Usta ile Margarita Hakkında Konusu Özeti Mihail Afanasyeviç Bulgakov

Usta ile Margarita ve Mihail Afanasyeviç Bulgakov Hakkında Bilgiler

Usta ile Margarita / Üstat ile Margarita, (Rusça özgün adı: Ма́стер и Маргари́та- Master i Margarita" ) Rus asıllı yazar Mihail Afanasyeviç Bulgakov'un yazdığı bir romandır.  

Mihail Afanasyeviç Bulgakov bu romanının 1928-1940 yılları arasında Stalin dönmeinde yazmış ama o yıllarda yayımlanamayan roman  yazarfın ölümünden sonra 1966-1967'de Moskova dergisinde sansürlenmiş bir şekilde tefrika edilmiştir.[1] Fakat romanın tam hali ise 1969 yılında Frankfurt'ta yayınlanır. Türkçedeki ilk çevirisi ise 1968'de yapılmıştır.

Şeytan ve ekibinin Moskova’ya inmesi ve hayata müdahil olması gibi doğaüstü unsurları da kullanarak  kara mizah yoluyla hem Rus hem de insanlığı hicveden bu roman “ 20. yüzyılın en iyi romanlarından biri ve Sovyet hicivlerinden biri olarak görülmüştür.” [2] Le Monde Yüzyılın Yüz Kitabı listesine de dahil olan [3]roman yazarının sağlığında basılamamış, romanın yazar Mihail Afanasyeviç Bulgakov, eserinin yarattığı etkiyi de göremeden ölmüştür.

Kitapta üç ayrı tema ve üç ayrı kurgu bulunur. Romanın ilk kısmı Şeytan Woland ve çetesinin Moskova’ya inerek insanlara insanlıktan ne kadar uzaklaştıklarını göstermesi şeklinde cereyan eden fantastik bir kurgudur. İkinci bölüm ise İsa’nın çarmıha gerilişi ve Vali Pontius Pilate’nin tutumunu anlatan tarihten alınmış olaylar olmaktadır. Kitabın üçüncü bölümü ise “Usta” ve onun aşkı Margarita’dır. “

 Kara mizah anlayışı ve toplumsal hicivdeki mantığı ile Gogol’un izinden giden Bulgakov, romandaki hicivli ve ironi üslubuyla Stalin dönemi Rusya’sındaki toplumsal yapıyı ortaya koymaktadır.  1930 yılları Moskova’sı ile İsa’nın çarmıha gerildiği dönemi Kudus’ü birlikte anlatan bu eserde yazar, roman içinde yazılan bir roman tekniği ile iki ayrı coğrafya ve iki ayrı zamandaki olayları Usta ile Margarita adlı sevgilisinin yaşamı içinde bir araya getirmiştir.

Başlangıçta ironi ve toplumsal hiciv ağırlıklı Fantastik bir kurgu ve eleştiri havasında giden roman Usta ile Margarita arasındaki sıra dışı aşk öyküsü ile romanın sonuna doğru hüzünlü bir anlatıma dönüşür.  “Bulgakov insanlığın zayıf yönlerini şeytanın yardımıyla, hassas bir süzgeçten geçirerek korkaklığın bireyin sağduyusunu körelttiği gerçeğini gözler önüne serer.

Usta ile Margarita Kitabın konusu[4]

Şeytan Woland ve ekibi Moskova’ya inerek edebiyatçıların konuşmalarına müdahil olduktan sonra insanların iki yüzlülüklerini gözler önüne sermeye başlar.  Tiyatro topluğuna da müdahil olan  Şeytan’ın ekibi  İsa’nın çarmıha gerildiği  Kudüs’teki olaylar ile bir roman yazmış olan ama romanı basılamayan usta ile sevgilisi Margarita arasındaki hüüznlü bir aşk öyküsüne doğru evrilir.  

