû Söz Sanatı

Rücû kelimesi Edebiyatta bedi söz sanatlarında bir terim olarak da kullanılır. Rücû sanatı “ bir fikri daha kuvvetli anlatmak,  derin düşünce taşıyan bir sözü daha güçlü ifade etmek için söylenilen sözden çayılmış gibi anlatmak “ şeklinde anlaşılan bir söz sanatı olmaktadır.

Farklı Tanımlar : “Söylenen bir sözü yalanlamadan geri çevirip onun yerine daha güçlü ve onu kanıtlayıcı bir düşünce söylemek sanatı.”, “Şairin önceki söylediği sözü reddetmiş gözüküp, sözün ilerisinde önceki söylediğinden daha kuvvetli bir ifade bulmasıdır”. Şairin önceki sözünü yetersiz bulup daha sonra daha kuvvetli bir ifade ile aynı fikri savunmasıdır. Yani şair ilk söylediği ifadeyi zayıf bulup inkâr ediyormuş gibi davranıp daha kuvvetlisini bulup ifade etmesi rücu sanatıdır.

Rücu sanatında şairler yok, değil, ne dedim tövbeler olsun, yok yok, değil değil gibi itirazlar yaparak aynı fikri daha kuvvetli şekilde yeniden söylemişlerdir.

Rücû Örnekleri

Kaddin libas-ı surh ile afet değil midir?

Afet değil kızılca kıyamet değil midir?

Erbâb-i teşâur çoğalıp şair azaldı

Yok Yok öyle değil şairin ancak adı kaldı  Muallim Naci

Eder isyanıma gönlümde nedamaet galebe

Neyleyim yüz bulamam ye’s ile afvim talebe

Ne dedim tövbeler olsun , bu da fil’i şerdir

Benim özrüm günahımdan iki kat bed- terdir

Nur-ı rahmet niye güldürmeye rûy-i siyehim

Tanrının mağrifetinden de büyük mü günehim    Şinasi

Zaman gelir ki cihân içre ins ü cân kalmaz

Değil değil yalınız ins ü cân cihân kalmaz”

Sordum meğer bu dûrc-i dehendir dedim dedi

Yok yok devâ-yı derd-i nihânın durur senin     Fuzülî

İki gözümle gördüm toprakların ölüm tükürdüğünü

Tövbeler olsun göklerin veremli gibi öksürdüğünü     Attila llhan, Sisler Bulvarı