Tarihte Türk Adları ve Anlamları
Türk Adı ve Anlamları
Türk sözcüğünün ne anlama geldiğine dair birçok görüş bulunur. Türk kelimesi ilk kez MÖ 3. Yüzyılda ve Çin kaynaklarında görülür. Çinliler Türk kelimesini ilk önce T’u-cüeh, Ting-ling; daha sonra ise T’u-kue” “T’u-chüeh” şeklinde ve [1] iki heceli olarak yazmışlardır. İ. Kafesoğlu’na göre de Türk tek heceli değil Türük şeklinde ve iki heceli olmalıdır. Zaten Türk adı Göktürk Orhun Yazıtlarında da (Türük) olarak geçer. ( bkz.Orhun Yazıtları Hakkında Detay Bilgiler )
MS.6.Asırdaki Çin kaynaklarına göre Türk adı Türklerin oturdukları dağların miğfere benzemesi nedeni ile" miğfer" anlamına gelmektedir. MS 1. Yüzyıldaki Romalı tarihçiler Türk kelimesini Turcae/Tyrcae şeklinde kullanarak Azak’ın doğusunda yaşayan halkları ifade edecek şekilde kullanmıştır. Türk adını kullanan ilk Türk devleti ise Göktürklerdir. ( bkz Göktürk Orhun Yazıtları Anıtları- Bilge Kağan Kitabesi ( Orhun Yazıtları) ve Tam metni )
“Türk sözü Uygur metinlerde güç, kuvvet, erk anlamında, cins isimi olarak da kullanılmıştır.”[2] Türk kelimesinin anlamı Çin kaynaklarına göre Miğfer gibi dağlarda yaşadıklarından miğfer anlamındadır. [3]Acem kaynaklarına göre sağlam”, “güçlü”, “kuvvetli” manasında olduğu gibi “ dilber, kahraman, yiğit”, hatta güzel insan [4] anlamlarına gelir. Vambery'e göre, “türemek” sözcüğünden türemiştir ve çoğalmak anlamındaki “türe, töre-mek” kelimesi ile bağlantılı olarak çoğalmış, “yaratılmış” “yaratık” anlamına gelmektedir.[5] Kaşgarlı Mahmut’a göre Türk “ olgunluk çağı “ anlamındadır.
“Türk adını Grek kaynaklarında geçen Thrak, Targita, Tyrkae, Hint kaynaklarında geçen Turukha, Turuşka, Ön Asya’da çivi yazılı metinlerdeki ülke adı Turki kelimesi ile Asurca çivi yazılı belgelerde geçen Turukku ve hatta Tevrat’taki Togharma kelimeleri ile bağlantı kurmaya çalışanlar da vardır. “[6]
Türkiye Adı Hangi Ülkeler İçin Kullanılmıştır.
Türklerin yaşadığı coğrafya anlamına gelen Türkiye adını ilk kez Romalı ve Bizanslılar; İdil ve Volga arası, Ortaasya, Azak’ın doğusu anlamı ile kullanmışlardır. 12. Asırdan itibaren Anadolu ‘ya Türkiye denilmeye başlandığı gibi Memlukların yaşadığı ülke anlamında Mısır, Irak ve Suriye’ye de ( Devlet-i Türkiye) Türkiye devleti adı kullanılmıştır.
[1] Prof. Dr. Tuncer Baykara, Türk, Türklük ve Türkler, s. 371-387, İstanbul, IQ yayınları.
[2] Rásonyi, László (1971). “Tarihte Türklük” Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 1971 - 420 sayfa
[3] Otto Franke, Beitraege aus Chinesischen Quellen zur Kenntnis der Türk Völker und Skythen Zentralasiens, Berlin, 1904, s. 13. https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrk_(etimoloji)#cite_note-:1-1
[4] A.T. Onay, Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, MEB, 1996, s. 483
[5] Németh, 1927: II/4, 278.- https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrk_(etimoloji)#cite_note-:1-1
[6] İlhami Durmuş, “Türk Adının Ortaya Çıkışı, Anlamı ve Yayılışı”, Dergi Park,Cilt: 10 Sayı: 20, 37 - 47, 10.06.2017
