HAYATI

 

22 Ağustos 1926, Tarsus - 4 Kasım 1984 İstanbul ), Şair, Bankacı, Yayıncı

 

22 Ağustos 1926 tarihinde Tarsus’ta doğan şairin babasının adı Lütfi, annesinin adı Güzide'dir.  Ümit Yaşar Oğuzcan’ın babası Lütfü Oğuzcan da şairdir. [1] Babası Sabri Bey,  çeşitli devlet memurluklarında çalışmış,  gazetecilik, yazarlık, kitapçılık ve matbaacılık işleri yapmış biridir. [2]

 

Ü.Y. Oğuzcan sıkıntılı bir çocukluk dönemi yaşamış bu sıkıntılarını şiirlerine hatta çocuklarına da sirayet ettirmiş bir şairdir. Çocukluk yıllarını kendi hayatını kendi kalemi ile şu şekilde özetler. "İlk çocukluk yıllarımdan bu yana çeşitli kazalar, hastalıklar, ameliyatlar geçirdim. Üç yaşımda ayağım kırıldı, dört yaşımda mangala oturdum, beş yaşımda 20 basamak merdivenden düştüm, yedi yaşımda başıma sandık kapağı düştü, bu arada fazla ateşli olarak geçirdiğim kızamık sonucu kekeme kaldım (o günden beri ateşliyimdir). 14 yaşımda apandisit, 19 yaşımda böbrek (tek böbrekliyim), 30 yaşımda bademcik ameliyatları geçirdim. 22 yaşımda evlendim. Düşme, boğulma, otomobil kazası nev'inden geçirdiğim ufak tefek tehlikelerden sonra 3 kere de canımdan bezdim. İntihara teşebbüs ettiğimi sanırım aranızda bilmeyen yoktur."[3]

 

İlkokula babasının görevi nedeni ile bulundukları Tarsus’ta başlar. Daha sonra İstanbul ve Eskişehir’e taşındıklarından ilkokulu İstanbul ve Eskişehir’de tamamlar. 1939 - Eskişehir İnkılâp Okulunu, 1942 - Konya Askeri Ortaokulunu bitirdikten sonra Ankara İncesu Lisesinden mezun olur. 1942'de Konya Kuleli Askeri Lisesi'nde bir yıl okur. Ertesi yıl ı Eskişehir Ticaret Lisesi'ne başlar ve 1945’te bu okuldan mezun olur. Tek böbrekli olduğu için e çürük raporu verilir ve askerlikten muaf olur.[4]

 

Şiire çok genç yaşlarda başlayan şairin ilk şiirleri daha Ortaokuldan yeni mezun olduğu liseye kaydını yen yaptırdığı yıllardayken yayınlar.  İlk şiirleri Eskişehir Kocatepe ve Sakarya Gazetelerinde çıkmış, 1942 iki yıl sonra da 1944 - İstanbul, Varlık, Büyük Doğu dergilerde şiirleri peş peşe yayınlanmıştır. [5]

 

Liseyi bitirdikten sonra Osmanlı Bankasında çalışmaya başlar. 1946, Fakat babasının tayininin Adana ‘ya çıkmasının ardından, Osmanlı Bankasından ayrılarak Adana`da İş Bankasına girer. İlk kitabı olan İNSANOĞLU adlı şiir kitabı da aynı yıl basılmıştır.  20 Mart 1948’de Mersinli Mehmet Zeki Oğuzbaş'ın kızı Özhan Hanımla evlenir. Bu evliğinden Vedat (d. 1949) ve Lütfi (d. 1952) adlarındaki iki oğlu olmuştur. Vedat adlı oğlu intihar edecek olan oğludur. Evlendiği yıl ikinci kitabı olan DENİZ MUSUKİSİ adlı eserini yayımlatır.  

 

1951 ‘de Turgutlu İş Bankasına atanır. Daha sonra aynı kurumun Niğde şubesinde görev yapar ve 1954 yılında Ankara`da İş Bankası Genel Müdürlüğünde göreve atanır.  1954 yılında üçüncü şiir kitabı olan DİLLERE DESTAN çıkar. 

