Serveti Fünun İle Tanzimat Şiirinin Karşılaştırılması

 Servet-i Fünun İle Tanzimatçıların Şiir Açısından  Karşılaştırılmaları

Servet-i Fünun Tanzimat edebiyatının devamıdır.  Tanzimat edebiyatını iki kuşağa ayırınca Servet-i Fünun, batılılaşma döneminin üçüncü adımıdır.

Tanzimatçılar, şiiri batılı bir anlayışla ele almışlar, divan şiirİni özellikle, amaç ve içerik yönünden değiştirmişlerdir. Tanzimat şairlerinin şiirleri şekil olarak eskiye bağlı içerik olarak yenilikçidir. Servet-i Fünün şiiri ise  aruz ölçüsü ve dil anlayışı dışında her yönden divan şiirinden kopmuştur.

Tanzimat  şairleri,  bazı söz sanatları ve benzetmeleri kullanırken divan şairlerinden bağlarını koparmadıklarını gösteren örnekler vermişlerdir. S. Fünuncular  Divan şairlerinin kullandıkları hiç bir terkip tamlama, söz sanatı, kalıp unsur, kalıp düşünce ve benzetmeleri kullanmamışlardır

Tanzimat şairleri nazım birimleri  aruz ölçüsü, nazım şekilleri açılarından divan şiirinin  devamı gibidir. Fakat örneğin gazel ve kasidelerinde klasik, özelliklere, içeriklere, klasik düzenlerine  ve bölümlerine  dikkat etmemişler içeriklerini değiştirmişler, Hürriyet Kasidesi, Vatan Mersiyesi gibi adlar vermişer , ama  Servet-i Fununcular  divan şiirinin beyit esasına da uymadıkları gibi hiç bir nazım biçimini de kullanmamışlardır.

Tanzimatçılar, ilk kuşakta toplumsal faysa için sanat ikinci kuşak ve Servet-i fununcular ise sanat sanat içindir anlayışıyla hareket etmişler, Tanzimat I. Kuşak sosyal konulara Servet-i Fununcular ise ferdi konulara yönelik şiirler yazmışlardır.  Tanzimat  I. Kuşak romantizm ve realizm tesirinde  didaktik amaçlı şiirler yazmışlar, Servet-i Fünun şairleri parnasizm ve sembolizm  etkisinde  kişisel sorunları işleyen şiirler yazmışlardır.

Tanzimatçılar sade bir dille yazmayı hedeflemişler, Servet-i Fünuncular, Arapça ve Farsça sözcüklerden bulup bulup çıkardıkları  anlamları çok bilinmeyen  sözcükleri  hem de üçüncü dördüncü derecedeki sözcük anlamlarıyla kullanmayı marifet bilmişlerdir.

Tanzimatçılar, divan şairlerinin terkip, tamlama ve mazmunlarını süs amaçlı olsa da kullanmışlar, Servet-i Fununcular divan şairlerinin kullandıkları bu türden hiç bir şeyi kullanmamaya özel önem vermişler ama kendileri yeni terkipler icad etmişler, - “ saat-i semen fam,  elhan- şita, katre-i matem, “ gibi.- tamamen özgün hayaller, düşünceler, benzetmeler yapmaya gayret etmişlerdir.

Tanzimatçılar aruz ve kalıplarına sadık kalmışlar, S. Fünuncular, yeni kalıplar denemişler, aruz kalıpları ile oynamışlar,  uzunlu kısalı aruz kalıpları oluşturmuşlar, yeni nazım şekilleri icat etmişler, batıdan sone, terza rima, ottowa  rima gibi şiir türlerinde denemeler yapmışlar, serbest müstezad türü üzerinde durmuşlardır.

Tanzimat şairleri şiirde yenilikçi olmalarına rağmen beyit sistemine sadık kalmışlar, hece ölçüsü ile yazmayı da düşünmüşler, S. Fununcular, nazmı nesre yaklaştırmaya çalışmış, beyit hâkimiyetini kırmış, şiirin tümünde anlam birliğini  ve anjambmanı uygulamış, bir  şiir cümlesini üç dört mısraya dağıtarak  şiirler yazmışlardır.