14.11.2019
Yüksek Ökçeler, adlı öykü Ömer Seyfettin'in ilk kez 24 Temmuz 1919’da Zaman ‘da yayımlanmış olan bir öyküsüdür.
Ömer SEYFETTİN ’in “ Diyet, Kütük , Efruz Bey , Vire , Büyücü, Forsa , Teselli , Başını Vermeyen Şehit , Yalnız Efe , Ferman , Fon Sadriştayn’ın Oğlu , Kurumuş Ağaçlar , öyküleri tarih, kahramanlık, milli şuur kazandırma, konulu öyküleri olurken Perili Köşk, Bahar ve Kelebekler , Kesik Bıyık , Tos, Aşk Dalgası , Balkon Aşk ve Ayak Parmakları , Fon Sadriştayn’ın Karısı , Havyar , Elma Niçin Zengin Olmamış “ ,gibi öyküleri ise sosyal fayda amaçlı öyküleri olmaktadır.
Yüksek Ökçeler, Ömer Seyfettin’in toplumsal eleştiriye yönelen öykülerinden biridir. Yazar bu öyküsünde “Perili Köşk, Bahar ve Kelebekler, Keramet, Kesik Bıyık, Tos “ adlı öykülerinde de olduğu gibi sosyal hayatımızın çarpıklıklarına da değinmiş, Yüksek Ökçeler adlı öyküsünde genç kızların yaşlı adamlar ile evlenmesi, bozulan ahlak yapısı, toplumda kendini gösteren namussuzluk, sahtekârlık hatta batı hayranlığı konularına değinmiştir.
Hikayenin ana kahramanı olan Hatice Hanım’ın giydiği yüksek topuklu ayakkabı , Hatice Hanım’ın batı hayranlığını sembolize eden bir obje olduğu gibi, onun yüksek topuklu ayakkabıları olay örgüsünün şekillenmesinde de önemli bir faktör olmuştur.
ÖYKÜNÜN ANA HATLARI VE ÖZETİ
Öykü, ahşap bir konakta yaşayan Hatice Hanım ile konak çalışanlarının ahlaksızlıkları, ikiyüzlülüğü, hırsızlıkları ve sahtekârlıkları üzerinde kurulmaktadır. Hatice hanımın topuklu ayakkabıları evdeki hizmetlilere sinyal veren bir unsur olmakta Hatice Hanım, hizmetlilerin yaptıkları hırsızlıkları ve namussuzlukları fark edememektedir. Bu nedenle Hatice Hanım evdeki hizmetlilerinin hepsini namuslu, çalışkan evden hiçbir şey aşırmayan kişiler zannetmektedir. Fakat yüksek topuklar Hatice Hanım’ı hasta edince Hatice Hanım yumuşak terlikler girmeye başlar ve hizmetlilerini sevişirlerken, etleri, yiyecekleri aşırırlarken yakalamaya başlar. Bunun üzerine Hatice Hanım hizmetlilerini değiştirme yoluna gider lakin hizmetlileri değiştirmekle bu tip olayları değiştiremeyeceğini fark edip olan bitenleri görmezlikten gelebilmek için yeniden yüksek ökçeleri giymeye başlar.
KONUSU
Hatice Hanım' da on üç yaşında iken altmışaltı yaşında bir adamla evlenmiş, o ölünce bir daha da evlenmemiştir. Hatice Hanım yüksek topuklu bir ayakkabı giymekte, bu topukların sesini duyan ve her türlü dalavereler çeviren evdeki hizmetçiler ona yakalanmamaktadır. Hatice Hanım terlik giymeye başlayınca her şey değişmeye başlar.
ANAFİKİR
Göz görmeyince gönül katlanır. İnsanların gerçek yüzlerini görebilmek her zaman huzur vermez.
Yüksek Ökçeler
Hatice Hanım, pek genç dul kalmış zengin bir hanımcağızdı. On üç yaşında iken altmış yaşında bir kocaya vardığı için “izdivaç” denen şeyden nefret etmişti. İşte hemen hemen on sene vardı ki, erkeğin hayali zihnine, romatizma, balgam, pamuk, vandoz, tentürdiyot yığınlarından yapılmış pis, abus, lanet bir heyulâ şeklinde gelirdi.
“Gençler başkadır!” diyenlere:
— Aman, aman! Onlar da bir gün olup ihtiyarlamazlar mı? Sonra dertlerini kim çeker?
Diye haykırırdı.
Başlıca merakı temizlik ve namusluluktu. Göztepe’deki köşkünü, hizmetçi Eleni ve evlatlığı Gülter’le her sabah beraber temizler, aşçısı Mehmet’i her gün tıraş ettirir, zavallı Bolulu oğlanı tepeden tırnağa kadar beyazlar giymeye mecbur ederdi. Eleni de, Gülter de son derece namusluydu. Kileri kitlemezdi, paraları meydanda dururdu. Hele Mehmet’in namusuna diyecek yoktu. Konuşurken gözlerini kaldırıp insanın yüzüne bile bakamazdı. Hatice Hanım, köşkten hiçbir yere çıkmadığı için işi gücü adamlarını teftişti. Habire odaları dolaşır, tavan arasına çıkar, mutfağa inerdi. Derdi ki:
— Benim gibi olun! Ben kimse ile görüşüyor muyum? Sakın siz de komşuların hizmetçileriyle, uşaklarıyla konuşmayın. El, insanı azdırır!