Ankara’daki yılları oldukça verimli geçmiş şiir kitaplarını peş peşe yayımlamıştır.  Aynı yıllarda taşlama ve rubailer de yazmaya başlamıştır. Ankara’da kaldığı yedi yıl boyunca:  DOLMUŞ, AŞKIMIZIN SON ÇARŞAMBASI, 1955, 1956 - BİR DAHA ÖLMEK, 1957 - KÖR AYNA ve İKİ KİŞİYE BİR DÜNYA ile ilk yedi kitabını bir araya toplayarak yayımladığı 1958 -BENİ UNUTMA  adlı eserini yayımlar. 1960 - KARANLIĞIN GÖZLERİ, SENİNLE ÖLMEK İSTİYORUM, AKILLI MAYMUNLAR adlı ilk taşlama kitapları yayınlanmış İş Bankasının Neşriyat İşleri Müdür Yardımcılığına atanmıştır.[6]

1961 - Ankara`dan ve İş Bankasından ayrılarak İstanbul` a yerleşti.  Fakat nedense İstanbul’a geldikten sonra sorunlar yaşamış ve intihar etmeyi düşünmeye başlamıştı. Hâlbuki artık popüler bir şairdi. Şiir kitapları üst üste basılıyordu.  İstanbul’a geldikten sonra altı ay Yapı ve Kredi Bankasında çalıştı. ÜSTÜME VARMA İSTANBUL, YENİDÜNYA REKORU, SAHİBİNİ ARAYAN MEKTUPLAR adlı kitapları peş peşe yayınlandığı gibi İlk şiir plağı  da çıktığı halde  üç kez intihar etmeyi denemişti.  

 

Artık hayli şöhret kazanmış bir şairdi. Hür Vatan, Hareket, Cumhuriyet, Akbaba, Yelpaze, Varlık gibi dergilerde şiirleri, taşlamaları yazıları ve röportajları yayınlanmağa başladı. SEVENLER ÖLMEZ ve ÇİGAN GÖZLER adlı kitaplarıyla ikinci şiir plağını da şiir sevenlerle buluşturmuştu. Atılmış olduğu yayıncılık alanında da teşebbüse geçmişti. Fakat Yergi - Dergi adlı bir mizah dergisi ni ancak üç sayı çıkartabilmiş ve bu konuda başarısız olmuştu. 1964. Buna rağmen şiir kitaplarını yayımlamayı sürdürüyor peş peşe yeni kitaplar yayımlıyordu. Şiir plaklarında da hayli istim tutmuştu. Üç ayrı plak daha çıkartmış bu arada da Akbank`tan ayrılıp Yeniden İş Bankasına girmiş İş Bankası Kültür Yayınları Müşavirliğine atanmıştı. 1969.

 

İş Bankası Kültür Yayınları Müşavirliği görevinde iken çok sevdiği ve Ankara’dan beri tanıdığı Âşık Veysel`in şiirlerini derleyerek DOSTLAR BENİ HATIRLASIN adı altında İş Bankası Kültür Yayınlarında çıkardı. Fakat bu yıl sağlığı ile problem yaşamış kalp krizi geçirmişti. 1970 

1973 yılında en büyük şoklarından ve üzüntülerinden birini yaşadı.  Büyük oğlu Vedat 1973 yılında Galata Kulesi'nden atlayarak intihar etmişti.  Rivayet odur ki, cansız bedeni yerde yatarken avucundaki kâğıtta bir not yazılıdır: "Baba intihar öyle edilmez böyle edilir!"[7] Bu olay, şairin ruh dünyasında tamiri mümkün olmayan hasara yol açmıştı.

