Kitabın Adı: Yolpalas Cinayeti (Realist Roman)

Yazarı: Halide Edip Adıvar

Özgür Yayınları

Birinci Basım: Ekim 1997

İkinci Basım: Eylül 2003

90 sayfa

Okuma Tarihi: 18.12.2023/28.12.2023

“ Büyük bir Fransız kadını demiş: Anlamak affetmektir.” (82.s.)

“Sunuş” Bölümünden Birkaç Satır:

“Halide Edip Adıvar’ın Avrupa’da bulunduğu 1936 yılında kaleme aldığı bu cinayet romanı aynı yıl Yedigün dergisinde… yayımlanmıştır. Eser, hemen ertesi yıl(1937) Muallim Ahmet Halit Kitap Evi tarafından ‘Realist Roman’ sunuşuyla basılmıştır.”

Arka Kapak: “… cinayetin arkasındaki masumiyeti anlatmaktadır romancı.” (Selim İleri)

Romandaki Kişiler:

Sacide: “Eski Vakıflar katiplerinden fakir düşmüş Agâh Efendi’nin kızı.”

Bay Murat Sallabaş

Melâhat ve Sabahat: Sacide’nin kardeşleri

Sacide, Murat Sallabaş’la evlenir.

Şükriye Hanım: Sacide’nin annesi: “Sacide’nin bütün hayatında, kudret ve servetiyle ezemediği yalnız annesi oldu… Şükriye Hanım bütün ailesiyle selâmı sabahı kesiyor. Çamaşırcı, Dikişçi Şükriye oluyor. Kendi ekmeğini kendi kazandı, kızına minnet etmedi.

Bu aile dalkavukluğu konserine bir Sacide’nin anası iştirak etmedi.” (18.s.)

Rıfkı: Sallabaş’ın Paris’te hukuk doktorası yapan yeğeni.

Bülent: Sacide’nin oğlu.

Bayan Güngör: “Otuzu geçkin lisan aşina (dil bilen) sosyete kızı.”

Bayan Sungur: Alman mektebi mezunu bir genç kadın.

Bayan Bilgan: Dame de Sion (Fransız Kız Lisesi) mezunu.

Nadire: Sacide’nin çocuğunun dadısı (Unvanı Akkız).

Nuri: Rıfkı’nın arkadaşı.

Refika: Nuri’nin karısı.

Ayşe Nine: Akkız için şahitlik yapıyor. Alacapınarlı, Muhtar Abidin’in anası… Yaşı yetmiştir. Akkız’ın ebesi.

Sırma: Akkız’ın çok sevdiği kaz.

Etienette: Fransız hizmetçi.

Şoför Sadık: Nadire’yi savunur yönde ifade verir.

Despina: “Vesikalı bir mahlûktu.”

İrene: İkinci vesikalı kadın.

Şakire: Yirmi bir yaşında kabarelerde şarkı söylüyor.

Mekânlar: İstanbul , Yolpalas: Karagümrük’te bir apartman, Bursa ve Alacapınar.

                          ZENGİN ŞAHIS KADROSU OLAN HEYECAN, HÜZÜN YÜKLÜ BİR ROMAN

                                                              “YOLPALAS CİNAYETİ”

                         Cinayetin, masumiyetin ve adaletin bir arada işlendiği duygu yüklü bir roman Yolpalas Cinayeti. Halide Edip Adıvar’ın bu romanı öncelikle bu üç kelime üzerine kurgulanmış. Hacimli bir eser olmadığı için çok kısa sürede bitirebileceğiniz ve heyecanla, duygulanarak okuyacağınız bir roman.

                         Akkız’ın acıklı yaşamı, Sacide’nin ibretlik hayat hikâyesi ve avukatın Akkız’ı savunduğu bölümler ile okuyucuda iz bırakacak bir eser. Adalet, vicdan duygularına başarıyla seslenmiş Halide Edip. Okuyucuyla güzel, sağlam bir bağ kurmuş. Özellikle Akkız’ın savunmasının yapıldığı bölüm çok etkileyici.

                        “Fakat, bana diyeceksiniz ki, kanunun yakalayamadığı muzır bir ferdi başka bir fert cezalandırabilir mi? Hayır, bilhassa öldürmek hakkı hiçbir ferde verilmemiştir. Çünkü, hayat yeryüzünde en mukaddes bir şeydir. Hayat, Allah’ın en güzel eseridir. Onu bozmak hakkı ferdin değil, cemiyetin, ırz, mal ve can emniyetinin muhafızı olan adliyenindir.” (77.s.)

                        “Katiller ceza görmeli ve cezayı yalnız ve yalnız adliye vermelidir.” (77.s.)

                        Yazar; adalet, merhamet, masumiyet duygularını başarıyla işlemiş. Heyecan, merak ve merhamet uyandıran bir eser.

                        Bu kısa roman üzerine de elbette söylenecek, yazılacak birçok şey var. Ancak eserin etkileyen ve iz bırakan yönlerine değinmeyi yeterli buldum. Okuyucuda merhamet, adalet duygularını uyandırması eserin değerini artıran bir özellik. Bu duyguları güçlendirmesi ve bir de heyecan uyandırması eseri hatırlamanızı ve tavsiye etmenizi sağlayan iki önemli neden.

                     Yolpalas Cinayeti, adıyla sizde farklı bir duygu uyandırsa da okuduğunuzda sizi masumiyete, adalet duygusuna yönelterek farklı bir bağ oluşturuyor eserle aranızda. Halide Edip Adıvar’ın akıcı, duygu yüklü anlatımıyla eseri merakla ve hüzünlenerek okuyacaksınız. Nadire’nin (Akkız) masumiyeti, Sacide’nin onu insanî değerlerden uzaklaştıran değişimi, avukatın savunmadaki başarısı… Kısacası; romanın her bir kahramanı, hayatın gerçeklerine ve insan gerçeğine dair çok şey anlatıyor. Yolpalas Cinayeti, heyecan ve duygusallığın başarıyla işlendiği bir roman.

ESERDEN BÖLÜMLER:

 “Akıl hastalığı klinikleri, daha doğrusu tımarhaneler başka hastanelerden pek farklı değildir. Delilerin, deli olmayanlara benzemesi çok korkunç bir şeydir. Delileri tetkik eden ister doktor, ister başka bir adam oldun, mutlak içinden âdeta kendi aklından şüphe etmeye başlar…” (48, 49.s.)

“Belki de insanlar birbirlerine kanla, sınıfla değil, inandıkları şeyde iştirakle (katılmakla) bağlanıyorlar.”

                                                                                                                                                                 (47.s.)