Beypazarı, İç Anadolu Bölgesi'nde Ankara'ya bağlı bir ilçe. Ankara’'nın 98 km. batısında, denizden ortalama 700 m. yüksekliktedir.  Nüfus (2011) [1] Toplam 47,018 kişidir.

Beypazarı,  Roma döneminde, İstanbul 'u Ankara ve Bağdat'a bağlayan önemli büyük tarihi geçit yolları üzerinde bulunmaktaydı. Bilinen ilk adı "kaya doruğu ülkesi" anlamına gelen Lagania idi[2] ve Bizans İmparatorluğu'nun piskoposluk merkeziydi. M.S. 491-518 yılları arasında hüküm süren Doğu  Roma (Bizans) İmparatoru Anastasios'un ziyaretine atfen şehrin adı, Lagania - Anastasiopolis (Anastasios Kenti) olarak değiştirildi. (2)

Eski bir yerleşim yeri olan Beypazarı topraklarında, sırasıyla Hitit, Frig, Galat, Roma, Bizans, Anadolu Selçuklu ve Osmanlıların egemen olduğu bilinmektedir.

Selçuklular döneminde Beypazarı, İstanbul - Bağdat yolu üzerinde önemli bir ticaret merkezi olmuştur. Beypazarı, Orhan Bey'in Ankara'yı alması ile Hüdavendigâr (Bursa) Sancağı'na bağlanarak Osmanlı yönetimine geçmiştir. (2)

Konakları, Gümüş , Altın  , Bakır,  demir, deri ve İpekçilik işlemeciliği ile meşhur olan Beypazarı. Özellikle telkari ürünleri ve sırma bindallıları ve muhteşem Osmanlı konakları ile meşhur bir ilçemizdir.  Beypazarı’ndaki  Geleneksel El Sanatları oldukça canlı bir şekilde yaşar. Geleneksel El Sanatlarının üretimi ve pazarlanması, Beypazarı’nın gündelik yaşamının bir parçası olarak devam etmektedir.  El Sanatlarının daha ziyade turizme yönelik ve turizme hitap edecek şekilde üretilmesine karşın aynı zamanda, yöre halkının ihtiyaçlarına cevap verecek üretim şeklinde yürümektedir.  El sanatlarını hem yaşatmak, hem üretmek, hem gelir etmek hem de turizme kazandırmak yolunda başarılı olmayı başaran ilçemiz, geleneksel kültürümüzü yaşatıyor olması bakımından da çok önemli bir merkezdir.

Beypazarı, kültürü ve geleneklerini yaşatan, kendini bu işe adamış el sanatı ustalarıyla Geleneksel Sanat  tezgâhları turistik anlamda kullanmasıyla, kültürel renklerimizi koruyor ve yaşatıyor olmasıyla apayrı bir yerde durur.  

El sanatlarının pek çok türünü canlı olarak işlemeye devam eden, geleneksel el sanatlarımızı üretip ve pazarlamasıyla dikkati çeken ilçemiz, Telkari sanatının canlı olarak yaşatıldığı üç dört merkezimizden biridir.  Beypazarı Telkari sanatını yaşatmak öte bu sanata kattığı kendine özgü stilleri, modelleri ve işçiliği ile de ayrı bir renk olmaktadır.

Beypazarı'nda özellikle Gümüş ve Gümüşçülük işlemeciliği (Telkari ) yaygındır. El işçiliğiyle yapılan Telkari gümüşleri, zarafeti ve farklı tasarımlarıyla Beypazarı'nda kendi başına bir ekol oluşturmayı başarmış bir el sanatımızdır.  Gümüşü iğne oyası ve dantel gibi işleme biçimi olan Telkari Sanatımız Beypazarı’nda apayrı bir yaşama şekli bulmuş, saç teli inceliğinde gümüş teller ile ürettiği ürünlere günümüzde dahi pazarlama, tanıtma ve yaşatma olanaklarını bulmuştur. Beypazarı  Telkari Sanatıına dair ürünleri en iyi üreten ve pazarlayan yerlerden birisi olarak da dikkati çeker.