 

6 Haziran 1973,
Pırıl pırıl bir yaz günüydü,
Aydınlıktı, güzeldi dünya,
Bir adam düştü o gün galata kulesinden.
Kendini bir anda bıraktı boşluğa;
Ömrünün baharında, bütün umutlarıyla birlikte paramparça oldu…

 

Dizeleriyle devam eden şiirini oğlunun intiharı üzerine yazmıştı.  Ve o zamandan sonra kendini 'Acılar Denizi' olarak tasvir etmiştir. Aşk, özlem ve ayrılık gibi duygusal konularda yazdığı şiirleriyle tanınmıştır. İş Bankası Halkla İlişkiler Müdür Yardımcılığına atanmıştı fakat bu defa da Babasını kaybetmişti. .1975. Aynı yıl davetli olarak İran, Pakistan ve Kıbrıs`a gitti. 1976 - İş Bankası İstanbul Parmakkapı Sanat Galerisi ` nin yönetimini öteki görevlerine ek olarak üstlenmişti. [8]1977 yılında kendi isteğiyle İş Bankasından emekli oldu.  Bankalarda Önce İstanbul daha sonra ADANA,  Ankara ve daha sonra tekrar  İstanbul’da çalışmış, bankacılık hayatında otuz yılını doldurunca Halkla İlişkiler Müdür Yardımcısı görevinde iken emekliye  ayrılmıştı (Haziran 1977).

 

Emekliye ayrıldığı sene ilk eşi Özhan Hanım, şairi terk ediverdi. Çünkü Ümit Yaşar, platonik bir aşk ile ve hayli uzun zamandır Ulufer Hanım’a âşıktı.

 

1978  yılında ilk eşinden yarılınca platonik bir aşk ile sevdiği ikinci eşi Ulufer ile evlendi. SAHİBİNİ ARAYAN MEKTUPLAR adlı nesir kitabı Anna Masala tarafından İtalyanca `ya çevrilerek yayınlandı. İtalya, Fransa ve İsviçre ` ye gitti. İstanbul’da kendi adını taşıyan Sanat galerisi kurdu.[9]

 

1982 yıllında  40. Sanat Yılını 1 kitap, 1 sergi ve 1 geceyle kutladı. Güldürü Üretim Merkezi (GÜM) ne girdi. Yeni yergileri Güneş Gazetesinde yayınlanmağa başladı. 

 

4 Kasım 1984 tarihinde İstanbul'da vefat etti. Cenazesi 7 Kasım 1984 Çarşamba günü öğle namazını müteakip Teşvikiye Camii’nden alınıp Zincirlikuyu’ya defnedildi. Ümit Yaşar Oğuzcan Sanat Galerisi’ni ikinci eşi Ulufer Hanım yürütmüştür. [10]

 

EDEBİ KİŞLİĞİ

 

Şairin bazı şiirleri de İngilizce, Fransızca, Rusça, Yunanca, Almanca, Bulgarca, İtalyanca, Yugoslavca, Lehçe ve Arapça ` ya çevrilmiş, çeşitli antolojilerde yayınlanmıştır. [11]

 

Şiire 1940’ta Yedigün şairleri arasında başlayan şairin  şairlik hayatı boyunca 33 şiir, 4 düzyazı kitabı, 13 antoloji ve Biyografik eser, toplam 50 eseri yayınlanmış [12] şiir plakları da çıkmıştır.  Şiirleri, rubaileri, taşlamaları şarkı sözleri ve nesirleri ile de  tanınan Oğuzcan, yaşadığı yılların en popüler şairlerinden olmuştur. Genellikle  Faruk Nafiz Çamlıbel’ den esinlenerek yazdığı şiirlerinden ötürü  Faruk Nafiz Çamlıbel’in etkisi altında kaldığı kabul edilmektedir.

 

Şiirlerindeki başlıca temalar, aşk, ayrılık, özlemdir.  1973’ yılında büyük oğlu Vedat’ın intihar etmesi üzerine, hayatın boşluğu, ölüm ve acı gibi ş temaları işleyen şiirlere yöneldiği dikkati çeker. Kendisi de üç kez intihara teşebbüs etmiştir.  Galata Kulesi adlı şiirini oğlunun intiharı üzerine yazmıştır. Şairlik başarısını, daha etkili, aruz ölçüsü le yazdığı Rubailerinde gösterdi. 

