Yüklem Nedir İsim ve Fiil Soylu Yüklemler Türleri

YÜKLEM

Fransızca  :     PREDİCAT, ATTRİBUT

İNGİLİZCE:      Predicate

Almanca  :      predicat

 

Osmanlıca:    FİİL, HABER, MÜSNET  

Kelime türü:   İsim –-  Dilbilimde bir terim

FARKLI EŞANLAMLI TERİMLERİ: 

 TANIMLAR:

Cümlede- tümcelerde- iş, oluş, kılış, yargı, hareket bildiren sözcük ya da sözcük topluluğu;

Eylem –  fiil – çekimine girmiş  , ( zaman ve  şahıs ekleri almış )  sözcüğün cümledeki görev adı

Cümlede İş, oluş, kılış, hareket, durum bildiren;  bir olguyu ifade eden veya haber veren; cümleyi bir yargıya bağlayan çekimli fiildir.

Bir söz grubunun veya tek bir kelimenin cümle olabilmesi için bir yargı bildirmesi gerekir.  Yüklem de bir cümlede yargıyı üstlenen çekimli bir fiildir. Şu halde çekimli bir fiile yani yükleme sahip olamayan 

söz grupları cümle değildir.  Başka bir deyişle yüklemi olmayan söz grubu cümle olamaz . Fakat tek bir çekimli fiilden oluşan yüklem de olabilecek olan çekimli bir fiil de tek başına bir cümle sayılabilir.

Sabahtan akşama kadar koşmuştuk  = cümle

Koşmuştuk = cümle

Ali İstanbul’a gidecekmiş  ( gidecekmiş  yüklem )

Gidecekmiş    =   CÜMLE

Türkçenin cümle yapısına göre Özne başta Yüklem sonda bulunur. Bu yüzden en sonda bulunan çekimli fiil yüklemdir. Fakat devrik cümlelerde yüklem en sonda olmaz. Yani yüklemi sonunda olmayan cümle devrik cümledir.

Gökyüzünün başka rengi de varmış.

Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç şakladı.

Varmış, gökyüzünün başka rengi de  ( devrik cümle  )

Yüklem Türleri

Fiil Soylu Yüklem:  yani iş, oluş, kılış, hareket, durum bildiren cümlelerin yüklemleri zaman ve şahıs ekleri alarak çekime girmiş olan çekimli bir fiildir.   Yüklemi çekimli bir fiil olan yükleme  Fiil soylu yüklem veya çekimli fiilli yüklem denir.. Bu yüklem basit, türemiş ya da birleşik fiili yapıda olabilir.

Evden çıkıp çarşıya yürüdüler  

Maçı kazanmak için koşuştular

Çocuk bu gün çok hasta oldu

Artık saçları iyice  aklaşmıştı

İsim Soylu Yüklem: yüklemi çekimli bir fiil olmayan yüklemi  ek-fiil ile çekimlenmiş bir isim olan yüklemdir.

 Bu,  tür yüklem herhangi bir soylu sözcük türü olabilir. (sıfat, zamir, zarf, edat) olabilir.

Ben bir Türküm; dinim cinsim uludur.

Anamdan doğmuş gibiyim

Bu yurdu kurtaran Atatürk’tür

Çimenler bu doğanın süsüdür.

O kitap  deri  ciltlidir.  

Elindeki kırmızı kurdeladır

Bu araba çok hızlıdır

İsim soylu yüklemlerdeki ek fiil düşebilir fakat  bu defa amandan anlaşılır

İçimde en güzel duygular saklı

İtiraz etsen bile baban haklı

Ek-fiile zaman kavramları yüklenebilir

Gökyüzünün başka rengi de var

Gökyüzünün başka rengi de varmış