Urgan Nedir Kökeni Urgana veya İpe Un Sermek

Urgan Nedir Kökeni

Urgan, keten, kenevir, pamuk, gibi dokumaya müsait elastiki ve dayanıklı maddelerden yapılan halata denmektedir.  Eski Türkçede urgan; yünü sarmak veya burmak yoluyla halat yapmak, [1]asma dalı, asma, bostan veya ağaç kolu anlamında da kullanılmıştır.  Şiirlerimizde urgan;  örgüsü ve uzunluğu nedeni ile örgülü saça benzetilmiştir.  Eski Türkçedeki “yıp” sözcüğü zamanla ipe dönüşmüş,  ince halat veya asma kolu anlamındaki urk, örk veya uruk sözcüğü de yakın çağlarda urgan sözcüğüne evirilmiştir. (urk/örk : yünü burmak suretiyle yapılan kalın ip) Eski dildeki örgen sözcüğü ise günümüzdeki örgü sözcüğünün atasıdır.

Urgana veya İpe Un Sermek

Urgan veya ip bir şeyi çekmek, bağlamak, sarmak veya üzerine çamaşır, halı, kilim vb sermek için kullanılan gereçlerdir. Dilimizde urgana veya ipe un sermek deyimi bir Nasrettin Hoca Fıkrasına dayanır. Bu fıkra şu şekildedir.

Komşusu Hoca’dan urgan ister. Hoca ise “ Urganın üzerine un serdim de o nedenle veremem” der. Komşusu gücenerek “ Urgana hiç un serilir mi Hoca ?“ diyerek çıkışır. Hoca, istifini bozmadan “Gitmeye gönlü olmayan urgana un serilir “ der.

Haticemin pelikleri urgandır urgan
Deli Ferat'ın bıçağına kurbandır kurban
 

Mendil serdim urgana

Benim sözüm belgama

Gel buluşup gezelim

Mor sümbüllü bağlarda

 

Yağmur yağar urgan urgan

Kız üstünde telli yorgan

Güzel yataklarda çalkan   

[1] https://www.etimolojiturkce.com/kelime/urgan