Ali Mümtaz Arolat (1897-1967)

(23 Temmuz 1897,İstanbul - 4 Eylül 1967, İstanbul), Türk şair.

1897 de, İstanbul'da doğdu. Babası 3. Ordu Ordu Komutanı Hasan İzzet Paşa annesi ise Fatma Refia Arolat ‘dır.

İlkokula Burhan-ı Terakki Mektebi’nde başlamış, öğrenimine Alman Mektebi’nde devam etmiştir. Rahatsızlığından dolayı okula bir sene ara vermiş ama tedavisinden sonra Nümune-i Terakki Mektebi’ne kaydolmuştur. Nümune-i Terakki Mektebi’nden bir yıl sonra Galatasaray Sultanisine devam etmeye başlar.

Galatasaray Sultanisinde okurken ilk şiirlerini yazmaya başlamıştır. İlk şiirleri 1918'de Altıncı ve Yedinci Kitaplarda ve Nedim mecmuasında yayımlanır. Ama I. Dünya Savaşı'nın başlaması üzerine gönüllü olarak, Birinci Dünya Savaşı'na katılmıştır. [1]. Ordudan 1918'de ihtiyat mülazım lığı rütbesiyle terhis olur. ( DR. YAVUZ SİNAN ULU, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/arolat-ali-mumtaz)

Savaştan üç yıl sonra Öğrenimine Ticaret Lisesi'nde devam ederek ve bu okuldan mezun olur. Okul sıralarında iken, ilk şiirleri, "Ali Hasan" imzasıyla ve hece vezni ile Celâl Sâhir tarafından ayda bir yayımlanan Kitaplar dergisinde; "Seza" imzasıyla  (1918-1919)  Nedim (1919) dergilerinde yer almıştır.[2]  Âli Mümtaz Arolat, 1922 yılında Ticaret Lisesi’nden  mezun olur.[3]

1924' te Memâlik-i Şarkıyye Fransız Bankası’nda muhasebe memuru olarak işe başlar. Daha sonra sırasıyla İstanbul Esnaf Bankası, Bank Di Roma, İstanbul Kemeraltı Un Fabrikası’nda çalışır.  1929'da Türkiye İş Bankası’nda çalışmaya başlayan Ali Mümtaz Arolat, 1962'de emekliye ayrılır. Emekli olduktan sonra kısa bir süre Turizm Bankası’nda muhasebe müdürü olarak iki buçuk yıl görev yapar.

Kendi adıyla yazdığı şiirlerini ise Yeni Mecmua ve Yahya Kemal’in yönetimindeki Dergâh dergisinde yayımlamıştır. (1921) ve birkaç yıl sonra da bunları Bir Gemi Yelken Açtı (1926) adlı bir kitapta toplamıştır. 1923 yılında Binbaşı Mehmet Nuri Bey ve Güzide Hanım'ın kızı Fitnat Altınanıt ile evlenir.  Bu evlilikten beş erkek çocuğu dünyaya gelir.

 Önce bazı yabancı bankalarda çalışmış daha sonra da İş Bankası'na geçerek bu bankada uzun yıllar görev almıştı.  1926- 1962 yılları arasında İş Bankası Umum muhasebe müdürü olarak görev yaptı. İş bankasındaki görevinden 1962'de emekli oldu.

7 Eylül 1967'de İstanbul'da hayatını kaybeden şairin mezarı İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığı'ndadır.[4][5]

EDEBİ KİŞİLİĞİ HAKKINDA BİR KAÇ SÖ
Küçük yaşta edebiyata merak saran şairin, daha okul sıralarında iken, Dergâh dergisinde birçok şiirleri çıkmış (1921) ve birkaç yıl sonra da bu şiirlerini “ Bir Gemi Yelken Açtı “(1926) adı altında bir kitapta toplamıştır. Uzun bir müddet bankacılık yapmış olan şair bu yıllar arasında şiirden kopmamış fakat şiirleri dergilerde veya diğer yerlerde görülmemiştir. Şiirleri, Dergâh, Yarın, Yeni Mecmua, Millî Mecmua ve Varlık’ta yayımlanmıştır. Şairin Drgâh dergisinde toplam 42 şiiri yayımlanmıştır. (Karadişoğulları 2005: 224)   

Birinci kitabından sonra yazılmış şiirlerini "Hayâl İkliminden Dönen Diyor Ki" (1960) ismi ile bir araya getirmiştir. 

