Yazarlar,okurlar,ne kadar seçkinci?

bu eser 27-08-2013 tarihinde günün yazısı  seçilmiştir



Edebiyat Dünyasındaki sessizliği,Hilmi Yavuz, nitelikli okuru tercih ederim,açıklaması ile yeni bir tartışma boyutu başlattı.

 

Şunu hemen belirtmeliyim ki,bazı edebi yazarlarımızı okumak anlamak için belirli kültüre sahip olmak gerek.Nitekim,Beşir Ayvazoğlu ,biyoğrafik eseri Siretler ve suretler adlı eserinde,Ahmet Hamdi Tanpınar'ı onaltı yaşında okuduğunu,ilk okumasında birşey anlamadığını ,daha sonra bilgi,ve edebiyat kültürü artınca Tanpınar'ı okumaktan keyif aldığını yazıyordu.

 

O zaman nitelikli yazarlar vardır.Onları anlamak için belirli bir edebiyat kültürümüzün olması gerekir.

 

Peyami Safa ,edebi bulmadığı ,ticari kaygı ile yazdığı eserine müstear isimle yazdığını biliyoruz.

 

Hilmi Yavuz,nitelikli okur ,benim için önemli diyor.Ve bu konuda görüşlerini şöyle açıklıyor;

 

Bu sorular hem edebiyatı üretenler, yani yazarlar ve şairleri ilgilendirdiği kadar, edebiyatı tüketen okurlar için de geçerlidir: Yazar, ürettiklerinin, herkes tarafından tüketilmesini (-ki bu tüketim, anlamak ve/veya haz duymak demektir!) isteyebilir ve yazacaklarını bu amaca uygun olarak dilegetirebilir. Ama kimi yazarlar, tüketim ya da anlama ve haz duymanın, belirli bir duygusal eğitimi ve entelektüel donanımı gerektirdiğini varsayarak, herkesle değil de nitelikli okurla ilişki kurmak isteyebilir. Birçok kere yazdım, ama 'Et tekrar'el ahsen / Velev kane yüz seksen' fehvasınca bir daha yazayım: Nobel Ödüllü Octavio Paz, dilimize 'Öte Ses' adıyla çevrilen deneme kitabında, 'en iyi satanlar, edebi eserler değil, ticari eşyalardır,' der ve şu tespiti yapar: "Piyasanın mantığı, edebiyatın mantığı değildir". Söylemesi bile fazla: Paz, bu sözleriyle, nitelikli okuru, ya da Jimenez'in 'uçsuz bucaksız azınlık' dediği elit (seçkin) okuru önemser;- herkesi değil!

 

Elif Şafak,son günlerde İskender isimli romanı ile gündeme geldi.Kapağı ve romanın konusunun çalıntı olduğu,romanın önüne geçti.Bu durmdan rahatsız olduğu belli oluyordu.Artık Nobelle ödüllenmeyi bekliyor.Baba ve Piç romanı biraz okurunun desteğni alamadığı bir eser olmuştu.Konu mahkemeye kadar taşınmıştı.Ama Nobeli almak için içinde bulunduğu topluma ters düşmesi!gerekirdi.Bu durum O nun için büyük bir paradoks.

kitapları çok satıyor.Popüler.Ama önemili edebiyat eleştirmenleri tarafından kayda alınmıyor.Popüler olmakla suçlanıyor.O bu durumu şöyle açıklıyor;

 

Elif Şafak, bir soru üzerine, edebiyat eleştirisinin 'magazinsel' olmasının nedeninin 'pop kültür' değil, 'kültürel elit içindeki adacıklar' olduğunu bildiriyor ve şunları ilave ediyor: "Basın da onları çevreliyor. Bizdeki elitizm, popüler kültürü küçümsüyor. Çok satıyorsa, yozdur, gibi! Az satsa sevecek belki sizi. Halkın okuduğunu sevmiyor. Benim düşüncem şu: Bir yazar beş bin de satabilir, beş milyon da... Ama herkesin okuması biriciktir. Her okur kendi nazarını, gözünü getiriyor. Parmak izleri gibi. Böyle bakıyo

. Türkiye'de örtük bir elitizm var."

 

Elif Şafak ve Hilmi Yavuz'u kendi mantıkları içinde aramak gerek.Hilmi Yavuz nitelikli okuru önemsediği yazıyor açıkça.Popüler ve magazin,reklamıyla gündeme gelen ve çok satan eserlerin edebi olmadığı yazıyor.popüler eserler bir yıldızgibi parlayıp kayboluyor.

 

Tarih ve bilinçli edebiyat okuru,değerli eserleri mutlaka okuyacak.Unutturmayacak.
 

Ünlü sanatçılarımız zaman zaman gereken ilgiyi görmedikleri için üretken olmaktan uzak kalmışlardır.Mesela Avni Anıl,Ah bu şarkıların gözü körolsun.Mihrabım diyerek sana yüz vurdum.Bestelerinden sonra yeni besteler yapmamış.Yine Yıldırım Gürses,1970 li yılardaki yoz sanatı protesto için bir süre bestelerine ara vermiştir.Yine bir başka kulvarda üretken,İlhan İrem Popüler müzük anlayışını protesto için sanat çalışmalarına son vermiştir.

 

Türkiye'de bir de "korsan"gerçeği var.Onların tek derdi para kazanmak.Çok satan eserleri basarlar.Ama son günlerde görüyoruz ki;Cemil Meriç,Nihat Sami,Mehmet Kaplan'ın eserlerinin "korsan"baskılarının piyasada satıldığına tanık oluyoruz.Bu talep acaba Edebiyat fakültelerinde ki öğrencilere Öğretmen tavsiyesi ile mi?bu değerli eserlere talep oluyor?

Ne dersiniz,tartışmaya değer bir konu değil mi?