Sâmî Pey-revlik İdüp Rûhîye Tanzîr Eyledi Kim Bu Terkîb-i Bendi İnşâ İtdi Tahrîr Eyledi

21.07.2017

Sâmî Pey-revlik İdüp Rûhîye Tanzîr Eyledi Kim

Bu Terkîb-i Bendi İnşâ İtdi Tahrîr Eyledi

mef’ûlü mefâ’îlü mefâ’îlü fe’ûlün

1. Sûfî gibi zann itme bizi sübha-be-destüz

Biz dâne-şümâr-i güher-i ‘ahd-i elestüz

2. Erbâb-i riyânun serine cür’a-nisâruz

Peymâne-i ser-şâr-i mey-i ‘aşk ile mestüz

3. Kuhlü'l-basaruz sâye gibi dîde-i mihre

Hâk-i kadem-i ehl-i melâmetde ki pestüz

4. Ka’beyle sanem-hânede yek-reng-i sücûduz

Biz hânkah-i dilde ki Allâh-perestüz

5. Bilmezse n'ola kadrümüzi zâhid-i hod-bîn

Ol âyineyüz kim kef-i zengîde şikestüz

6. Ser-geştelerüz dûr olalı menba’umuzdan

Seyl-âb-i sahârî gibi bî-cây nişestüz

7. Güm-kerde-sürâg-i reh-i hayrânî-i ‘aşkuz

Hızr ile o vâdîde ki biz dest-be-destüz

8. Sâgar be-kef-i meykede-i ‘aşk-i Hudâyuz

Fark-i felege cür’a-feşân turfe gedâyuz

1. Ey zâhid-i kışrî-suhan-i da’vî-i bâtıl

Bî-zâ’ika-i lübb-i kemâlât-i efâzıl

2. Tâ key olasın münkir-i erbâb-i hakîkat

İnkâr-i selefde idüp îrâd-i delâ’il

3. ‘Âlim geçinüp olmadasın ehl-i kemâlün

Geh zendaka vü küfrine geh fıskına kâ’il

4. Te’vîle tevakkuf iden akvâl-i kibârı

Zâhirde koyup itmedesin bâtını zâ’il

248

5. Har-mühre-i inkârını ârâyiş idinmiş

Lâ-yefhem olan hayl-i harân-i mütesâfil

6. Lâyık mı olup mu’tesif-i câde-i tasdîk

Dünbâle-rev-i tab’un ola bir nice câhil

7. Hıfz itmek ile cerbeze-i felsefiyâtı

Zann itme ki oldun reh-i tahkîkde ‘âkil

8. Bildün mi nedür mebde’ ile semt-i ma’âdı

‘İlm anlama ey tîre-derûn nakş-i sevâdı

III

1. Erbâb-i şühûdun suhanı keşf-i hikemdür

Makbûl-i sanâdîd-i suhan-dân-i ümemdür

2. Endîşe-i hüccâb-i nihân-hâne-i esrâr

Miftâh-i tılısmât-i ma’ânî-i kıdemdür

3. Âyîne-i kalbinde o rûşen-güherânun

Jeng-i ene’iyyet eseri mahz-i ‘ademdür

4. Yektâ-güher-i vahdete tâlib olup anlar

Enhâr gibi vâsıl-i ser-menzil-i yemdür

5. Sûretde gedâyân-i nemed-pûş-i melâmet

Ma’nâda selâtîn-i melik-hayl ü haşemdür

6. İn’âmları bahşiş-i feyz-i ezelîdür

Anlar hulefâ-yi rüsül-i pâk-şiyemdür

7. ‘Âdetleri hep bezl-i le’âlî-i hakîkat

İhsânları gencîne-i enfâs-i himemdür

8. Gördükleri âsâr-i şu’ûnât-i İlâhî

Seyr eylediler Hakkı mazâhirde kemâ-hî

1. Gûş eyle merâtibde nedür ‘ilm-i hakîkat

Erbâb-i şühûd eylediler böyle rivâyet

