Sözde Özne Nedir Örnekler
14.03.2018
Sözde Özne
Fransızca :
İNGİLİZCE:
Almanca :
Osmanlıca:
Arapça :
Kelime türü: İsim –- Dilbilimde bir terim
FARKLI EŞANLAMLI TERİMLERİ :
TANIMLAR
Edilgen çatılı yüklemin özne görevinde imiş gibi gözüken nesnesine söz de özne denir.
Özne üç türlüdür.
- Gerçek özne: işin kim tarafından yapıldığı cümlede açıkça belli olan özne
- Gizli özne : İşi yapan varlığın gizli olarak yüklemden anlaşıldığı özne
- Sözde özne: “işin kim ya da kimler tarafından yapıldığı belli olmadığı; yapılan işten etkilenen nesnenin üstlenmiş olduğu geçici görevli özne
Sözde özne edilgen çatılı cümlelerde bulunur. Edilgen çatılı cümlelerde öznenin yaptığı işten etkilene nesne, özne gibi gözükür. Ama bu nesne öznenin eyleminden etkilen nesnedir ve eylemi bu nesne yapamaz.
Edilgen yapılı cümlelerde nesne, özne imiş gibi gözükürken aslında eylemin hangi fail tarafından yapıldığı belli değildir. İşte bu tip öznelere “ Sözde Özne “ denir
“ Serviste arabalar yıkandı.” cümlesinde yüklem, “yıkandı” çekimli fiilidir. Bu cümledeki yıkandı yüklemine kim yıkadı diye sorduğumuzda özneyi bulamayız. Çünkü cümlede arabaları yıkayan özne belli değildir. Arabalar sözde özne gibi durmaktadır. Çünkü arabalar kendi kendini yıkayamaz. ( bkz Edilgen Çatı )
Ev onarıldı ( Bu cümlede ev özne gibi gözükür ama ev kendi kendini onaramaz , ev sözde özne )
Bahçeler sulandı
Yollar aşıldı
Kediler öldürüldü
Şehir suları ilaçlandı
Bazı konular görüşüldü
Toplantıda çeşitli konular tartışıldı
Pamuklar tarladan toplandı.
Atlar arabaya koşuldu.
