Tedvir Kökeni Anlamı

Osmanlıca yazılışı: Tedvîr : تدویر

(Tedvir Arapça kökenlidir ve Arapçada dönüş, döngü, zaman, çağ anlamlarında sözcükler üretilen “dvr”  sülasi- üçlü -kökünden gelir.  Bu nedenle zaman çağ anlamındaki  “devr”, dönüş, döngü zaman, çağ anlamlarındaki davr, döndü anlamındaki dāra دار [1] sözcükleri ile aynı kökten gelmektedir.

Tedvir sözcüğü sözlük anlamları ile: “ devrettirmek, döndürmek, çekip çevirmek; İdare etmek, yönetmek;  daire şekline sokmak”[2] manalarındadır.

Kıraat İlminde Terim Olarak Tedvir

Tedvir sözcüğü Kur'an-ı Kerim kıratında tahkik ile hadr ortasında bir okuma usulü manasında bir terim olarak da kullanılır.  “Kur'ân kıraatinde orta süratle okuma tarzı”  [3] orta tempoda tilavet etmek anlamına gelir.

Edebiyatta Tedvir

Tedvir sözcüğü edebiyatta kelimelerinin yeri ve yönü değiştirildiğinde dahi  ( tersinden ve düzünden okunduğu halde ) vezni ve anlamı bozulmayan dizeleri ifade etmek için kullanılır.

Tedvirli dizeler kelimelerinin yerini değiştirildiği halde vezni ve manası değişmeyen dizelerdir. .

Örnek :

• Semen geldi Recai’ye bu mahzende oturmaktan
• Recai’ye semen geldi bu mahzende oturmaktan
• Bu mahzende oturmaktan Recai’ye semen geldi
• Oturmaktan bu mahzende semen geldi Recai’ye

KAYNAKÇA

• [1] https://www.etimolojiturkce.com/kelime/tedvir
• [2] https://www.luggat.com/tedvir/1/1
• [3] https://www.luggat.com/tedvir/1/1