Osmanlıca yazılışı: ibrişim - ابرشم

İbrişim Nedir Sözlük Anlamları

İpeğin kalınca bükülmesiyle elde edilen ipek iplikler. Bükülmüş ipek iplik, ibrişim püskül, saçak [1] ipek iplikten dokunmuş ya da yapılmış olan.

Birden fazla ipek lifleri birleştirilerek, bir araya getirilen ve birbirlerine ulanan ipek iplikler bükülerek ve birleştirilerek ibrişimler elde edilir.

İbrişim Nasıl Elde Edilir

Elyaf hâlinde kozalardan çekilen tekler katlı büküm işleminden geçirilerek istenilen kalınlıkta ipek ipler haline getirilirler. Kozadan gelen teller de kendi kendilerine büklüm oluşturarak kalın ham ipek telleri oluşturur. Bu ham iplere de ibrişim denir. “ İpek flamentler bir araya getirilip onları doğal halleri bağlayarak kozalardan çıkrığa sarma işlemi ile elde edilirler.  Çekilen elyaf bükülerek değişik kalınlık, kat ve bükümlerde iplik hâline getirilir.” İpek iplerin katlanarak iplik oluşturulmasına ibrişim örmek de denir. İbrişimler genellikle 2 veya 4 bükümle bükülen ipekli iplerdir. Bunun yanı sıra 12 bükümlü ibrişimler de yapılırdı.

İbrişimlerin pürüzsüz ve parlak görünüme sahip, ipek oldukları için kıymetli görülen, diğer iplere göre de daha dayanıklı ve estetik görünümlü iplerdir. Eski devrilerde İbrişimler ipek ticaretinde önemli bir meta idi, ibrişim ticareti ve üretimi büyük önem arz ederdi.

Eski devrilerde ibrişimler ile sırmalar dikilir, kaftanlar işlenir, kuşaklar yapılır, değerli kumaşlar dikilir, sancaklar, beratlar yapılır, ibrişim atkı, ibrişim bürümcek yapılır, ipekli halılarda ve dokuma kumaşlarda atkı ipliği olarak kullanılırdı. İbrişimler ile başörtüleri işlenir, iğne oyaları yapılır,  çeyizlik eşyalara desenler çizilir, sandık örtüleri, gelin kızların çeyiz sandıkların koydukları dantel işlemeleri, kumaş işleri ibrişim ipler ile işlenirdi. Günümüzde bile değerli tespihler,  kıymetli eşyaların püskülleri saçakları estetik görünmeleri ve kıymetli oldukları belli etmek için ibrişimden yapılmaktadır.

İpekten imal oldukları için eskiden de ibrişime erişmek ve imal etmek elbette ki hayli zor ve pahalıydı.

• Her sabah her sabah müftüler okur
• Viran bahçelerde bülbüller şakır
• İbrişim almış da halılar dokur
• Şal kuşaklı ince belli bir gelin – Karacaoğlan

• Ala gözlerini sevdiğim dilber,
• İbrişim atkının telinden misin?
• Kadir Mevlâm seni öğmüş yaratmış,
• Cennet-i âlânın nurundan mısın?  Karacaoğlan

• İbrişim örmüyorlar
• Sevmişim vermiyorlar
• Tanrının zalimleri
• Münasip görmüyorlar Adana Türküleri

• Genç Osman dediğin bir küçük uşak
• Beline bağlamış ibrişim kuşak,
• Askerin içinde birinci uşak,

• Bir sabah vaktinde yerini görsem
• Belirsiz vatanı ili var koçun
• Ancak sen bilirsin hey kadir Allah
• İbrişimden ala teli var koçun  Pir Sultan Abdal

KAYNAKÇA 

[1] https://turki.cagdassozluk.com/osmanlica-sozluk-madde-1093.html