Mardin'de Telkari :

Kısaca gümüş tel işleme sanatı anlamına gelen “telkari”, ince tel haline dökülen gümüşün bükülmesiyle oluşturulan küçük motiflerin bir araya getirilmesi olarak tanınır. Tümüyle el işçiliğine dayalı bir sanattır. Telkari, sanatı ile yaygın olarak tütün kutusu, sigara, ağızlık, ayna, tepsiler, kemerler, küpeler, kolyeler, düğmeler ve yüzükler yapılabiliyor.

Telkari saç teli inceliğindeki altın ve gümüş  tellerle yapılan gümüş veya altını dokuma sanatı olarak tarif edilebilir. Telkari Ustaları altını ve gümüşü tel çekme makinelerinde çekip incelterek şekilden şekle giren takılar, yüzükler, gerdanlıklar, broşlar, küpeler ve çok çeşitli eşyalar üretebiliyorlar. Telkari tekniği ile yapılmış ürünlerde iplikle oyalar dizen hanımların el işindeki inceliği, sabırı ve emeği görüyordunuz. Hatta Telkari ustalarının yaptıkları bu incelik şüphesiz ki hanımların iplikle işledikleri, oylardan be işlemlerden çok çok daha zor ve ustalık istiyor

Telkari sanatı işlemeciliğinde tel, ne kadar ince olursa takının değeri de o kadar artıyor. Bu ince işcilikli kuyumculuk,- metal taş ve mücevher  işleme sanatını belki de en güzel şekliyle Mardin’i ve Midyatlı ustalar yapıyordur.  İncecik, dantel vari işlemecilik sanatı olan telkarinin tarihi geçmişi de oldukça eskiye dayanıyor. Kimlilerine göre  Mardin ive Midyat’taki Telkari Sanatı’nın geçmişi, 15. Yy dan öncesine çoğuna göre de 15 yy a kadar dayanıyor.

Bir altın veya gümüş tel ya da levhadan, özel bir alet olan çekme makinesi denilen alet ile veya diğer usullerle elde edilen, tel tane veya kürelerden ibaret olan telkarideki aynı optik etki aynı kalınlıktaki 2 ya da daha fazla telin örülmesi ile elde edilmektedir. İnce tel haline getirilen gümüşün bükülmesi ile oluşturulan süs veya kullanım eşyası yapma işidir. Telkari tamamen el işi ile yapılan, teller kendilerinin etrafında oval, yuvarlak vb. şekiller oluşturularak sarılan bir el sanatımızdır.

Telkari Sanatı, çift işi' olarak da adlandırılıyor. “Bu ismin kaynağı ise, işin yapımı sırasında parçaların teker teker biraraya getirilmesinde kullanılan, cımbıza benzer ancak ucu daha ince olan ve \'çiff\' olarak isimlendirilen alettir. 'Vav' ve 'çift işi' isimleri genellikle sanatkârlar, arasında kullanılır.” (hedebiyadvesanatakademisi.com/sanat/15-telkarisanatitarihcesil)  

Telkari Sanatının 15. yüzyıldan beri Mardin ve Midyat’ta özellikle Süryani ustalar tarafından yapılmaktadır. Günümüzde de Mardin ve özellikle Midyat’ta TELKARİ gümüş işlemeciliği hala devam etmektedir. Bu sebeplerden Mardin ve Midyat ilçesinde telkari sanatının köklü bir geçmişi vardır. Ve bu gelenek oldukça gelişmiştir. Hatta Mardin ve Midyat ilçesi, telkarinin ana vatanı olarak kabul edilmektedir.  Mardin’deki telkari sanatı ve geleneği Altın ve gümüş takıda değişik süsleme ve desenlerle günümüze kadar getirilmiştir.

Telkari sanatı ve altın ve gümüş işciliği için bir tarihçe yazacak olursak karşımıza şöyle bir tarihsel süreç çıkmaktadır. “ M.Ö. 3000 yılından beri Mezopotamya'da M.Ö. 2500'den bu yana da Anadolu'da kullanıldığı anlaşılmaktadır. Telkâri'nin asıl merkezinin 12. yüzyılda Musul olduğu, bu sanatın Musul'dan Suriye'ye, oradan da Anadolu'ya geçtiği ileri sürülmektedir. Telkâri yapımının 15. yüzyıldan bu yana ise Türkler arasında da yaygın olduğu, özellikle de Güneydoğu Anadolu'da çok geliştiği bilinmektedir. “ (.edebiyadvesanatakademisi.com/sanat/14-telkari )

Altın ve gümüşün yüzyıllardır dantel işlendiği Telkari sanatı, her el sanatı gibi ayakta kalmaya çalışıyor. Kuyumculuk sektöründeki endüstrileşmeyle yaşam alanı daralan sanatın ustaları, telkari işlemeciliğini bugüne kadar taşımayı başardı. Mardin, Midyat, Ankara Beypazarı,Trabzon ve Ankara Telkari sanatının yaşatıldığı merkezlerden sayılıyor.

 

       

MARDİNDE ÜRETİLEN TELKARİ ÜRÜN GRUBU

 

 Kolye ucuAlyans

• Tek Taş
• Küpe
• Bileklik
• Kelepçeli bilezik
• Saat
• Takım
• Broşlar, yaka iğneleri
• Şahmaran(eldiven)
• Kol Düğmeleri
• Tesbih
• Kemer
• Anahtarlık
• Masaüstü isimlik
• Telkari hediyelik
• ZİNCİRLER
• Özel TasarımlarROSE
• TAŞLAR
• Halhal
• Yüzükler bayan ve erkek yüzükleri, Savaroski Yüzükler, Markazit Yüzükler, Savaroski, Markazit, Yüzük, gerdanlık bros, düğme, üçlü set, kolye uçları vb
• Üçlü Set.
• ZİRKON ve TAMTUR
• MİDYAT HASIRI
• Özel Tasarım Ürünler, gerdanlık,
• Otantik taşlarla ilgili yapılan takılar ve tasarımlar
• Gümüş saatler
• Gümüş Telkari, demlik çaydanlık, semaver, tabaklar, , ağızlık , ayna, tepsiler,
• Telkari gümüş nalınlar ve diğer tür aksesuar ve mutfak eşyaları
• Çok çeşitli hediyelik telkari ürünler rozet, anahtarlık, hızma, vb
• Kaşık ve baston sapları, zarf açacağı, vazolar vb