Şehnaz Nedir

Osmanlıca yazılışı: şehnaz :  شهناز

Şehnaz   شهناز sözcüğü Farça şah ( şeh ) ve nâz sözcüklerinin birleşmesinden oluşur.  Sözlük anlamları ile nazlıların şahı ,  çok güzel ve nazlı  olan. Işıldayan, parlayan anlamlarına gelir. Ayrıca Şehnaz, kadınlar için özel isim de olabilir.  Ayrıca “meşhur bir dünya güzelinin ismidir” [1]

Musikide Şehnaz Makamı

Bir makam adı olup Türk musikîsinde çok kullanılmıştır.  “Türk müziğinin en eski mürekkep makamlarındandır. Hicazkârın daha yumuşağı ve nazlısı, masal edasına çok müsait bir nev'idir. Eskiden pek çok kullanılmıştır;  Şehnaz, uzzal veya hicaz vevâ hümâyûn makamına, hüseynî aşîran (mi) perdesine göçürülmüş bir hümâyûn ilâvesinden mürekkeptir. Uzzal veya hicaz veya hümâyûn ile dügâh (la) perdesinde kalır. (bu perde, hüseynî aşîran'da hümâ-yûn'un da güçlüsüdür).”[2]

 “Dügâh perdesinde karar eden birleşik makamlar sınıfına dahil olup Türk mûsikisinin eski ve çok sevilmiş makamlarından biridir. İnici bir seyir karakterine sahip olan makam hüseynî perdesindeki hümâyun dizisine yerinde (dügâh perdesinde), inici olmak kaydıyla hümâyun, hicaz, uzzâl ve zirgüleli hicaz dizilerinin katılmasıyla meydana gelmiştir. Ancak zirgüleli hicaz dizisi şehnaz makamında daha az kullanılmıştır.”[3]

Hicâzkâr makamının daha yumuşak ve nazlısıdır. Divân şiirinde diğer musikî terimleri ile birlikte tenasüplü ve bazı durumlarda da tevriyeli kullanılmıştır.  [4]

İsfahan'ı ve Irak'ı Zâtiyâ seyr eyleyip

Bu makama gelmeye ettikçe şehnâz ağlaram Zatî

KAYNAKÇA 

[1]https://www.luggat.com/%C5%9Fehnaz/1/1

[2]https://www.osmanice.com/osmanlica-36194-nedir-ne-demek.html

[3] İSMAİL HAKKI ÖZKAN

[4] İskender Pala Ansİklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, s. 438-439