YUNUS EMRE
bu eser 13.08.2013 tarihinde günün yazısı seçilmiştir
YUNUS EMRE (1240/41-1320/21)
XIII. yüzyıl şairlerindendir. Yaşamı üzerine kesin bir
bilgi yoktur.Çeşitli kaynaklardan Sultan Orhan (Aşık paşazade) ya da Yıldırım
Beyazıt dönemlerinde yaşadığı, ölüm tarihinin 1439 olduğu belirtilse de
Risaletü'n -Nushiyye adlı mesnevisinin
H.707'de (1307/8)yazmasından yola çıkarak XIII. yüz yılın son yarısıyla XIV.
başlarında yaşadığı konusunda birleşmektedirler. Adnan Erzin'in bulunduğu (TTK
Belleten C.XIV. 53. Ocak 1950) bir belgeye dayanarak da H. 638'de
(1240/41) doğduğu 82 yıl yaşadığı ve H. 720'de (1320/21) öldüğü kabul
edilmektedir. Doğduğu yer ise Eskişehir'in Mihalıççık ilçesine bağlı Sarayköy
kabul edilmiştir.
Yunus Emre, dili, düşünceleri, işlediği konularla
Anadolu'da gelinen Türk edebiyatının öncülerindendir.O,Halk ve Tekke şiirini
değil Divan şiirini de etkilemiştir.Çağlar boyunca yaşarlığını
sürdürmüştür.Hece ve aruz yazdığı şiirlerin de sevgiyi temel
almıştır.Tasavvufla,İslam düşüncesiyle beslenen dizelerinde insanın kendisiyle,
nesnelerle,Allah'la ilişkilerini ölüm,doğum,yaşama bağlılık Allah'ın
adaleti,İnsan sevgisini konu olarak işlemiştir.Çağına egemen olan düşünüş
biçimini kültürü konuşulan dille,yalın akıcı bir söyleyişle dile
getirmiş;kendiden önce yetişmiş İran ozanlarının çağdaşlarının yapıtlarında
geçen kavramlara yen bir öz yeni bir deyiş katmıştır.Bu yanıyla tasavvuf
düşüncesini, Alevi,Bektaşi inançlarının zenginleştirmiştir .Kendi adına
bağlanan Tekke şiirinin Anadolu'daki ilk temsilcilerinden olmuştur.En karmaşık
sorunları özellikle birlik (Tevhit),yaratılış,evrenin var olduğunu şiirlerinde
göstermiştir.Sevgi,umut ve inanç iç içe
durmaksızın birbirine dönüşerek şiirinin özünü oluşturdu.Bu öz ve biçim
özellikleri halk topluluklarınca benimsenmesine ,şiirlerinin bestelenerek tekkeler
de okunmasına, kendisinden sonra Yunusların türemesine ozanı bilinmeyen anonim
ürünlerin verilmesine,Türk şiirinde "Yunus Tarzı" denilen bir değer ölçüsünün kullanılmasına yol
açtı.Yunus Emre şiirlerinin hepsini Risaletü'un-Nushiyye adlı mesnevisinde
toplamıştır.
Son olarak, Yunus Emre,güçlü şairliğinin yanı sıra
dönemin dilini kullanmakta gösterdiği başarı düşüncelerini işlediği konularda
halk ve tekke şiirinden başka Divan şiirini de etkilemiş.Anadolu'nun
yetiştirdiği bir bilge insandır.
"İşitin
ey yarenler, AŞK bir güneşe benzer,
AŞK'I
olmayan kişi, misal-i taşa benzer."
Kaynakça
Mine Mengi, Eski
Türk Edebiyatı Tarihi,Ank.2012
