Harf Nedir Kökeni Anlamı Ortaya Çıkışı Harf ve Alfabe
Harf Nedir Kökeni Anlamı Ortaya Çıkışı Harf ve Alfabe
Osmanlıca yazılışı harf : الحرف
Harf kelimesi dilimize Arapçadan girmiştir. Harf, Arapça kökenli bir sözcüktür. Arapçadaki çoğulu harfler anlamına gelen hurûf ve ahruftur.
Kelime anlamı olarak harf “bir tarafa meyletmek, sapmak” anlamındaki harf mastarının isim şekli olmaktadır. Harf kelimesi isim şekli ile Arapçada “taraf, uç, yan; zirve, tepe; kelime, kelâm” anlamlarındadır.
Günümüz Türkçesinde harf sözcüğünün sözlüklerdeki tarifleri: her biri alfabedeki bir sesi gösteren alfabeyi meydana getiren, sözcükleri yazmaya yarayan işaretlerdir. Canlı bir dilde on binlerce kelime kullanılsa bile o kelimelerin tümü sınırlı sayıdaki sesler ile oluşur. Bir dildeki on binlerce sözcüğü meydana getiren seslerin sayısı en fazla 30, 40 sesten meydana gelir. Harf ise sesin yazıdaki karşılığıdır Her bir harf, o dildeki seslere karşılık gelen farklı sembolik çizgi veya yazıdan oluşur. Örneğin Türkiye Türkçesindeki alfabe 29 ses ve 29 sese karşılık 29 harf ( çizgisel sembolden ) oluşur. Harfler o dile ait seslerin sembolleridir ve o dildeki ses sayısı kadar harf bulunur. Harfler o dildeki seslerin okunuşunu sembolize eden işaretlerdir ve harflerin tamamı o dildeki alfabeyi meydana getirir.
Türk alfabesindeki küçük ve büyük harfler aşağıdaki sırada ve sembollerle gösterilir.
a, b, c, ç, d, e, f, g, ğ, h, i, ı, j, k, 1, m, n, o, ö, p, r, s, ş, t, u, ü, v, y, z.
A, B, C, Ç, D, E, F, G, Ğ, H, I,İ, J, K, L, M, N, O, Ö, P, R, S, Ş, T, T Ü, V, Y, Z.
Türkçede sesler ve seslerin alfabetik karşılığı olan harfler; sesli ve sessiz olarak gruplandırılır. Ünlü yani sesli harfler başka sesin yardımına ihtiyaç duyulmadan kendi başına çıkan seslerdir. Sessiz harfler ise dil dudak geniz yardımıyla ve bir sesli harf vasıtası ile çıkarılabilen seslerdir.
Ünlüler seslendirilirken dil, dudak, geniz ve çenenin aldığı duruma göre, kalın – ince, düz – yuvarlak, geniş ve dar sesliler halinde gruplanır. Sessizler de dudak diş, damak, hançere, ses yolunun aldığı duruma göre çeşitlere ayrılır.
Türkçede her sese karşılık gelecek bir harf bulunur. Yani Türkçede her sesin karşılığı tek bir harf ile sağlanır. Ancak bazı dillerde tek bir sesi birden fazla sembolle ifade etmek zorundan kalınmıştır. Harfler, bir dildeki ses birimlerini yazıda gösteren işaretlerdir. “Ancak harf ile ses arasında kesin bir denklik yoktur. Genelde bir harf bir ses birimini gösterirse de bazı dillerde bir ses birimi öbeğine eşdeğer olabilir (X harfinin KS/QS seslerine eşdeğer olması gibi “ [1] Örneğin “ş” sesini vermek için İngilizce’de “sh”, Almanca’da “sch” kullanılır.”
Harflerin Ortaya Çıkışı
Yazının icadı, seslere karşılık gelecek sembollerin basit şekillerin yani harflerin bulunması ile mümkün olabilmiştir. Daha sonra ise seslere karşılık gelecek resimlerin yerini tutan semboller yani harfler almıştır. Örneğin tarihteki ilk alfabelerden biri olan Mısır alfabesinin resimlerden meydana gelen bir alfabe olduğu ilk bakışta anlaşılır.
Mısır alfabesinde 23 sese karşılık gelen 23 hiyeroglif ( resim veya resimden indirgenmiş şekil ) kullanıldığı görülür.
Mezopotamya’daki Sümerlilerin geliştirdiği daha sonra Elamlar, Akadlar, Asurlar, Babilliler İranlılar ve Hititlerin de kullandığı çivi yazısı harflere karşılık gelen resimlerin çiviler ile çizilmeye çalışılması ve basitleştirilmesi ile oluşan bir yazı stili olmaktadır.
Çivi yazılarının icadı ise eşyaları, eşya sayılarını, teslim alınan, teslim edilen nesneleri temsil eden ve duvarlara çizilen resimlerden ve çentiklerden geliştirilen bir yazı sistemi olduğu düşünülmektedir. Bu yazı stili resimlerin çivilerle ifade edilecek kadar basite indirgenmesi ile oluşmuştur. Nitekim Göktürk yazısının da sesleri ifade eden resimlerden oluştuğu bariz şekilde belli olmaktadır. O sesinin ok ucuna, e sesinin ise ( eb ) çadır resminin basit çizilmiş haline, y harfinin de yaya benzediği açıkça belli olmaktadır. ( bkzGöktürkçenin Ses Özellikleri )
[1] İSMAİL DURMUŞ, https://islamansiklopedisi.org.tr/harf--alfabe