Usta ile Margarita Romanı Özeti  

 “Şeytan bir gün, aralarında kocaman bir siyah kedi ile çırılçıplak bir cadının da bulunduğu yardımcılarının eşliğinde Moskova'ya iner. Moskovalıları gözlemleyecek, insanlığın değişip değişmediğini anlayacaktır. Kullanıldıktan sonra şampanya etiketlerine dönüşen banknotlar dağıttıktan, çeşitli insanlara ne zaman ve nasıl öleceklerini bildirdikten, ihtişamlı bir de balo verdikten sonra ayrıldığındaysa, ardında tıka basa dolu akıl hastaneleri ile şehri ele geçiren düzensizlik karşısında ne yapacağını şaşırmış yetkililer bırakır. Şeytan'ın cazibesine kapılmayanlarsa sadece hayatını gerçeğe adamış olan Üstat ile hayatını Üstat'a adamış olan Margarita'dır.”[5]

“Usta, yazdığı romandan ötürü dışlanmış ve tımarhaneye kapatılmış bir yazardır. Hayatının aşkıysa evli bir kadın olan Margarita’dır. Margarita, Yelena Bulgakova gibi evlidir ve büyük bir aşkla Usta’ya bağlıdır. “ Usta, Pontius Pilatus’un valiliği altındaki eski Kudüs’e dair bir roman yazmıştır. Margarita ise Usta’ya gönülden bağlıdır. Şeytan Woland ve adamları Moskova’da herkesi para ve çıkar ile elde ederken sadece Usta ve Margarita’ya etki edememiştir.

1930'larda devlet ideolojisini ve devletin resmî ateist görüşünü tebliğ eden ve kötü şiirleriyle tanınan  genç Bezdomnıy ile Yazarlar Birliği Başkanı Berlioz ile bir tartışma içerisindedir. Rus edebiyatçılarının ateist başkanı Berlioz ile Bezdomnıy,  tartışma yaparken Profesör kılığına giren Şeytan Woland onların konuşmalarını dinler. Berlioz ile Bezdomnıy,   Tanrının varlığını reddeden, insanın kendi kaderini kendisinin tayin edebileceği konusunu tartışmaktadırlar. Şeytan Woland yanlarına gelerek tartışmaya dâhil olur.  Woland, onların görüşlerinden farklı düşüncededir.  Düşüncelerini kanıtlamak için onların hakkında kehanet yapar.  Berlioz’un, kafası kesilerek öleceğini, Bezdomnıy’inde delirip ve tımarhaneye gireceğini söyler.

Bu tartışmadan sonra, şeytanın yaverleri olan Profesör Woland ve ekibi Moskova’da faaliyetlere başlar. Woland’ın ekibinde  Korovyev  tercüman; Azazello, tetikçi ve ulak; Behemot ise arka ayakları üzerinde durabilen kedi tipli savaşçıdan oluşmaktadır. Woland ve ekibi ilk önce  Varyete Tiyatrosu ile temas kurup, insanların ikiyüzlü, açgözlü ve yozlaşmış olduklarını yüzlerine çarpmaya başlar. Ekip , hükümetin aslında ateist olduğunu, gerekli şartlar oluşturulsa Hz İsa’ya bile inanmadıklarını, gerektiği kadar rüşvet verilirse kara büyü bile yapılabildiğini vb ispatlamaya başlarlar.

Roman, Moskova’da geçen bu hikâyelerin yanı sıra Kudüs’te geçen hikâyelere de tiyatro oyunu kurgusuyla atlamayı başarmıştır.  Pontius Pilatus’un valiliği altındaki eski Kudüs’te meydana gelen ve bir çoğu da tarihte yaşanmış olan olaylara da değinir. Tüm bunlardan amaç Woland ve ekibininin hem geçmişte hem de 1930 lu yıllardaki Moskova’da toplumsal çürümüşlüğü, insanlığını yitirmiş insanlığı kendisi ile yüzleştirmek üzerine kuruludur.