Buyruk Nedir Tarikatlarda Buyruk
Buyruk Nedir Tarikatlarda Buyruk
Osmanlıca yazılışı buruk- buyuruk : بويروق
Buyruk Nedir ve Kökeni
Buyruk kelimesi Türkçe kökenlidir. Buyur, buyurmak sözcükleri ile aynı kökten gelir. Eski dildeki karşılığı ise emir ve fermandır. Buyurmak kelimesi, han, hakan, bey, komutan, aile büyüğü, baba abi gibi bir otoritenin yapılmasını veya yapılmamasını kesinkes emrettiği şeydir.
Buyruk sözcüğü sözlüklerde : “ Bir şeyin yapılması ya da yapılmaması konusunda buyrulan zorlayıcı, kesin içerikli söz.” Şeklinde tarif edilir.
Buyruk kelimesinin eski dildeki karşılığı, anlamdaşı ise emir veya fermandır. Ferman ise emir, buyruk, padişah tarafından verilen yazılı emir anlamı taşır.
Tarikatlarda Buyruk
Tarikatlarda buyruk ise tarikat önderleri, şeyhleri ve ileri gelenlerinin sözleridir. Bu sözler dervişler için bir emir, yazılı ferman hükmündedir. Özellikle Bektaşiler, tarikatın ileri gelenlerinin bu tip sözleri buyruk telakki etmişlerdir.
Tarikat önderleri ve ileri gelenlerinin tarikatın, erkân, adap ve tarikat yolunun mahiyetini veciz bir şekilde anlattıkları manzum ve nesir sözleri de buyruk olarak ifade edilir.
Buyruk-nameler ve Erkan-nameler
Erkân-name ve buyrukname bir konuyla ilgili kural, yol ve yöntemin anlatıldığı eser anlamına gelir.
Tarikatlarda şeyhlerin ve önde gelenlerin o tarikatta uyulması gerekenleri, ilkeleri, kuralları, davranışları, neler yapılması gerektiğini ortaya koydukları tasavvufi eserlerin genel adıdır. Bu erkân-nameler o tarikatın bir beyanname şeklindedir.
Bu eserlere buyruk, erkân-name, telkin-name, tarikat-name gibi adlar da verilir. Bu kuralları tarikatın önde gelenleri ortaya koymuş müdavimleri de yazıya geçirmiştir. 50 veya 200- sayfa arasında oluşan erkân-nameler müritlere verilmiş yazılı emir gibidir.[1]
Bu eserler tarikatın, yol, erkân adap ve kurallarını, tutulan yolun mahiyetini, veciz bir şekilde dile getirir. ( bkz Buyrukname Erkânname Nedir )
KAYNAKÇA
[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/buyrukname-erkanname-nedir/85192