2. Olmışdı o mahbûb-i serâ-perde-i lâ-reyb

Itlâk-i nikâb-i harem-i gayb-hüviyyet

3. Bi'z-zât idüp şîve-i âgâz-i ta’ayyün

Âyîne-nümâ oldı cemâl-i ehadiyyet

4. Esmâ vü sıfât ile zuhûr eyledi a’yân

Çün itdi duvum mertebede cilve mahabbet

249

5. Ervâh-i besâ’itde ki oldı mütecellî

Ta’yîn idemez anı ser-engüşt-i işâret

6. Düşdükde merâyâ-yi misâliyyeye ‘aksi

Sahrâ-yi tahayyülde görindi nice sûret

7. Bu mertebeden sonra semâvât ü ‘anâsır

İtdi se mevâlîd ile tertîb-i şahâdet

8. İnsân olup enmûzec-i kül zât ü sıfâta

Pes mazhar-i tâm oldı bu cümle hazerâta

1. Oldı hat-i mecmû’a-i pîşânî-i insân

Hükm-i ÊUL0— …—u# v* ë*¼« o*•

2. Bak dîde-i ‘ibretle o âyîne-i pâke

Olsun dir isen pertev-i tahkîk nümâyân

3. ‘Ârif isen ey tâlib-i Hak sen seni anla

Gencîne-i mahfîye mahaldür dil-i vîrân

4. Bil geldügüni mülk-i vücûda ne içündür

Sa’y it olasın pâdşeh-i kişver-i ‘irfân

5. Meftûhdur ebvâb-i kerem iste Hudâdan

Olmaklıga zânû-zede-i sohbet-i pîrân

6. Sarf eyleme evkâtüni bâzîçe vü lehve

Dîvâne gibi olma sakın suhre-i sıbyân

7. Ancak bu hevâ vü heves-i nefs ise maksûd

Bu mâddede müşterek oldı sana hayvân

8. Ref’ eyle gönülden hücüb-i zulmet ü nûrı

Nezzâre-i dîdâra degiş cennet ü hûrı

1. ‘Ârif isen ol perde-ber-endâz-i hafâyâ

Tâ kim olasın mahrem-i halvetgeh-i ma’nâ

2. Bir kerre nigâh eyle pes-i perde-i râza

Üstâd-i suver-bâz olur ol demde hüveydâ

3. Çün kâr-i nihânî-i meşiyyet ola ma’lûm

Çekme gam-i imrûz ile endîşe-i ferdâ

4. Sıdk ile rızâ-dâde-i takdîr-i Hudâ ol

Virme halecân kalbüne tedbîr ile aslâ

250

5. Seng atsa da kûdek-menişân olma şikeste

Mecnûn-reviş ol ‘âkil isen ey dil-i şeydâ

6. Âyîne gibi tasfiye-i levh-i derûn it

Tâ sana keder virmeye nîk ü bed-i dünyâ

7. Yek-reng ü müsâvât gerekdür nazarunda

Tevbîh-i ‘adû dûst-nevâzî-i ehibbâ

8. Mestâne-i ser-bâz-i tarab-hâne-i cân ol

Müstagnî-i ‘işretkede-i her dü cihân ol

VII

1. Sâkî sun o meyden ki ola neş’e-dih-i tâk

Bir câm ile kıl def’-i humâr-i dil-i gamnâk

2. Ol bâde ki nâ-şüste-ruh-i gerd-i riyâyı

Mînâ gibi sâbûn-i kef-i mevci ider pâk

3. Ol âteş-i seyyâle-i nâmûs-i hıred-sûz

Pâ-mâl-kun-i zühd ü vera’ çün has ü hâşâk

4. Ol bâde-i pür-feyz ki geldükde hurûşa

Teh cür’ası hâk oldı habâbı bu nüh eflâk

5. Şem’-i harem-efrûz-i dil-i tîre-nihâdân

Bir katresidür mıskal-i âyîne-i idrâk

