Fesâd-ı Telif Nedir Bozuk İfade

Osmanlıca yazılışı: Fesâd : فساد

Osmanlıca yazılışı: telif : تأليف

Fesâd kelimesi Arapça kökenlidir. Sözlüklerdeki anlamları: Bozuk ve fenalık. Karışıklık. Haddi tecavüz edip zulmetmek. (Zıddı: Salâh'tır.) Fenalık, kötülük, arabozuculuk. Kargaşalık, karışıklık. Bozukluk,fitne, anarşi [1]şekillerindedir. Telif ise yazma anlamına gelir.

Şu halde Fesâdı telif: Karışık, yazma, bozuk yazma, anlamı anlaşılamayacak şekilde bozuk, karışık,  kargaşa yaratacak şekilde yazma anlamlarına gelmektedir.

Edebiyat ve dil bilgisinde ( sarf ve nahiv ilminde ) Fesâd-ı telif:   Söz veya yazıda anlamın anlaşılmayacak kadar karışık olması, cümlelerin tamlama (terkip ) ve telifinin zayıf olması veya anlaşılamaması kusuruna denir.  Bir cümlede yapılan terkibin, tamlamanın veya cümlenin mana çıkmayacak derecede bozuk ve karışık oluşu olarak tarif edilir.

Arap dili belâgatında, kelimenin yapısında görülen kelime bilgisi ( sarf ) kurallarına aykırılığa yani kelimenin açık ve anlaşılır olmamasına “muhâlefet-i kıyâs”  kusuru denir.  Kelimenin cümle bilgisi ( yani nahiv ) kurallarına aykırı terkip ve dizim kusuruna ise za‘f-ı te’lîf denmiştir.

Cümlelerin terkip ve telifinin zayıf olması, yani açık anlaşılır ( fasih sayılmamasına) olmamasına yol açan kusura veya kurala aykırılığa ise fesâd-ı te’lîf adı verilmiştir. [2]

Şu halde Fesâd-ı telif cümle bilgisinde yanlış kelimeler ile ve anlaşılması zor terkip ve tamlamalar kurmak,  tamlama kurarken yanlış kelime kullanmak nedeni ile anlamı açık olmayan terkipler oluşturmak, bu nedenle anlatım kusuru [3] yaratmak eski dilde fesâd-ı telif olarak adlandırılmıştır. ( bkz ANLATIM BOZUKLUKLARI VE SEBEPLERİ )

Fesad-ı telifin günümüzdeki karşılığı tamlama kurma yanlışlığı, alışılmamış bağdaştırma, cümlede yanlış kelime seçiminden kaynaklanan anlatım bozukluğu olarak ifade edilebilir.  ( bkz BAĞDAŞTIRMA NEDİR ALIŞILMIŞ -ALIŞILMAMIŞ BAĞDAŞTIRMA VE ÖRNEKLERİ )

Alışılmamış bağdaştırma: Bağdaştırmayı oluşturan sözcükler arasında mantık bağı, yoksa kurulan bağlama mantığımız ve zihnimiz karşı çıkıyorsa veya sözcükler arasındaki bağdaştırmalarda imkânsızlık derecesinde bir olgu varsa bu tip bağdaştırmalar alışılmamış bağdaştırmalardır.[4]

KAYNAKÇA 

[1] https://www.luggat.com/fesad/1/1

[2] İSMAİL DURMUŞ, https://islamansiklopedisi.org.tr/zaf-i-telif

[3]https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/

[4]https://www.edebiyatvesanatakademisi.com//search?term=FAS%c4%b0H+NED%c4%b0R%c2%a0FAS%c4%b0H+%c4%b0LE+FESAHAT+