Bu Gümüş dokuma ve el işleme sanatı Beypazarı'na ahilik yoluyla kazandırılmıştır.  Telkari sanatının Beypazarı’na geliş adresini ahilik olarak gösteren kaynaklar, telkari sanatının bir hayli zamandan beri Beypazarı’nda üretildiğini de ifade etmiş oluyorlar. (3)

 Beypazarlılar bu sanatı zaman içinde geliştirmişlerdir. Beypazarı’nda telkari sanatıyla daha çok süs eşyaları ve takılar yapılmaktadır. Kemer, kolye, bilezik, küpe, iğne, başlık ve tılsım başlıca takı çeşitleridir. Telkarideki Motifler tabiatın Türk-İslam düşüncesi ile yorumlanışını ve Türk zevkini yansıtır. Beypazarı ilçesi, telkâri sanatı, Giyimi  Kuşamı, yemekleri, evleri ve el sanatları açısından incelenmeye ve araştırılmaya değer özellikler gösteren bir ilçemizdir.

20.yy'ın son çeyreğinde telkâri Beypazarı için önemli bir iş kolu haline gelmiştir.  Telkari’nin Beypazarı'nda tutunmaya başlaması ile telkari işçiliği geliştirerek adını yurtdışına kadar duyurmayı başarmıştır. . Beypazarı'nda telkari üretimi geleneksel tekniğinden sapmadan küçük işletmelerde yapılmaktadır. İlçede 40 kadar işyerinde 30'a yakın usta ve kalfa ile 400'e yakın çırak ve işçi telkâri alanında çalışmaktadır. (5)  Ankara, İstanbul ve Bursa ’ya yakın olması üretiminin Pazar bulması ve telkari’nin yaşam alanı bulabilmesi açısından önemli bir nokta olmuştur.

İpek yolu üzerinde Bursa ve İstanbul’a uzanan tarihi İpek Yolu' üstünde, tarihte beri üretimin ve pazarlamanın önemli bir merkezi olmayı başaran Beypazarı’nda Telkari altı yüzyıldır işlenen bir sanattır.  Bulunan Beypazarı'na gümüş eskiden olduğu gibi bugün de, başka illerden getirilir. Külçe haline getirilen gümüşler eritilip tel haline getirilerek inceltilir.

Saf halde olduğu için kolayca bükülen gümüşler, sanatkâr tarafından şekillendirilerek süs eşyaları ve takı yapımında kullanılır. Telkâri, ince telden takı süslemeciliğidir. Tel ne kadar ince olursa takının değeri de o kadar artar. Hammaddesi altın ve gümüştür.  Altın pahalı olduğundan genellikle gümüş kullanılır. Kısaca gümüş tel işleme sanatı anlamına gelen “telkari”, ince tel haline dökülen gümüşün bükülmesiyle oluşturulan küçük motiflerin bir araya getirilmesi olarak tanınır. Tümüyle el işçiliğine dayalı bir sanattır. ( (4)

Telkari,' nin sözcük anlamı tel ile yapılan sanattır. Kuyumculukta Telkari\'ye aynı zamanda \'vav işi\' de denilmektedir. Bu isim, Osmanlıca vav harfinin, uygulamada motif olarak sıkça kullanılmasından dolayı verilmiştir. (5)

 

 Beypazarında üretilen telkari ürün çeşitleri: gümüş takı çeşitleri; kemer, kolye, iğne, başlık ve tılsım olarak sıralanabilir. Telkârideki motifler, geleneksel diğer Türk-İslam el sanatlarında da görülen Türk Süsleme Sanatları ve Motifleri inin gümüş üzerinde şekillenen yorumlarıdır.  Dolayısı ile telkari ürünlerindeki motifler ve desenler Türk zevkini aksettirir.