6. Ref’ eyle bizi hâkden ey pîr-i harâbât

Kaldur bir ayag ile yapış destüme bî-bâk

7. Leb-teşnelerüz câm-i mey-i ‘aşka Kelîmün

Bu beytin idüp vird-i zebân-i dil-i sad-çâk

8. rš Uì v¦ dš « Ë r²“U ¶× ¾¼œ

rš U — —UÔ vN½ Ë rš «d– Ãu¦ ë½

VIII

1. Mutrib ele al nây-i pesendîde-makâli

Germ eyle defâsâ dil-i berhem-zede-hâli

2. Feyz-i negam-i sâmi’a-sûzıyla rebâbun

Âteşlere yak sîne-i ‘uşşâk-i cemâli

3. Def’ eyle meded çûbek-i santûr ile dilden

Darb idüp usûliyle ser-i şahs-i melâli

4. Te’sîrini inkâr idemem nagme-i sâzun

Lutf eyler iken cân ü dile cezbe-i hâli

251

5. Nây-i şekerîn-nagme ider hokka-i gûşı

Kand-i kasab-i sükker-i hâlât-i me’âli

6. Pürdür güher-i feyz ile sandûka-i tanbûr

Meyl-i dil-i ‘uşşâk degüldür ana hâlî

7. Mızrâbda mı çûbda mı mûda mı te’sîr

Zâhid bunı fehm it ko yeter kîl ile kâli

8. Çaldum taşa ben şîşe-i nâmûs ile nengi

Mutrib kerem it sen dahi çal barbet ü çengi

1. Dil-beste-i gîsû-yi ham-ender-ham-i ‘aşkam

Dîvâne-i zencîr-be-pây-i gam-i ‘aşkam

2. Perverde-i âgûş-i mevâlîd-i selâse

Hayrü'l-halef-i silsile-i Âdem-i ‘aşkam

3. Geh vâdî-i Eymen gehî Mûsî-i tecellî

Geh ‘Îsî-i mu’ciz-nefes-i Meryem-i ‘aşkam

4. Geh pîr-i sipihrün eline sübha-i pervîn

Geh sâz-i kef-i zührede zîr ü bem-i ‘aşkam

5. Bin sûret ile zîb-i mecâlî-i şu’ûnam

Geh hüsn ü gehî ‘âşık ü geh ‘âlem-i ‘aşkam

6. Gâhî girih-i musmat-i ma’nâda nihânam

Geh cilvegeh-i sâha-i keyf ü kem-i ‘aşkam

7. Ma’nâ-yi basît-i eseri kâf ile nûnun

Terkîb-i rumûz-i kelimât-i fem-i ‘aşkam

8. Mevsûm-i cehûl ü gehî med’uvv-i zalûmam

Mahmil-keş-i ser-bâz-i emânât-i ‘ulûmam

1. Yâ Rab kanı ol dem ki nihân idi bu hâne

Nûr-efgen olan vuslat idi çeşm-i cihâna

2. Agyâr nihân yâr nihân dil dahi nâ-bûd

Ne resm nümâyân idi ne nâm ü nişâne

3. Bir bezm idi ol bezm-i safâ kim yog idi hîç

‘Uşşâka temâşâ-yi cemâle bu bahâne

4. Pür-neşve idi cümlesi bir câm-i safâdan

Hep bâde-i vahdet sunılurdı dil ü câna

252

5. Kesret yog idi vahdet-i mahz idi bu ‘âlem

İsbât-i vücûd itmege yer yok digerâna

6 Hep garka-be-nûr-i ehadiyyet idi eşyâ

Ma’dûm idi a’yânda temyîz-i miyâne

7. Ma’lûme iken nükte-i ÊU½UL½ Êô«

Sad hayf ki olduk yine pür-hâb-i fesâne

8. Dil-şîfte-i hüsn-i ezel çeşm-i şühûduz

Hayret-zede-i âyine-i reng-i vücûduz

1. Ey nûr-dih-i hestî-i eflâk-i ‘anâsır