Şair tabiat ve aşk temalarını işleyen hece ölçüsündeki şiirleriyle tanındı. Ahmet Haşim’den sonra Türkiye’nin ilk sembolist şairleri arasında sayılmaktadır. B.  Necatigil' onu ve şiirlerini : "Konularını tabiat manzaralarından, aşk duygularından aldı, hayale ve ritme önem veren bir hece şairi oldu, sonraları serbest nazımla da yazdı.” Diyerek sınırlamıştır. Kenan Akyüz ise: “ Hecenin ve konuşma Türkçesinin güzel örneklerini veren bir şair… ince bir melankolinin yanı başında musikiyi değerlendirmek için sarf edilen bir çaba... “ [6]olarak değerlendirir.  Yahya Kemal BeyatLlı, Arolat'ı "yeni zevk ve tahassüs" getiren şairler arasında anmıştır.

Mehmet Kaplan, Ahmet Haşim  ve Yahya Kemal  çizgisinde iz sürmüşler arasında onu da sayar;[7] Nihat Sami Banarlı ise "hece ile şiire canlı ve hareketli bir ses katarak, ileri bir şiir anlayışı ile birtakım renk, ışık, su ve gece şiirleri terennüm eden bir şair" olarak tanıtır.[8]

Ali Mümtaz Aralat,  Millî Edebiya Cereyanına katılan  Millî Edebiyatçıların zevk, sanat, dil ve konu anlayışları ile şiirler yazmış olan bir şairdir. Şiirlerinde hece ölçüsünün ve konuşma dilinin güzel örneklerini veren şahsiyetler arasındadır.  Beş Hececilerin izinden giden şair şiirlerinde halk şiirinin geleneklerinden yararlanmış, halk şiirini modern bir şiir anlayışı ile ele almıştır.  Şiirleri konuşma dilinin rahatlığı ve canlılığını taşır. Hece ölçüsü ile yazılmış şiirleri ahenge önem veren şiirde musikiye kıymet gösteren bir şairin şiiri görünümündedir.

Aşk ve tabiat temalarını işleyen şair, hayal güzelliğine yer veren şiirler yazmış son zamanlarındaki şiirlerinde serbest nazma yönelmiştir. İlk şiirlerinde  “Ali Hasan"  ve “ Seza” imzası ve mahlasını kullanan şair;  daha sonra şiirlerinde kendi adını kullanmış şiirlerini Nedim, Yeni Mecmua ve Yahya Kemal’in idaresindeki Dergâh dergilerinde yayımladı. 

ŞİİR KİTAPLARI

• Bir Gemi Yelken Açtı “(1926)

• "Hayâl İkliminden Dönen Diyor Ki" (1960

FAYDALANILAN DİĞER KAYNAKLAR

• Karadişoğulları, Ekrem (2005). “Dergâh Mecmuasının Türk Edebiyatı ile Millî Mücadeledeki Yeri”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. S. 27. Erzurum. 219-226.

• Tüzer, İbrahim (2014). Hayal İklimine Yelken Açan Şair: Ali Mümtaz Arolat. Ankara: Akçağ Yayınları.

KAYNAKÇA 

•  

• [1] Dr Aslan tekin Edebiyatımızda İismler, Elips Yyaınları ank. 2005, shf-65

• [2] https://www.idefix.com/kitap/bir-gemi-yelken-acti-ali-mumtaz-arolat/ son erişim, 21-11-2012

• [3] ÖĞR. ÜYESİ YAVUZ SİNAN ULU, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/arolat-ali-mumtaz

• [4] https://tr.wikipedia.org/wiki/Ali_M%C3%BCmtaz_Arolat, son erişim, 21-11-2012

• [5] https://yazarmezar.com/mezar-sayfa-400.html, son erişim, 21-11-2012

• [6] Selim İleri, Ali Mümtaz Arolat, https://www.zaman.com.tr/selim-ileri/ali- son erişim, 21-11-2012

• [7] Selim İleri, Ali Mümtaz Arolat, https://www.zaman.com.tr/selim-ileri/ali- son erişim, 21-11-2012

• [8] https://www.idefix.com/kitap/bir-gemi-yelken-acti-ali-mumtaz-arolat/ son erişim, 21-11-2012

•  

Edebiyat Dil bilim, Kültür, Folklor, Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme, ve Araştırmalarınız bize başvurarak bu sitede Paylaşabilirsiniz.

 BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM  veya [email protected]