“Beypazarı'nın takıda sembolü "tılsım" dır. Tılsımın etrafı gümüşle süslenerek, kolye olarak takılır. Bugün Beypazarı'nda yeniden oluşturulan ve hayat bulan bir çarşı içinde gümüş ustaları bir araya toplanmış ve usta, çırak ilişkisiyle bu sanatın geliştirilmesine imkân sağlanmıştır. Büyük bir sabır, el emeği, göz nuru, dikkat ve özenli işçilik gerektiren telkari tekniğiyle işlenip satışa sunulan gümüşler, Beypazarı'nda turizm potansiyelinin artmasına da katkıda bulunmuştur.  “ (https://www.agaclar.net/?id=showthread&t=13109)

“Telkari işçiliğiyle kemer, kolye, bilezik, küpe, iğne, başlık gibi takı ve aksesuarlar yapılıyor. Bu özgün ürünler ilçeye gelen ziyaretçilerin ilgisini oldukça çekiyor. Mardin başta olmak üzere, ülkemizde ve yurt dışında birçok yerde alıcısını bularak ticari pazarı hareketlendiriyor.”

"Örgü işi" veya " Trabzon İşi  " olarak da bilinen teknikle, tellerin örülmesi ile yapılan telkari (6) işçiliğinde ustalaşan Beypazarı telkari ürünlerinde kafes telkari denilen stillerde de üretim yapılabilmektedir.

Kısaca, Beypazarı, Gümüş  ve Altın İşleme, takı tasarımcılığı olan telkari tarzını bir  Zanaat  dalı olmaktan çıkartmış,  desenleri, motifleri ve Beypazarılı ustalara has özgün tasarımlarla bir ekol yaratmıştır. Anadolu’ya has olan bu çok eski el Sanat ımız Beypazarılı ustalar tarafında hem çağa uyarlanmış, hem de bu çağda bir geçim ve Sanat  dalı olarak yaşamasının yöntemlerine ulaşmıştır.

Beypazarı, Mardin Midyat ve Trabzon ile birlikte Telkari sanatımızın en önemli üç merkezinden birisidir.

BEYPAZARINDA ÜRETİLEN TELKARİ ÜRÜN ÇEŞİTLERİ

• Otantik Gümüş Takılar)
• Gümüş Kemerler)
• Trabzon Hasır Çeşitleri)
• Swarovski Taşlı Ürünler 
• Erkek Ürün Çeşitleri  
• Gümüş Saatler  
• Karışık Ürün Çeşitleri)
• Markazit Taşlı Ürünler
• Telkari Bileklikler)
• Telkari Kolyeler
• Telkari Küpeler
• Telkari Takım Setler
• Telkari Yüzükler
• Swarovski Taşlı Ürünler

KAYNAKÇA

• "Türkiye İstatistik Kurumu 2011 genel nüfus sayımı verileri". 1 Ağustos 2012 tarihinde erişildi.
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Beypazar%C4%B1#cite_note-t.C3.BCik2011-1
• .agaclar.net/?id=showthread&t=13109
• .edebiyadvesanatakademisi.com/sanat/310-mardin_ve_midyatta__telkari__sanati. l
• com/sanat/14-telkari_nedir_telkarinin_tarihi_ve_telkari_ l
• .edebiyadvesanatakademisi.com/sanat/138-telkari__nasil_yapil_ve_telkari_turleri.html

Not: Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme, Resim,Tablo, kaligrafi, ebru, Fotoğraf, minyatür, hat, sedef, el işi, oya, bezeme, Telkari, kazaziye  benzeri çalışma  ve araştırmalarınızı, sitemize üye olarak ,  bize başvurarak ESA'da paylaşarak kültürümüze katkıda bulunabilir, kendinizi ve ürünlerinizi tanıtabilirisiniz.

 BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM  veya s_kuzucular@hotmail.com