Feyyâz-i vücûd-i suver-ârâ-yi mazâhir

2. Dânende-i her müşkil-i ser-beste-i îcâd

Bînende-i esrâr-i hafâyâ-yi zamâ’ir

3. Bilmekde kemâlâtunı pâ-der-gil-i hayret

‘Akl-i hükemâ vü ‘ulemâ-yi mütebahhir

4. Pîş-i nazar-i ‘akla temâşâ-yi cemâle

Çekmekde izâfât-i neseb perde-i sâtir

5. Ey mihr-i ‘amâ burka’-i ıtlâk-i cemâlün

Her zerrede pinhân yine her zerrede zâhir

6. Zâtun ola ıtlâk-i hakîkî ile mutlak

Derk eylemede dil olur elbet mütehayyir

7. Bu matla’-i rengîn ile bildürdi Hayâlî

Hayret idügin ehl-i dile menzil-i âhir

8. ëìUAì ‚UA ‰œ «— XL dšÔ È«

ëìUš¦ “ VzU uÔ Ë ‰uGA¦ u×

vI*•

XII

1. Dil mu’tekif-i gûşe-i ebrû-yi Muhammed

Cân silsile-der-gerden-i gîsû-yi Muhammed

2. Gül-berg-i ruhı munsabıg-i sıbga-i rahmân

Ezhâr-i hakâyıkda nihân bûy-i Muhammed

3. Tevhîd ider intâk-i İlâhî ile ta’lîm

Tûtî-i dile âyîne-i rûy-i Muhammed

253

4. Firdevs-i hakîkatde eb-i Âdem ü Havvâ

Eşyâ ise hep zâde-i yek-mûy-i Muhammed

5. Ey ‘aşk hidâyet demidür ‘âşık-i zâra

Düşdüm yola göster neredür sûy-i Muhammed

6. Vâsıl olayum menzil-i maksûda meded kıl

Cismüm ideyüm ferş-i reh-i kûy-i Muhammed

7. Sad ‘acz ile oldı dil-i mehcûr siyeh-kâr

Bir bende-i nâ-çîz-i senâ-gûy-i Muhammed

8. Sâmî nice yüz bin salavât ola havâle

Ol rûh-i şerîfe dahi eshâb ile âle

XIII

1. Hestî-i mecâzîyi nihân eyle İlâhî

Esrâr-i hafâyâyı ‘ıyân eyle İlâhî

2. Müstagrak-i envâr-i şühûd it dil-i zârı

Keşf-i hücüb-i dîde-i cân eyle İlâhî

3. Mahv eyle gönülden eser-i nakş-i sivâyı

Gayriyyeti bî-nâm ü nişân eyle İlâhî

4. Kıl ‘ayn-i yakîn ile bizi vâkıf-i esrâr

Ref’-i tutuk-i reyb ü gümân eyle İlâhî

5. Bir pîre kul eyle beni kim zıll-i Hudâdur

Mahdûmumı ol sâhib-i şân eyle İlâhî

6. Ol mazhar-i zâta dilümi eyle mukâbil

Bir zerre iken mihr-i cihân eyle İlâhî

7. Mevc-i nazar-i lutfı ile ol yem-i cûdun

Kalbüm güher-i cezbeye kân eyle İlâhî

8. Lutf it beni mahcûb-i vücûd eyleme yâ Rab

Nâ-mahrem-i âsâr-i şühûd eyleme yâ Rab

ARPAEMÎNİ-ZÂDE MUSTAFA SÂMÎ (Fatma Sabiha KUTLAR OĞUZ )

(Fatma Sabiha KUTLAR OĞUZ, ARPAEMÎNİ-ZÂDE MUSTAFA SÂMÎ DİVANI https://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10592,arpaeminizade-samipdf.pdf?0

Esa

Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın

Sâmî Pey-revlik İdüp Rûhîye Tanzîr Eyledi Kim Bu Terkîb-i Bendi İnşâ İtdi Tahrîr Eyledi

Yorumlar