 

Şairin birçok şiiri bestelenmiştir Arabeskten pop müziğe kadar popüler olmuş pek çok şarkının sözleri şairin şiirlerinden alınmıştır.

 

Şiir kitapları:

 

Çoğu dört beş kere basılmış 33 şiir kitabının ilk baskı yıllarına göre isimleri: İnsanoğlu (1947), Dolmuş (1955), Aşkımızın Son Çarşambası (1955), Bir Daha Ölmek (1956), Kör Ayna (1957), İki Kişiye Bir Dünya (1957), Beni Unutma (ilk yedi kitabından seçmeler, 1959), Karanlığın Gözleri (1960), Akıllı Maymunlar (1960), Seninle Ölmek İstiyorum (1960), Üstüme Varma İstanbul (1961), Sahibini Arayan Mektuplar (1961), Yeni Dünya Rekoru (1961), Sevenler Ölmez (1962), Çigan Gözler (1962), Ötesi Yok (1963), Hüzün Şarkıları (1963), Bir Gün Anlarsın (1965), Sadrazamın Sol Kulağı (1965), Mihribana Şiirler (1965), Taşlar ve Başlar (1966), Seni Sevmek (1966), İnşallahla Maşallah (1966), Toprak Olana Kadar (1968), Göbek Davası (1968), Ben Seni Sevdim mi (1968), Halktan Yana (1969), Aşk mıydı O (1969), Önce Sen Sonra Ben (1971), Rubailer (1972), Yalan Bitti (1975), En Eski Yalnızlığımdın Sen Benim (1978), Dikiz Aynası (yergi şiirleri, 1982)

 

 

Ümit Yaşar Oğuzcan Şiirleri

 

 

• Üstüme Varma İstanbul
• Ayrılanlar İçin
• Sevi Şiiri
• Anılarda Yaşarken
• Aşk Şairi
• Affet Beni
• BİR GECE ANSIZIN GELEBİLİRİM
• Acılar Denizi
• KURŞUN YARASI
• İMKANSIZ ŞEYLER
• UNUTAMIYORUM
• SENİNLE ÖLMEK İSTİYORUM
• AŞKTI O
• BİR GÜN KAPINA GELSEM
• UNUTULMAYANLAR
• Beni unutma.
• DENİZE KAVUŞAN NEHİR

 

 KAYNAKÇA

 

[1] Soner YALÇIN, Oğullarını kaybeden edebiyatçıların sönmeyen acıları,.hurriyet.com.tr/yazarlar, 7 Aralık 2008

[2] İSA KOYUNCU, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/oguzcan-umit-yasar

[3] Oğuzcan Ümit Yaşar (1967). 25. Sanat Yılı Jübilesi. İstanbul: Alpay Yayınları.

[4] İSA KOYUNCU, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/oguzcan-umit-yasar

[5] Kotan, Âdem (2017). Ümit Yaşar Oğuzcan'ın Hayatı, Şairliği ve Şiirlerindeki Temalar Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.

[6] İSA KOYUNCU, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/oguzcan-umit-yasar

[7] Soner YALÇIN, Oğullarını kaybeden edebiyatçıların sönmeyen acıları,.hurriyet.com.tr/yazarlar, 7 Aralık 2008

[8] İSA KOYUNCU, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/oguzcan-umit-yasar

[9] Kotan, Âdem (2017). Ümit Yaşar Oğuzcan'ın Hayatı, Şairliği ve Şiirlerindeki Temalar Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.

[10] Kotan, Âdem (2017). Ümit Yaşar Oğuzcan'ın Hayatı, Şairliği ve Şiirlerindeki Temalar Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.

[11] Kotan, Âdem (2017). Ümit Yaşar Oğuzcan'ın Hayatı, Şairliği ve Şiirlerindeki Temalar Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.

[12] https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%9Cmit_Ya%C5%9Far_O%C4%9Fuzca