Mehmet bile bu nasihati noktası noktasına tutmuştu. Arka bahçedeki mutfağına değil misafir, hemşeri filan, hatta yabancı bir kedi bile girmiyordu. Hatice Hanım, belki günde on defa iner, onu yapayalnız tenceresinin başında bulurdu. Hatice Hanım’ın temizlik, namus merakından başka bir de yüksek ökçe merakı vardı. Güzeldi, tombuldu, cıvıl cıvıl bir şeydi. Fakat boyu çok kısa olduğu için evin içinde de bir karışa yakın ökçeli iskarpinler giyerdi. Âdeta bir cambaza dönmüştü.
Bu yüksek ökçelerle merdivenleri takır takır bir hamlede iner, ayağı burkulmadan bir aşağı, bir yukarı koşar dururdu. Nihayet bir baş dönmesi geldi. Çağırdığı doktor ilaç filan vermedi:
— Bütün rahatsızlığınıza sebep bu ökçelerdir, hanımefendi dedi, onları çıkarın. Rahat, yünden, yumuşak bir terlik giyin. Hiçbir şeyiniz kalmaz.
Hatice Hanım, doktorun tavsiye ettiği bu yünden terlikleri aldırdı. Hakikaten rahattı. İki gün içinde başının dönmesi filan geçti. Dizlerinde, baldırlarında sızı kalmadı. Fakat böyle, tam vücudu rahat ettiği sırada, ruhu derin bir azap duydu. Dokuz senelik adamlarının iki gün içinde birdenbire ahlakları bozulmuştu. Eleni’yi kendi diş fırçasıyla dişini fırçalarken, Gülter’i kilerde reçel kavanozunu boşaltırken görmüştü. Mehmet’i et günü olmadığı halde bol bir sahan külbastıyı yerken yakaladı.
— Ne oldu bunlara Yarabbim? Bunlara ne oldu?
Diyordu. Bir hafta içinde adamlarının on beşten fazla hırsızlığını, yolsuzluğunu tuttu. Hele Mehmet’i, komşu paşanın neferleriyle koca bir lenger pirinç pilavını atıştırırken görünce, hiddetinden ne yapacağını şaşırdı. O gün her tarafı kilit kürek altına aldı.
— Bakalım şimdi ne çalacaklar?
Dedi. Hakikaten çalınacak hiçbir şey kalmamıştı. Ertesi gün biraz geç kalktı. Aşağıya indi. Gülter’le Eleni meydanda yoktu. Yürüdü, mutfağa doğru gitti. Gözleri aralık kapıya ilişince, az daha nefesi duracaktı. Mehmet, ocağın başındaki kısa iskemleye çökmüş, bir dizine Eleni’yi, bir dizine Gülter’i oturtmuş, kalın kollarını ikisinin bellerine halattan bir kemer gibi sarmıştı. Hatice Hanım, bu levhanın rezaletini görmemek için hemen gözlerini kapadı. Fakat kulaklarının kapağı olmadığı için, konuştuklarını duymamazlık edemedi.
Mehmet diyor ki:
— Ülen Gülter, artık sen şeker filan getirmeyon?
Gülter:
— Her taraf kitli, ne yapayım?
Diyordu. Mehmet, tuhaf bir şapırtı içinde Eleni’ye de:
— Ülen gece niçin gelmiyon? Sana helva yapıp saklayon!
Sualini soruyor, Eleni:
— Yakalanazağiz vire! Sonra hanım bizi kovazak diye çırpınıyordu.
Aralarında çıtır pıtır bir hasbıhal başladı. Hatice Hanım, gözünü açmıyor, yüreği çarparak merakla dinliyordu. Gülter:
— Ah o terlikler! Dedi, her işimizi bozdu. Hanımın geldiği hiç duyulmuyor. Ne yapsak yakalanıyoruz. Eskiden ne iyiydi. Yüksek ökçelerin takırtısından evin en üst katında kımıldadığını duyardık.
Hasbıhal uzadıkça, kendi göremediği başka rezaletlerin mufassal hikâyelerini işitiyordu. Dayanamadı. Gözlerini açtı:
— Sizi alçak, hırsız, namussuzlar! Defolun şimdi evimden!
Diye haykırdı. Bu dokuz senelik sadık hizmetçilerini hemen kapı dışarı etti.
Aşçı, işçi, artık eve ne kadar adam aldıysa, hepsi arsız, hırsız, yüzsüz, namussuz çıkıyordu. Tam iki sene bir adam akıllısına rast gelmedi. Malı mülkü varken, hiçbir sıkıntısı yokken, bu hizmetçi üzüntüsünden zayıflıyor, sararıp soluyordu. Baktı olmayacak! Yine yüksek ökçeli iskarpinlerini giydi. Hizmetçilerinin hırsızlıklarını, uğursuzluklarını, namussuzluklarını göremez oldu.
Benzine kan geldi. Vâkıâ yine, başı dönmeye başladı. Fakat sesi işitilmeyen ökçesiz terlik giydireceğini düşünerek doktora kendini göstermiyor:
— Hiç olmazsa şimdi yüreğim rahat ya, diyordu.
Sitemizde Ömer Seyfettin'in 100 adet öyküsü yer almaktadır. İstediğiniz öyküye Sitemizin aramasına öykü adını yazarak veya https://edebiyatvesanatakademisi.com/writer/omer-seyfettin sayfasından başlıklara bakarak ulaşabilirsiniz
Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın