Ebu’l Gazi Bahadır

Ebu'l Gazi Bahadır Han ya da I. Ebül Gazi Bahadur Han (Farsça: بهادر خان ابوالقاضى, Bahādur Khān Abū al-Gāzi), (d. 1603, Urgenç - ö. 1663, Hive) 1643-1663 yılları arasında Hive Hanlığı yapan, Hive Hanı, tarih yazarıdır. Örgenç’te doğan Ebu'l Gazi Bahadır Han, Hıve Sultanı Mehmed Han’ın oğlu ve Cengiz Han’ın torunlarındandır. Hıve Hanlarının 13.sü olan [1] Ebu'l Gazi Bahadır Han 1641 yılında Hıyve Hanı olarak tahta çıkmış 1662 yılına kadar yirmi bir yıl Hive Hanı olarak hükümdarlık yapmıştır. Han olmadan önce İran'da on yıl, çok iyi öğrenim görmüştür. [2] Arapça ve Farsça bildiği, bu dillerden yaptığı tercümelerden anlaşılmaktadır. Onun hükmü altında Hive altın çağını yaşamıştır. [3]Önemli kaynak olan, Ana Asya'nın tarihi çağdaş bilgiyi içeren iki " Türkmen soyağacı" ve " Türk soyağacı" gibi kitap yazmıştır. [4] Hive Hanları, Cengiz Han soyundan gelen Kıpçak Türkçesi konuşan Türk-Moğollardır.[5] ( bkz Cengiz Destanı Cenzgizname Özeti Doç. Dr. Bekir ŞİŞMAN) Ebu'l Gazi Bahadır Han, köken olarak Moğollardan geldiği halde Cengiz Han’ın soyundan gelen Moğolların Türkleşmesi sonucu Türk milletinin tarihini şuurlu olarak öğrenmiş, Türklüğü benimsemiş ve Türk Dünyasına çok önemli iki eser bırakmıştır. Ebu'l Gazi Bahadır Han, tarihçi olduğu kadar edebiyata da düşkün bir devlet adamıdır. Bu yüzden Şiir ile de uğraşmış, birçok Şiirler yazmıştır. Ebu'l Gazi Bahadır Han, Arapça ve Farsçayı Rubai ve Gazel yazacak kadar iyi bilen bir şairdir.